درمان کودک بهانه گیر با نحوه صحیح برخورد والدین و آموزش راه های مقابله با بهانه گیری بچه ها امکان پذیر است. در روانشناسی کودکان آمده است که کودک، ناتوان از بیان احساسات و انتظاراتش است. به دلیل این که، کودکان کلمه هایی را که می شنوند را درک می کنند اما به خوبی نمی توانند آن ها را بیان کنند و از توضیح منظور خود ناتوان شده، ناامیدانه شروع به جیغ کشیدن و بهانه گیری می کنند.
در این میان، کودکانی هم هستند که با فریب دادن، دروغ گفتن یا توجیه کردن سعی در شانه خالی کردن از مسئولیت می کنند. این کودکان در مواقع مختلف هم برای رفتارهای اشتباه خود بهانه هایی را پیدا می کنند تا بی گناه جلوه کنند. در این میان نقش محیط خانواده و آموزش والدین، تکنیک های روانشناسی و روش های عملی برای کاهش این بهانه ها بسیار کمک کننده خواهند بود. در این مطلب با ما همراه بمانید تا از زوایای دیگر موضوع بهانه گیری کودکان را بررسی کنیم.
علت بهانه گیری در کودکان از دیدگاه روانشناسی
شاید تابحال دیده باشید که کودکان وقتی چیزی را می خواهند، منصرف کردنشان نزدیک به صفر و غیرممکن است. گاهی التماس ها و انتظارات کودکان مامعوق است و والدین نمی خواهند یا نمی توانند آن ها را برآورده کنند. در این زمان والدین تلاش می کنند تا حواس فرزند را پرت کرده یا به نحوی قانعش کنند، اما بسیاری از اوقات این حرف ها تاثیری ندارند.
درواقع، والدین کلافه و تسلیم خواسته های کودک می شوند و نوبت به خواسته بعدی کودک می رسد! توجه داشته باشید که تسلیم شدن والدین در برابر بهانه گیری های کودکان بخصوص مودکان پیش دبستانی، در بلند مدت منجر به کلافه شدن آن ها پرتوقع شدن فرزند می شود. این نق زدن های کودکان به دو دسته تقسیم می شوند:
- اصرار برای به دست آوردن خواسته
- تاکید بر مهم بودن خواسته
به این معنا که شما در مقابل اصرار و اهمیت خواسته ها که بر آن تاکید می شود، به سادگی نمی توانید مقاومت کنید. می دانید که کودکان بر روی حس دلسوزی (نقطه ضعف شما) دست می گذارند و بر اهمیت چیزی اصرار می کنند. در نهایت هم شما را مجبور به تسلیم کرده که بر طبق میل آن ها عمل کنید. درمان کودک بهانه گیر، نیاز به مشاوره روانشناسی کودک دارد، چرا که یا افزایش سن کودک، میزان بهانه گیری هم افزایش پیدا می کند. بهانه گیری در میان پسران و دختران بسیار شایع است.
چرا کودکان بهانه گیر می شوند؟
عوامل زیادی ممکن است در بروز بهانه گیری در کودکان دخالت دارند، ازجمله:
- بیماری یا درد
- خستگی
- نیاز خاصی داشتن
- گرسنگی
- مقاومت در برابر تغییر (رفتن به مهد کودک)
- ترس یا اضطراب در کودک
- تحریک بیش از حد
- کسل شدن و احساس عدم راحتی
- سردرگم شدن
- ناکامی
- ناتوانی در بیان خواسته خود
- ناراحت بودن از پیروی از دستور شما
نقش محیط خانوادگی در بروز بهانه گیری کودکان
در اینجا به این نکته مهم اشاره می کنیم که بعضی از بهانه گیزی های کودک مربوط به رفتار اطرافیان، و الدین و محیط خانوادگی کودک می شود. اگر زمانی که کودک بهانه گیری می کند، والدین و اطرافیان دو گزینه دارند که انتخاب کنند یا عصبی شوند و برخوردهای غیرمنطقی و پرخاشگرانه با کودک داشته باشند یا صبورانه و با آرامش و حوصله با مشکل برخورد کنند.
قطعاً استفاده از راهنمایی های افراد آگاه و آموزش دیده می تواند شما را در انتخاب گزینه دوم یاری دهد. این مشکل با استفاده از روش های درمان کودک بهانه گیر که توسط روانشناسان کودک در مراکزی مانند کلینیک طراوت تهران آموزش داده می شوند، قابل جل خواهد بود.
روانشناسی کودک بهانه گیر | چگونه با بهانه گیزی کودک برخورد کنیم؟
نکته ای که همواره بر آن تاکید شده است این که در مقابل بهانه گیری کودک درباره مسائل اخلاقی صحبت نکنید و از بدرفتاری کردن هم بپرهیزید. اما در عوض، از این روش ها برای متوقف کردن بهانه گیری ها و پذیرفتن مسئولیت رفتارش استفاده کنید.
روش های عملی برای کاهش بهانه گیری در کودکان
در ادامه به ۸ روش موثر اشاره کرده ایم:
۱- واکنش به بهانه گیری ها | درمان کودک بهانه گیر
بهترین اقدام زمانی که فرزند شما عملکرد اشتباه خود را به گردن دوستان یا اتفاقات می اندازد، این است که به او توجه و واکنش نشان دهید. مثلاً می توانید بگویید “به نظر می رسد دیر آمدن به خانه و اطلاع ندادن به من و پدرت را به گردن دوستت می اندازی”. وقتی با فرزند خود اینگونه صحبت می کنید، به او یاد می دهید که خود او مسئول انتخاب و رفتارهایش است.
۲- گفت و گوی تاثیرگذار داشته باشید | درمان کودک بهانه گیر
خیلی ساده با کودک صحبت کنید. درباره مشکل و انتخاب نادرست او یا درباره انتخاب های بهتر گفتگو گنید. هیچوقت درباره اخلاقیات حرف نزنید. اگر این کار را شروع کنید، به احتمال قوی گفت و گوی دو طرفه را از دست داده و موضوع اصلی انتخاب و رفتار نادرست فراموش می شود.
۳- بر رفتار مشکل ساز تمرکز کنید | درمان کودک بهانه گیر
راه دیگر این است که بر رفتاری که مشکل ساز شده است تمرکز کنید و آن را مشخص نمایید. اگر برای ننوشتن تکالیف بهانه می آورد یا برای این که برادر کوچک ترش را زده است بهانه می تراشد، بهانه را نادیده بگیرید و بر اصل رفتار( ننوشتن تکالیف یا زدن برادر کوچک) توجه کنید. وقتی که رفتار را تشخیص دادید، آن چه را که دیده اید و اتفاق افتاده است را روشن کنید. نباید اجازه بدهید فرزندتان موضوع را عوض کند. اگر چنین اتفاقی بیافتد او مسئولیت رفتار خود را نمی پذیرد.
۴- مرور اتفاقات | درمان کودک بهانه گیر
زمانی که اوضاع آرام شد، حتماً اتفاقات را مرور کنید. مثلاً اگر او خواهر خود را کتک زده است، ممکن است بگوید که به وسایل من دست و من او را کتک زدم. والدین می توانند بگویند که راه های بهتری به غیر از آسیب زدن به خواهرت هم وجود دارد. اگر او نتوانست راه حلی بیان کند به او کمک کنید و ایده ای بدهید. برخورد صحیح با کودک بهانه گیر، روشی عالی در درمان کودک بهانه گیر است. به این ترتیب به او نشان می دهید به درستی و روشنی وضعیت را مشاهده کند.
۵- برای کودکان خود الگوی مناسبی باشید | درمان کودک بهانه گیر
والدین موظف هستند که برای فرزند خود محدودیت ایجاد کنند، آموزش بدهند و البته مربی خوبی باشند. در درمان کودک بهانه گیر به این نکته توجه می شود که آموزش رفتارهای مناسب و نامناسب، از طریق الگوبرداری اتفاق می افتد. اگر شما اشتباهی مرکتکب شدید، بهانه نیاورید و به جای آن می توانید احساس خود را بیان کرده و عذرخواهی کنید.
۶- برای درمان کودک بهانه گیر، جدی و آرام بمانید
سعی کنید احساساتی نشوید و دعوا را شروع نکنید. آرام و موثر باشید و هدف اصلی که آموزش مسئولیت پذیری به کودک را هرگز فراموش نکنید.
۷- قانون جبران را به کودک بیاموزید
زمانی که کودک، اشتباه را پذیرفت، اگر لازم دیدید از او بخواهید رفتارش را اصلاح و کارش را جبران کند. جبران کردن با کلمات صورت نمی گیرد بلکه باید برای ترمیم اشتباه، برای آرام کردن شرایط بکوشد و نشان دهد که پشیمان واقعی است. یعنی جبران خسارت، مسئولیت پذیری را به دنبال خواهد داشت و برعکس بهانه جویی است. این کار ممکن است برای کودک سخت باشد، با یادگیری و صبوری می توان میزان عذرخواهی ها و جبران ها را کاهش داد.
۸- انتخاب ها را به کودک یادآوری کنید
همواره انتخاب ها را به کودک خود یاد بدهید. همه ما قدرت این را داریم که اقدامات خود را کنترل کنیم. آموزش مسئولیت اعمال به کودک بسیار مهم است و در آینده او را فردی موفق تر و قدرتمندتر می کند. البته اگر در موقعیت هایی قرار می گیرید که رفتار ناسازگارانه کودک را نمی توانید کنترل کنید، هرچه زودتر به یک روان شناس کودک مراجعه کنید. روانشناس می تواند با بررسی کامل شرایط روانی کودک، عوامل متفاوت بهانه گیری را پیدا کرده و برای درمان کودک بهانه گیر شما اقدام کند.
تکنیک های بازی درمانی برای کودکان بهانه گیر
امروزه بازی درمانی، روشی بسیار موثر برای درمان بسیاری از اختلالات در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. حتی در درمان کودک بهانه گیر هم اجرای نمایش و بازی های نقش آفرینی بسیار موثر هستند. همچنین بازی های عروسکی، نقاشی، بازی های پازل، ماسه و آب، بازی های تعاملی و هنرهای تجسمی می توانند به کودک در کنار آمدن با احساسات و چالش های پیش روی خود کمک کنند.
می توانید از داستان گویی و نمایش های خلاق او را به رفتارهای درست و آموزش راه حل های مختلف استفاده کنید تا کودک بتواند در قالب داستان، تکنیک های جدید را تجربه کند. به این ترتیب این روش ها به کوئک کمک می کنند تا احساساتش را در محیطی امن و کنترل شده تجربه کرده و از طریق بازی، مهارت های خود را بهبود بخشد. فراموش نکنید که بازی های نقش آفرینی به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تغییر رفتار در اختیار شماست.
روش های عملی برای کاهش بهانه گیری در کودکان
در این بخش، با برخی از راهنمایی ها و رفتارهای موثر و عملی برای کاهش بهانه گیری را آشنا می شویم:
- مدیریت استرس و آرامش: هنگامی که کودک شروع به بهانه گیری می کند، بدون شک رفتار اول، عصبانی شدن است. اما بهتر است حفظ آرامش و کنترل خشم می تواند به والدین کمک کند تا خود را مدیریت کرده و به طور غیرمستقیم به کودک نشان دهند که برای برقراری ارتباط، نیازی به بهانه گیری و پرخاشگری نیست.
- پریدن وسط حرف: در درمان کودک بهانه گیر فراموش نکنید که وسط حرف او نپرید و به او تذکر ندهید. باید به او بگوییم تا زمانی که روش بیان کردنش را تغییر ندهد، نمی تواند از ما چیری بخواهد. اگر او بیانش را اصلاح کند، حتماً او را تشویق کنید و نشان دهید که حالا که بهانه گیری را کنار گذاشته است، می توانید به حرف هایش گوش کنید.
- منحرف کردن توجه: می توانید یک بازی را تنظیم کنید. به عنوان مثال از او بخواهید که ابتدا خواسته اش را به صورت کم صدا، سپس کمی بلندتر و پس از آن کاملاً بلند بگوید. این روش، با تغییر تمرکز موضوع، نیاز به بهانه گیری را از کودک می گیرد.
- به کودک باج ندهید: در مواجهه با رفتار کودک بهانه گیرمان، بهتر است او را به جایی آرام ببریم و با حفظ آرامش درباره خواسته اش صحبت کنید. اگر آرام نشد، بهتر است او را از محیط خارج کنید. اگر روش ها و تکنیک های برخورد را با کودک بهانه گیر را آموزش ببینید، حتماً می توانید در چنین مواقعی بهترین راه حل ها را پیدا کنید.
روانشناسی کودک بهانه گیر در غرب تهران کلینیک تهرانسر
کلینیک های درمانی روانشناسی کودک در ایران با جدیدترین و به روزترین متدها، ارزیابی و بررسی مشکلات رفتاری کودکان را بهبود می بخشند. کلینیک روانشناسی طراوت هم در غرب تهران، یکی از بهترین این مراکز است. خدماتی که این مرکز ارائه می کند شامل: ارزیابی های روان شناختی، کارگاه های تربیتی والدین، برگزاری جلسات فردی یا خانوادگی و درمان های تخصصی برای کودکانی با مشکلات روانی، جسمی و ذهنی است.
در این کلینیک، از مشاوره های حمایتی، رفتار درمانی و بازی درمانی برای کودکان استفاده می شود تا این کودکان بتوانند احساسات خود را به طور غیر مستقیم درک و بیان کنند و در نتیجه از میزان بهانه گیری و استرس های آن ها کاسته خواهد شد.
ارائه جلسات مشاوره تخصصی برای والدین کودکان بهانه گیر
برخی از مزایای جلسات مشاوره برای والدین این کودکان عبارتند از:
درک بهتر رفتارهای کودک: در جلسات مشاوره و درمان کودک بهانه گیر، ریشه های روانشناختی و دلایل احتمالی بهانه گیری های کودک شناسایی می شوند تا با همدلی بیشتر با کودک خود برخورد کنند.
یادگیری مهارت های ارتباطی: گوش دادن فعال و ایجاد فضایی امن برای ابراز احساسات، از دیگر مزایای جلسات درمان کودک بهانه گیر است که توسط درمانگر مرکز طراوت تهرانسر آموزش داده می شود.
استفاده از تکنیک های موثر تربیتی: درمانگر متخصص و مشاوران به والدین در تقویت مثبت، مدیریت رفتار کودک و تنظیم مرزها کمک می کنند تا کودک بتواند از طریقی سازنده نیازهایش را بیان کند.
مدیریت استرس والدین: مشاوره با درمانگران مرکز روانشناسی تهرانسر در غرب تهران موجب می شود که والدین استرس ها و فشارهای خود را مدیریت کرده و آرام تر و پایدارتر، به تربیت فرزند خود بپردازند.
ترکیب روانشناسی و کاردرمانی برای درمان بهانه گیری
بطور یقین، ترکیب روانشناسی و کاردرمانی برای این کودکان رویکردی بسیار موثر است. در این روش، روانشناسان دلایل رفتاری بهانه گیری و دلایل عاطفی را شناسایی کرده و به وی کمک می کنند تا احساسات خود را بهتر درک و ابراز کند. کاردرمانگران از بازی های خاص و فعالیت های هدفمند استفاده می کنند تا مهارت های هیجانی، تمرکز و صبر را در کودک تقویت کنند. به این ترتیب، این ترکیب می تواند به کودک امکان دهد که از طریق تمرینات عملی و حمایت های عاطفی، رفتارهای خود را سازنده تر و انعطاف پذیرتر کرده و به تدریج هم دست از بهانه گیری بردارد.
سخن آخر
بی شک، بهانه گیری های بیش از حد کودکان برای والدین بسیار آزاردهنده خواهد بود، اگر ندانند که در این مواقع چطور باید با کودک خود برخورد کنند. اگر درمان کودک بهانه گیر به موقع انجام نشود، بهانه گیری های او با افزایش سن بیشتر و متنوع تر خواهد شد. پس با مشاوره با روانشناس کودک، آموزش و استفاده از متدها و تکنیک های توصیه شده، می توانید در مقابل زیاده طلبی های کودک خود با آرامش، قاطعیت و با شناخت بیشتر رفتار کنید.
بدون دیدگاه