گفتاردرمانی یکی از بخش های مهم پس از پروتز کاشت حلزونی است که برای کودکان بسیار اهمیت دارد و کمک می کند تا کودک به مرور در تلفظ و شنوایی پیشرفت کند. اما شیوه ای که گفتاردرمانان برای درمان استفاده می کنند چه هست و چه مزایایی دارد؟ با ما در ادامه با توضیحات مفصل در مورد گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون همراه باشید و در انتها نیز تمرینات مهم گفتاردرمانی برای این عارضه را مرور خواهیم کرد. با کلینیک توانبخشی طراوت همراه باشید.
پروتز کاشت حلزونی چیست؟
پروتز کاشت حلزونی (Cochlear Implant) از ابزارهای الکتریکی کمک شنوایی است که مناسب برای افرادی است که شنوایی خود را از دست داده و دچار کم شنوایی شدید و یا ناشنوایی شده اند. سمعک برای این افراد مناسب نیست و برای شنوایی بهتر پروتز کاشت حلزونی توصیه می گردد. این پروتز مستقیما با تحریک عصب شنوایی، صداها را به مغز منتقل می کند. کاشت حلزونی دو بخش اصلی دارد که شامل بخش خارجی(میکروفن، پردازشگر گفتار و فرستنده) که پشت گوش قرار می گیرد و بخش داخلی که با انجام عمل جراحی در داخل گوش داخلی کاشته می شود و وظیفه آن دریافت سیگنال ها و انتقال سیگنال های دریافت شده به عصب شنوایی است.
با کمک پروتز کاشت حلزون به کودکان و بزرگسالان می توان کمک نمود تا گفتار و صداها را بهتر درک کنند و بهتر بتوانند با محیط ارتباط برقرار کنند. کودکانی که در سنین پایین و اولیه زندگی خود قرار دارند حتما احتیاج به پروتز کاشت حلزون دارند تا بتوانند مهارت های زبانی و گفتاری خود را بهبود ببخشند و زندگی بهتری داشته باشند. لازم به ذکر است که گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون بسیار مهم است به ویژه اگر در سنین ۲ تا ۳ سالگی انجام شده باشد.
جهت رزرو نوبت خدمات با واحد نوبت دهی ارتباط بگیرید.
کاشت حلزون چگونه به شنوایی کودکان کمک می کند؟
کودکان ناشنوا و کم شنوا حتما باید برای شنوایی بیشتر و بهتر کاشت حلزون انجام دهند. چه بسا که بهتر است در سنین پایین که کودک در حال درک پیرامون خود می باشد انجام گیرد. در کودکان ناشنوا سلول های حسی حلزون گوش (سلول های موئی) آسیب دیده اند و سیگنال صوتی به عصب شنوایی نمی رسد.
کاشت حلزون با دور زدن سلول های آسیب دیده، مستقیماً باعث تحریک عصب شنوایی می شود. تحریکات ایجاد شده به صورت پالس های الکتریکی می باشند که به مغز ارسال می گردند. با تمرینات توانبخشی و گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون، مغز کودک پالس های دریافتی را به صورت صدا تفسیر می کند و در نتیجه می تواند صداها را بشنود.
به دلیل انعطاف پذیری ای که مغز کودک در سنین پایین دارد، مغز او بهتر می تواند صداها را درک کند و شروع به صحبت کردن نماید. در صورتی که دیرتر شروع به کاشت حلزون نمایید مغز پردازش درستی نخواهد داشت و کودک با مشکلاتی مواجه خواهد شد و توانایی پردازش صدا را از دست می دهد.
از مزایای پروتز کاشت حلزون باری کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شنیدن تمامی صداها که شامل صداهای محیط و گفتار انسان ها می شود.
- کودک زبان و گفتار را می آموزد و به راحتی می تواند صحبت کند.
- کودک می تواند راحت تر در مدرسه و کلاس های درس شرکت کرده و پیشرفت کند.
- با دوستان و خانواده می تواند تعامل داشته باشد.
- اعتماد به نفس کودک افزایش پیدا می کند و در جامعه رفتار بهتری خواهد داشت.
چرا به گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون احتیاج داریم؟
پس ازانجام پروتز کاشت حلزون برای اینکه کودکان ناشنوا یا کم شنوا بهتر بتواند بشنوند و همچنین صحبت کنند احتیاج به گفتاردرمانی است. این پروتز فقط صدا را به مغز می فرستد و تفسیر آن باید با کمک گفتاردرمانی انجام گیرد و به همین دلیل گفته می شود که گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون بسیار مهم است.
کودکانی که از ابتدا ناشنوا به دنیا آمده اند و به صورت مادرزادی این اتفاق افتاده است نمی دانند صداها چه معنایی دارند و چگونه باید از آن ها برای حرف زدن استفاده کنند. در گفتاردرمانی با برنامه ریزی درست تمرین هایی تعیین می شود تا کودک بتواند صداها را از هم تشخیص دهد و تفاوت ها را دریابد و بتواند به درستی از آنها استفاده کند.
گفتاردرمانی همچنین به رشد زبان کودک نیز کمک می کند. با گفتاردرمانی کودک یاد می گیرد که چگونه کلمات را ادا کند، جمله بسازد و با دیگران ارتباط برقرار کند. بدون آموزش مناسب گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون حتی اگر کاشت موفق بوده باشد کودک به خوبی نمی تواند صحبت کند و تاخیر زبانی را شاهد خواهید بود. برای اینکه کودک در این راه عملکرد موفقی داشته باشد حتما باید به مرکز توانبخشی طراوت مراجعه کرد.
جهت رزرو نوبت خدمات با واحد نوبت دهی ارتباط بگیرید.
چگونگی گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون
گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون برای این انجام می شود که کودک راحت تر بتواند با اطراف خود ارتباط برقرار کند و با درک صداها بتواند به آن ها جواب دهد و قادر به صحبت کردن باشد. انجام گفتاردرمانی باید سریعا بعد از کاشت حلزون و فعالسازی پروتز انجام گیرد و با توجه به اینکه کودک چند سال دارد، میزان شنوایی باقی مانده او چقدر است و همچنین سطح درک زبانی پیش از کاشت کودک چقدر بوده است باید با یک برنامه ریزی فردی آغاز گردد.
متخصصین گفتاردرمانی در ابتدا آغاز درمان سطح شنیداری کودک را ارزیابی می کنند و سپس با توجه به نیازهای خاص کودک برنامه ای مناسب طراحی می نمایند تا مغز کودک بتواند به تدریج صداهای دریافتی را معنا کند.
در جلسات گفتاردرمانی نقش خانواده کودک بسیار مهم است. متخصص گفتاردرمانی به والدین آموزش های لازم را می دهد تا بتوانند در محیط منزل ارتباطات و رشد زبانی کودک را بهبود ببخشند. همکاری ایجاد شده بین والدین کودک و گفتاردرمان باعث می شود تا کودک در یک محیط حمایتی و پر از محرک های زبانی رشد کند. انجام گفتاردرمانی برای این کودکان به زمان زیادی احتیاج دارد و با وجود اینکه فرآیند درمان طولانی و خسته کننده است اما کودکان می توانند در یادگیری زبان و گفتار موفق شوند.
تمرین گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون
تمرین های گفتاردرمانی پس از کاشت حلزون به کودک کمک می کنند تا صداها را بهتر درک کرده و مهارت های گفتاری خود را به صورت تدریج تقویت کند. این تمرین ها با توجه به سن کودک و سطح درک شنوایی کودک برنامه ریزی می شود و در ادامه به چند تمرین گفتاردرمانی موفق خواهیم پرداخت:
تمرین تشخیص و تمایز صداها
در این تمرین کودک یاد می گیرد که صد اها را از هم تشخیص دهد و صدای گفتار و صوت های محیط را بشناسد. گفتاردرمان در ابتدا از صداهای ساده مثل زنگ در، صدای تلفن، صدای حیوانات یا وسایل خانگی استفاده می کند و از کودک می خواهد به خوبی به آن ها گوش دهد و آن ها را شناسایی کند. بعد کودک باید تفاوت بین صداها را درک کند و حروفی مثل “س” و “ش”، “ب” و “پ” و … را باید تشخیص دهد.
فضای اطراف کئودک هر چه آرامتر تمرکز کودک بیشتر خواهد بود و صداها را بهتر درک خواهد کرد. همچنین در تمرینات گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون می توان از تصویرها نیز برای بهبود فهم صدا و تقویت حافظه شنیداری استفاده کرد. تکرار منظم این تمرین ها کمک می کند تا ذهن کودک ارتباط بین صدا و معنی را درک کند و به مرور این تمرینات پیشرفته تر خواهد بود.
تمرین تشخیص کلمات در جمله
در این تمرین گفتاردرمانی فرد می تواند کلمات را در جمله تشخیص دهد. این تمرین با توجه به اصول روانشناسی کودک، ابتدا با جملات ساده آغاز می شود به این صورت که گفتاردرمان جمله ای ساده مانند «بابا نان داد» را بیان می کند و از کودک می خواهد کلمات آن را شناسایی و تکرار کند. با شنیدن جمله کودک باید به تکرار جزء به جزء جمله بپردازد و با انجام آن مهارت درک گفتار پیوسته در او تقویت شده و مغز می تواند اطلاعات شنیداری را تحلیل کند. استفاده از حرکات دست، تصویر یا نوشتار نیز می تواند مکمل خوبی باشد. تمرین روزانه در خانه و … به یادگیری بهتر کمک خواهد کرد.
تمرین تکرار و تولید کلمات
تمرین تکرار و تولید کلمات در گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون بسیار مهم است و کمک می کند تا مهارت های بیانی کودک تقویت گردد و حرف زدن واضحی داشته باشد. در ابتدا کلمات ساده است و باید بسیار تکرار گردد تا بیان واضحی داشته باشد و به مرور کلمات پیچیده و سخت خواهد شد.
در تمرینات کودک باید با دقت گوش دهد، سپس همان کلمه را تکرار کند. در ابتدای تمرینات تمرکز بر تقلید صحیح صداها، تُن و شدت گفتار است و سپس با پیشرفت هایی که دیده می شود تمرینات بیشتر شده و شامل جمله سازی و بیان احساسات نیز می شود. ضبط کردن صدای کودک و پخش آن می تواند باعث ارزیابی درست و اصلاح گفتار شود. این تمرین به تقویت عضلات گفتاری، هماهنگی حرکات دهان و فک و اصلاح اشکالات تلفظی منجر می گردد.
تمرین درک مفاهیم و واژگان پایه
هدف از این تمرین گفتاردرمانی آموزش واژگان کاربردی و مفاهیم اولیه مانند رنگ ها، اشکال، اندازه ها، اعضای بدن و اشیای روزمره است. در این تمرین گفتاردرمان از تصاویر رنگی یا اشیاء واقعی استفاده می کند و می خواهد که کودک با درک مفهوم با اشاره یا گفتار پاسخ دهد.
تمرین درک مفاهیم و واژگان پایه باعث می شود تا مغز بتواند ارتباط بین صدا و معنی را تشخیص دهد. استفاده از بازی، شعر کودکانه یا داستان های کوتاه برای یادگیری مفاهیم بسیار مؤثر است. والدین نیز با کمک وسایل خانه می توانند با کودک تمرین کنند تا کودک به مرور بتواند در مکالمات ساده مشارکت نماید.
تمرین درک گفتار در موقعیت های واقعی
در این تمرین گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون کودک در محیط واقعی به درک گفتار می پردازد. به این صورت که در محیط خانه و … کارهایی از کودک خواسته می شود که کودک باید انجام دهد یا جواب درستی را بدهد. مثلا در هنگام غذا خوردن از کودک خواسته می شود که بشقاب خود را بدهد و کودک باید آن کار را انجام دهد و … .
این تمرین به مغز کمک می کند تا گفتار را در محیط واقعی نیز درک کند و منوط به محیط درمان نیست. به طور کلی ترکیب شنیدن، دیدن و انجام دادن باعث تثبیت بیشتر درک زبانی می شود.
خدمات مرکز طراوت در تهرانسر
مرکز طراوت در تهرانسر یکی از مراکز تخصصی در زمینه توانبخشی و مراقبت های درمانی است و دارای یک کادر حرفه ای در زمینه گفتاردرمانی، کاردرمانی و … است و برای کودکانی که کاشت پروتز حلزونی انجام داده اند بهترین امکانات درمانی را فراهم می کنند و می توان گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون انجام داد. کودکان دارای اختلالات حرکتی، تاخیر رشدی، اوتیسم، کم شنوایی (دارای کاشت حلزون یا سمعک) و بزرگسالان دچار سکته مغزی یا آسیب های عصبی می توانند به این مرکز مراجعه کنند و با توجه به برنامه ای که برای هر فرد تنظیم می شود می توانند درمان خود را آغاز کنند.
همکاری بین متخصصین این مرکز و خانواده ها، پیگیری مستمر درمان و ارائه مشاوره تخصصی از ویژگی های مهم این مرکز است. همچنین موقعیت مناسب در غرب تهران و دسترسی آسان نیز باعث شده خانواده های بسیاری از مناطق مختلف به این مرکز توانبخشی مراجعه کنند.
