گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان تنها راه درمانی قطعی برای این نوع از ناروانی گفتار می باشد. کودکان و بزرگسالان به علت های متفاوت می توانند درگیر لکنت شوند. بسیاری از کودکان خردسال هنگام یادگیری صحبت کردن لکنت را تجربه می کنند. در اکثر مواقع این لکنت طبیعی است و تحت عنوان ناروانی طبیعی شناخته میشود. اما برای اینکه بتوان بین ناروانی طبیعی و لکنت تمایز گذاری کرد نیاز است از تخصص یک متخصص گفتار درمانی استفاده کرد.
در این مطلب همراه ما باشید تا لکنت زبان، علائم و نشانه های آن در کودکان، عوامل ایجاد و راه های درمان و بهبود را بهتر بشناسیم.
لکنت زبان در کودکان چگونه است؟
لکنت زبان در کودکان یک اختلال زبانی است که می‌تواند باعث مشکلات در تلفظ و ارتباطات زبانی شود. اغلب این مشکل در دوران کودکی شروع میشود و ممکن است تا دوران بزرگسالی باقی بماند. علل لکنت زبان در کودکان ممکن است عوامل ژنتیکی، مشکلات عصبی، مشکلات شنوایی یا تکنولوژیک، مشکلات توانبخشی یا عوامل محیطی باشد.
همچنین علائم لکنت زبان در کودکان ممکن است شامل تکرار یا تعداد زیادی از کلمات، واژه‌ها یا اصوات، بلندکردن صدای درست را برای تشدید تعبیر کردن، تنظیم نبودن سرعت بیان و تمام کردن کلمات، نفس کشیدن عمیق بین کلمات یا عبارات، و تغییر سبک صدا در طول بیان باشد. برای کمک به کودکان با لکنت زبان، می‌توان از روش‌هایی مانند درمان گفتاردرمانی، تمرینات تنفسی، تکنیک‌های آرامش و خودآگاهی، و کار با حرکت‌های جسمی استفاده کرد. همچنین، سازمان‌ها و گروه‌های حمایتی می‌توانند به کودکان و خانواده‌های آنان منابع و پشتیبانی ارائه دهند.
فراموش نکنید مهمترین نکته در درمان لکنت زبان در کودکان این است که به صبوری و پشتیبانی از کودکان نیازمندیم تا آنها اعتماد به نفس را به دست آورند و با تمرین‌های مداوم تلفظ درست را تقویت کنند.
علائم داشتن لکنت زبان در کودکان
عموماً همه ما ناروانی را در گفتار خودمان تجربه می کنیم. آسیب شناسان گفتار و زبان این دسته از ناروانی ها را تحت عنوان ناروانی های طبیعی می شناسند. در گفتاردرمانی لکنت، گفتار درمانگر ناروانی های طبیعی را از ناروانی های غیر طبیعی تمایز می دهد. موارد زیر دسته ای از ناروانی های طبیعی هستند:
- اضافه کردن یک صدا یا کلمه به گفته مانند « من هوووم رفتم خونه »
- تکرار یک کلمه مانند « من بستنی بستنی میخواهم»
- تکرار یک قسمت از جمله مانند « من میخوام – من میخوام برم بیرون»
- از یاد رفتن قسمتی از گفته ای که میخواهیم بگوییم مانند « اسم مغازه دار….. یادم نمیاد »
کودکان نیز این دسته از ناروانی ها را تجربه می کنند. علت تجربه این ناروانی ها این است که کودک صدا و کلمات زیادی را به صورت ناگهانی می آموزد. برای بررسی این که ایا این ناروانی ها در کودک شما طبیعی است یا نه نیاز است که گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان صورت بگیرد.
چه عواملی باعث لکنت زبان می شوند؟
لکنت زبان در دوران کودکی معمولا بین ۲ تا ۶ سالگی شروع می شود. بسیاری از کودکان دوره هایی از ناروانی طبیعی را تجربه می کنند. این دوره ها کمتر از ۶ ماه طول می کشند. عموماً لکنت طولانی تر از این نیاز به گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان دارد. به طور کلی عوامل زیر می توانند پیش بینی کننده وجود لکنت در دوره های ناروانی کودک است:
- سابقه خانوادگی یا ژنتیک: بسیاری از تحقیقات ثابت کرده که لکنت زمینه ژنتیکی دارد. همچنین تجربه ثابت کرده است بسیاری از افرادی که لکنت دارند، یکی از اعضای خانواده آن ها نیز مبتلا به لکنت زبان بوده اند.
- جنسیت: پسرها بیشتر از دخترها در خطر تداوم یافتن ناروانی، و تبدیل آن به لکنت هستند. داده های تحقیقاتی و همچنین تجربه درمانگران نشان داده است که به طور کلی پسرها بیش از دخترها به گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان نیاز دارند.
- سن آغاز لکنت: هر چه سن شروع لکنت بیشتر باشد، احتمال ادامه یافتن ناروانی و تبدیل آن به لکنت بیشتر است. به طور معمول کودکانی که از ۳ و نیم سالگی یا بعد از آن شروع به ناروانی می کنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به لکنت دارند.
- عوامل عصبی: طی تحقیقاتی نشان داده شده است که مغز افرادی که لکنت زبان دارند به صورت متفاوتی نسبت به افرادی که اختلال گفتاری ندارند، پردازش می کند. گاهی به نظر می رسد مشکلی در نحوه انتقال زبان از طریق مغز وجود دارد. دانشمندان هنوز به چرایی این اتفاق پی نبرده اند!
در بزرگسالان لکنت می تواند در هر سنی آغاز شود. برای علت یابی لکنت به گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان نیاز است. عموماً افراد بزرگسال لکنت را با منشاء نورولوژیک و یا سایکوژنیک تجربه می کنند. بنابرین برای درمان این دسته از بیماران نیاز به یک کار تیمی در کادر درمان است.
عوامل لکنت زبان ناگهانی در کودکان
اختلال لکنت زبان ناگهانی کودکان همواره برای والدین نگران کننده است و در این میان خود را سرزنش می کنند. درواقع باید بگوییم اگر این مورد درباره شما هم صدق می کند، حتماً سعی کنید از سرزنش کردن خود یا دیگران دست بردارید. این نکته حائز اهمیت است که لکنت زبان در کودکان به ندرت در اثر تنش های محیطی بروز می کند. در اکثر مواقع این حالت نشان دهنده یک فاز جدید از رشد زبانی کودک محسوب می شود که البته به زودی هم رفع می گردد. قطعاً کودک نیاز به زمان دارد تا دوباره به مهارت های زبانی مسلط شود.
در عین حال، علل ظاهر شدن لکنت در کودکان ممکن است به عوامل مختلفی برگردانده شود. برخی از علل شامل موارد زیر می باشد:
۱. تاثیر محیط: کودکان به عنوان قسمتی از فرایند رشد و تحول در دنیای اطراف خود وارد می شوند. ممکن است که بر خلاف محیط خانه و خانواده خود، در محیط های دیگری این رفتار را یاد بگیرند و تکرار کنند.
۲. تقلید مدل ها: کودکان در طول رشد و تحول خود به عنوان مدل هایشان، افراد اطراف خود را مشاهده می کنند و تلاش می کنند آن ها را تقلید کنند. ممکن است کودک تلاش کند این رفتار را تقلید کند.
۳. عملکرد شناختی: برخی کودکان ممکن است به دلیل مشکلات شناختی مرتبط با زبان بیان، از جمله ناتوانی در استفاده از کلمات مناسب برای بیان احساسات و نیازها، استفاده کنند.
۴. عوامل روانشناختی: برخی کودکان ممکن است به دلیل عوامل روانشناختی مانند استرس، اضطراب، عصبانیت یا نگرانی دچار لکنت زبان ناگهانی شوند.
روش های مختلف درمان لکنت زبان
درمان لکنت زبان می تواند شامل روش های مختلفی باشد که بر اساس شدت و نوع لکنت، علت آن و ذهنیت فرد تعیین می شود. برخی از روش های معمول درمان لکنت زبان عبارتند از:
۱. درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش مربوط به تغییر نگرش ها و رفتارهای منفی است که ممکن است لکنت را تشدید کنند. بطور کلی، CBT بر ارتباط بین افراد و راه های ارتباطی بهبود می بخشد.
۲. تمرینات تنفسی: تمرینات تنفسی می تواند به فرد کمک کند تا تنفس صحیح را یاد بگیرد و نحوه استفاده از تنفس برای کاهش تنش و تسکین نمونه های لکنت را بیاموزد.
۳. تمرینات گفتاری (گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان): تمرینات گفتاری شامل تکرار و تمرین صحبت کردن صحیح و روان است. این تمرینات به کسب مهارت های لازم برای کاهش لکنت و بهبود گفتار کمک می کند.
۴. روش های بیولوژیکی: در برخی موارد، داروها و روش های بیولوژیکی نقشی در درمان لکنت زبان ایفا می کنند. مشاوره با پزشک متخصص می تواند راهنمایی مناسبی در این زمینه باشد.
نشانه های لکنت کودکان و مراجعه سریع به گفتاردرمانگر
اگر فکر می کنید کودک شما یا خودتان به لکنت زبان دچار شده اید؛ باید هر چه زودتر برای انجام گفتاردرمانی لکنت به یک گفتار درمانگر مراجعه کنید. درمان به موقع می تواند احتمال ادامه لکنت را کاهش دهد. همچنین مداخلات زود هنگام در درمان لکنت تاثیر زیادی دارد. موارد زیر نشان دهنده این است که شما باید به یک آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید.
- لکنت کودک شما ۶ تا ۱۲ ماه یا بیشتر طول کشیده است.
- کودک شما پس از ۳ و نیم سالگی لکنت کردن را آغاز کرده است.
- لکنت کودک شدید تر شده است.
- کودک هنگام صحبت کردن دچار تنش میشود.
- کودک شما برای صحبت کردن باید تقلا کند.
- کودک از لکنت کردن خود ناراحت است.
- کودک شما از صحبت کردن اجتناب می کند یا می گوید صحبت کردن خیلی سخت است.
- در خانواده سابقه لکنت وجود دارد.
- شما پس از یک آسیب روحی- روانی لکنت را تجربه می کنید.
- درگیر یک بیماری با منشا مغز و اعصاب شده اید.
- بیش از پنج درصد گفته های شما درگیر ناروانی می شود.
تشخیص لکنت برای بزرگسالان نسبت به کودکان کار آسان تری است. اما به طور کلی در روند گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان، آسیب شناس گفتار و زبان برای بررسی این که آیا فرد دچار لکنت است یا نه از موارد زیر استفاده می کند:
- انواع ناروانی ها
- تعداد ناروانی هایی که از نوع لکنت هستند.
- واکنش شما و یا کودک شما به لکنت خود.
درمان لکنت با گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان
گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان یا بزرگسالان، یک روش درمانی است که برای کمک به افرادی که با مشکلات در تلفظ و استفاده از صحبت کردن روبرو هستند، استفاده میشود. این مشکلات در نحوه:
- تلفظ صداها
- مشکلات آرتیکولاسیون صحیح
- لکنت (مانند لکنت سبک یا سنگین)
- مشکلات در ریتم و سیاق صحبت کردن است.
هدف اصلی گفتار درمانی لکنت زبان، بهبود مهارت های صحبت کردن و افزایش امنیت روانی و اعتماد به نفس صحبت کننده است. برای رسیدن به این اهداف، از انواع تمرین ها و فعالیت های گفتاری استفاده میشود. این تمرین ها موارد زیر را شامل می شوند:
- تمرینات تنفسی
- تمرینات تقویت عضلات دهان و زبان
- تمرینات تلفظ صحیح صداها و کلمات
- تمرینات در ریتم و موسیقی صحبت کردن
- برخی تمرینات ذهنی و شنوایی
گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان توسط یک گفتار درمانگر (یا تخصصیت گفتار درمانی) ارائه میشود. این فرد می‌تواند تمرینات و فعالیت های مناسب را بر اساس نیازهای خاص هر فرد انتخاب و ارائه کند. همچنین، گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان ممکن است به صورت فردی یا گروهی ارائه شود. با ادامه تمرین و مشارکت فعال در گفتار درمانی لکنت زبان، افراد ممکن است بهبود قابل توجهی در مهارت های صحبت کردن، کنترل لکنت و اعتماد به نفس خود تجربه کنند. به طور کلی، گفتار درمانی لکنت زبان می‌تواند به افراد کمک کند تا با اطمینان بیشتری صحبت کنند و ارتباط بهتری با دیگران برقرار کنند.
مراحل گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان
این نکته را یادآوری می کنیم که مشکل لکنت زبان با رشد مغز در کودکان و با گذر زمان حل می شود. البته در مواردی که علت لکنت مشکلات نورولوزیکی، عاطفی و یا محیط های استرس زا باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و در صورت صلاحدید قرص های ضد اضطراب و ضد افسردگی مصرف کنید.
مهمترین و کاربردی ترین روش درمان هم، گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان (speech treatment) است که توسط گفتاردرمانگر انجام می شود. در گفتاردرمانی، وقفه های گفتاری کاهش داده شده و اعتماد به نفس کودک هم بالا می رود. در این روش از متدهای تشویقی برای تحریک کودک به صحبت کردن و استفاده از الگوهای تنفسی، ماهیچه ای حنجره برای ترغیب کودک به ادای صحیح کلمات صورت می گیرد. این روش برای افرادی مناسب است که سه تا شش ماه لکنت زبان، سابقه فامیلی و یا ضربه عاطفی داشته اند.
البته والدین هم می توانند چند تکنیک گفتاردرمانی لکنت زبان برای کودکان را آموزش دیده و در برطرف شدن آن به کودک خود کمک کنند. لازم است صبر کردن، گوش کردن و اختصاص زمان هایی برای صحبت کردن با کودک را در برنامه روزانه خود بگنجانید. در این موارد گفتاردرمانگر به والدین آموزش می دهد که در چه زمانی در صحبت کودک خود مداخله کنند، چرا که اگر این کار در زمان نامناسب انجام گیرد موجب ترس و بدتر شدن کودک می شود.
تمرینات لازم برای بهبود لکنت در منزل
تکنیک ها و تمرین های مختلفی وجود دارند که می تواند فشار کمتری به کودک برای صحبت کردن وارد کند. این تمرین ها را می توانید در منزل و برای بهبود لکنت زبان استفاده کنید.
- استرس ارتباطی را کاهش دهید و به این ترتیب موقعیت های لکنت زبان برای کودک را کاهش دهید.
- اگر کودک به لکنت زبان خود آگاه است درباره لکنت حرف بزنید. در غیر این صورت منتظر توصیه گفتار درمانگر باشید.
- صبور باشید و وقتی کودک حرف می زند باید حالت تشویق، توجه و آرامش داشته باشید.
- در حین صحبت کردن کودک به چشم هایش نگاه کنید و با محبت لبخند بزنید.
- برای حرف زدن الگوی خوبی باشد و به شکلی حرف بزنید که برای برطرف کردن لکنت زبان مفید است.
- سرعت زندگی کودک را کاهش دهید و برای او زندگی آرام، منظم و بی تنشی ایجاد کنید.
- فعالیت های بی کلامی مانند نقاشی کشیدن، کتاب خواندن برای کودک، سفال گری، رقص و بازی در پارک را برنامه ریزی کنید.
- برای کودک شعر بخوانید.
- فراموش نکنید در هر حالتی بایستی صبور باشید و برای درمان تا پایان ۴ سالگی کودک صبرکنید.
- با کودک بازی کنید، لی لی بازی، باد کردن بادکنک، کشیدن اشکال روی فلش، پیاده روی و تشویق او برای یادگیری سازدهنی.
مرکز گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان غرب تهران
کلینیک گفتار درمانی لکنت زبان برای کودکان تهرانسر در غرب تهران، یک مرکز تخصصی است که به درمان و مداخله در مورد مشکلات گفتاری و زبانی، به خصوص لکنت می پردازد. این کلینیک توسط تیمی از متخصصین گفتار درمانی و توانبخشی گفتار اداره می شود که تجربه و آگاهی کافی در این زمینه دارند. اهداف کلینیک گفتار درمانی لکنت عبارتند از:
- تشخیص و توانبخشی مشکلات لکنت در افراد مختلف سنی
- ارائه راهکارهای درمانی و توانبخشی برای بهبود گفتار و زبان افراد مبتلا به لکنت
- آموزش تکنیک های پشتیبانی و مداخله به افراد مربیان و خانواده های افراد با لکنت
- پژوهش، آموزش و انتشار دانش در زمینه لکنت و مشکلات گفتاری و زبانی مرتبط
همچنین برخی از خدمات ارائه شده توسط کلینیک گفتار درمانی لکنت شامل مشاوره فردی و خانوادگی، ارائه آزمون های تشخیصی گفتار و زبان، جلسات درمانی گروهی و تکنیک های توانبخشی مرتبط با گفتار و زبان است. اگر شما یا عزیزانی که می شناسید با مشکلات لکنت مواجه هستید، می توانید با مراجعه به کلینیک گفتار درمانی لکنت زبان طراوت در تهرانسر کمک حرفه ای دریافت کنید تا بهبودی مناسب را در گفتار و زبان خود تجربه کنید.
جمع بندی
در این مقاله به عوامل ایجاد لکنت زبان در کودکان اشاره کردیم و همچنین راه ها و روش های کنترل و تمرین هایی برای بهبود این عارضه را یادآور شدیم. در نهایت همه راهکارها برای قوی تر شدن شما و فرزندتان برای سپری کردن یک دوره پرتنش برنامه ریزی شده اند. متخصصین مشاوره و گفتاردرمانگران ما در مرکز توانبخشی طراوت در غرب تهران می توانند در این زمینه برای برطرف شدن مشکل به شما کمک نمایند. حتماً سوالات و نظراتتان را در این مورد با ما در میان بگذارید.
سلام
من بچه ام ۴ سالشه یه هفته است لکنت گرفته خیلی نگرانم باید چیکار کنم؟
با سلام
در مرحله اول آرامش خودتان و خانواده تان را حفظ کنید و به فرزندتان آگاهی ندید و به گفتاردرمانی مراجعه کنید
سلام پسر من ۱۰ سالش و چند سال لکنت داره چند سال پیش بردمش گفتاردرمانی اما همکاری نداشت اما الان خودشم دوس داره بیاد گفتاردرمانی چطور باید نوبت بگیرم؟
سلام با شماره های ۰۲۱۴۵۰۸۶۵۲ و ۰۲۱۴۴۵۰۴۴۲۳ تماس بگیرید
سلام من ۲۶ سالمه و لکنت دارم شاغل هستم اما به خاطر لکنتم اذیت میشم مرکز شما گفتار درمانی برای لکنت داره؟
سلام بله گفتاردرمانی برای لکنت هم داریم