رفتاردرمانی چیست و چه کمکی می کند؟

رفتاردرمانی چیست؟ این روش درمانی موثر چه می کند و برای چه افرادی موثر است؟ این روش درمانی در بهبود بسیاری از مشکلات مانند اختلالات رفتاری، اضطراب، افسردگی و سوء مصرف مواد استفاده می شود‌. درواقع رفتاردرمانی تغییر و یا اصلاح شیوه های رفتاری در روبرویی با مشکلات و شرایط مختلف است. یادآور می شویم که این دوره ها به تغییر اصولی در سبک زندگی افراد کمک می کنند. لازم به ذکر است کار درمانی در رفتاردرمانی به خصوص در بخش روانپزشکی کودکان و بزرگسالان اهمیت ویژه ای دارد.

در این مطلب به رفتاردرمانی و تکنیک های آن و همچنین به روش های رایج رفتاردرمانی اشاره می کنیم. همچنین به معرفی کلینیک توانبخشی طراوت (تهرانسر) در غرب تهران می پردازیم تا به سادگی بتوانید از خدمات این مجموعه استفاده کنید. با ما همراه بمانید.

رفتاردرمانی چیست؟

رفتار درمانی یک روش و اصطلاح کلی است که شامل مجموعه روش هایی است که از تحقیقات تجربی در روانشناسی رفتار آموخته شده گرفته شده است. در واقع دیدگاهی است که با رفتار ناسازگارانه سرو کار دارد و در جستجوی کاهش و از بین بردن رفتار ناسازگارانه است. اگر بپرسید رفتاردرمانی چیست؟ در پاسخ باید بگوییم مجموعه تکنیک هایی که بر اساس ملاک های علمی شکل گرفته و مبتنی بر مدارک نسبتاً عینی و قابل اندازه گیری هستند را رفتاردرمانی می گویند.

اگرچه کاردرمانی در رفتاردرمانی بر رفتار فعلی تاکید دارد، توجه اندکی نیز به علل آن و پیامد های دراز مدت دارد. در رفتاردرمانی از روش های مختلفی جهت کاهش یا تقویت رفتار استفاده می شود. همچنین رفتاردرمانی بر این مفهوم که افکار، احساسات و اعمال فیزکی به هم مرتبط هستند استوار است. در نهایت هدف از رفتاردرمانی مقابله با مشکلات طاقت فرسا به روشی مثبت تر است.

رفتاردرمانی برای چه افرادی مناسب است؟

در رفتاردرمانی برای تغییر رفتارهای ناسالم و ایجاد رفتارهای مفید و سازنده در افراد کار می شود. این روش بر اساس اصول رفتارشناسی و روانشناسی تأسیس شده است و به منظور بهبود عملکرد و کاهش مشکلات رفتاری استفاده می‌شود.

رفتاردرمانی توسط یک کارشناس کاردرمانی کودکان یا بزرگسالان انجام می‌شود. در جلسات کار درمانی، افراد با کمک کارشناس درمانی به بررسی و درک عمیق‌تری از رفتارهای خود و عواملی که آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌پردازند. این روش شامل استفاده از تکنیک‌های مختلفی مانند تحلیل رفتاری، تمرینات عملی، تمرینات تغییر رفتار و تقویت مثبت است.

هدف اصلی کار درمانی در رفتاردرمانی چیست؟ تغییر رفتارهای ناسالم و ایجاد رفتارهای مفید و سازنده از اهداف اصلی کاردرمانی در رفتاردرمانی است. این روش می‌تواند برای درمان:

• اضطراب
• افسردگی
• اعتیاد
• مشکلاتی در روابط خانوادگی
• مشکلاتی در خوردن
• خواب
• مشکلات رفتاری کودکان مفید باشد.

همچنین با کمک کاردرمانی در رفتاردرمانی، افراد می‌توانند الگوهای رفتاری ناسالم خود را شناسایی کنند و راه‌حل‌های موثری برای تغییر آنها پیدا کنند. این روش معمولاً با استفاده از تمرینات و وظایف خانگی، افراد را در فرآیند تغییر رفتاری خود یاری می‌کند. کاردرمانی در رفتاردرمانی می تواند برای افرادی که طیف وسیعی از اختلالات دارند، سودمند باشد. افراد مبتلا به اختلالات زیر ممکن است به دنبال رفتاردرمانی بروند:

• افسردگی
• اضطراب
• اختلالات پنیک
• خشم

همچنین کاردرمانی در رفتاردرمانی همچنین می تواند به درمان بیماری ها و اختلالاتی مانند موارد زیر بپردازد:

• اختلالات خوردن
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلال دوقطبی
• بیش فعالی و نقص توجه
• فوبیا، از جمله فوبیای اجتماعی
• اختلال وسواس اجباری (OCD)
• خودزنی
• سوء مصرف مواد

در نتیجه رفتاردرمانی در این گونه موارد می تواند هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان مفید باشد.

تکنیک های رفتاردرمانی چیست؟

انواع تکنیک های رفتاردرمانی چیست؟ چند تکنیک اصلی جهت تغییر رفتار وجود دارد که بسته به شرایط و نوع رفتار ممکن است از آنها استفاده شود. این تکنیک ها شامل:

• روش های افزایش رفتارهای مطلوب موجود
• روش های ایجاد رفتارهای تازه
• روش های کاهش و حذف رفتارهای نا مطلوب

در ادامه به انواع مختلفی از روش های  رفتار درمانی و تکنیک های رایج می پردازیم.

رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی یکی از روش های بسیار موثر است. این نوع رفتاردرمانی با درمان شناختی ترکیب می شود. این روش درمانی بر چگونگی تأثیر افکار و عقاید شخص بر عملکرد و خلق و خوی او متمرکز است. رفتاردرمانی شناختی اغلب بر روی مشکلات فعلی فرد و چگونگی حل آنها تمرکز دارد. هدف بلند مدت این روش درمانی این است که الگوهای رفتاری و تفکر فرد را به الگوی های سالم تری تبدیل کنیم.

بازی درمانی رفتاری شناختی

بازی درمانی رفتاری شناختی معمولاً در کودکان استفاده می شود. با تماشای بازی کودکان، درمانگران قادر به دریافت اطلاعاتی هستند که کودک از بیان آن خودداری کرده یا قادر به بیان آن نیست. درمانگران ممکن است به والدین بیاموزند که چگونه از بازی برای بهبود ارتباط با فرزندان خود استفاده کنند.

حساسیت زدایی سیستمیک

این نوع رفتاردرمانی چیست؟ در کاردرمانی اغلب برای درمان فوبیا استفاده می شود. در واقع به افراد کمک می کنند که روش های آرام سازی و تنفس را یاد بگیرند. سپس به صورت کنترل شده، محرک به فرد داده می شود.

بیزاری درمانی در رفتاردرمانی چیست؟

انزجار درمانی اغلب برای درمان مشکلاتی مانند سوء مصرف مواد و اعتیاد به الکل استفاده می شود. این کار با آموزش به مردم برای ایجاد محرکی مطلوب اما ناسالم با محرک فوق العاده ناخوشایند کار می کند.

چه کودکانی نیاز به رفتاردرمانی دارند؟

رفتاردرمانی کودکان هم به کودکان و هم به خانواده های می آموزد که چگونه رفتارهای مثبت در کودک را تقویت کنند. همچنین رفتارهای ناخواسته یا مشکل ساز در این روش درمانی کاهش یا حذف می شوند. مدیریت رفتار، رایج ترین آموزش به والدین است. درمانگر به والدین کمک می کند تا مهارت های مدیریت رفتار در فرزندشان را یاد گرفته و یا بهبود بخشند.

در واقع رفتاردرمانی برای اختلال نقص توجه یا بیش فعالی (ADHD) یک روش درمانی بسیار موثر است. به کمک رفتاردرمانی می توان رفتار، کنترل و حتی عزت نفس کودک را بهبود بخشد. همچنین اگر این روش با همکاری والدین توام باشد می تواند بیشترین تاثیر را در روند بهبود شرایط کودکان داشته باشد. طبق توصیه متخصصین، والدین بایستی کودکان زیر ۱۲ سال را برای آموزش رفتاردرمانی همراهی و هدایت کنند. توصیه دیگر این است که برای کودکان زیر ۶ سال، حتی آموزش والدین در خصوص مدیریت رفتار بایستی قبل از تجویز داروی ADHD مورد ارزیابی قرار بگیرد.

در نتیجه آموزش رفتاردرمانی به والدین موجب می شود مهارت ها و استراتژی هایی را یاد بگیرند تا به کودک مبتلا به نقص توجه در مدرسه، روابط و خانه کمک شود. لازم است در یادگیری و انجام رفتاردرمانی با کودک خود زمان و تلاش بسیاری را صرف کنید. این کار برای کودک و خانواده مزایای فراوانی در پی دارد.

روش های رایج رفتاردرمانی چیست؟

روش ها و تکنیک های رفتاردرمانی چیست؟ برای رفتاردرمانی روش های بسیاری وجود دارد که البته برای هر فرد با توجه به شرایط اعمال می شود. در ادامه به چند روش مرسوم اشاره می کنیم:

۱.شرطی سازی: نوعی فرآیند در یادگیری است که قدرت یک رفتار یا تقویت و یا اصلاح می شود.

۲.شرطی سازی کلاسیک: در این روش فرد یاد میگیرد که بین یک محرک بی اثر، با پادش دادن و یا تنبیه کردن ارتباط برقرار کند.

۳.آموزش والدین (رفتاردرمانی در خانه): در این روش برای تقویت رفتارهای مثبت، تقویت رابطه والد-کودک و یا جلوگیری از رفتارهای منفی آموزش های لازم به والدین داده می شود.

۴.مداخلات ترکیبی مدیریت رفتار: در این روش ترکیبی از مدیریت رفتاری کلاسی، آموزش رفتاری والدین و یا حتی مداخلات رفتاری همسالان برای درمان بیش فعالی و نقص توجه استفاده می شود.

۵.الگو سازی: این روش در درمان اضطراب کودکان و نوجوانان بسیار موثر است. در این روش درمانگر پاسخی بدون ترس به موقعیتی منفی نشان می دهد تا کودک یا نوجوان را به تقلید تشویق کند.

۶.رفتاردرمانی در مدرسه چیست؟ در این روش راهکارهایی برای حل مشکلات، تنظیم احساسات و ایجاد الگوهای مفید فکری و رفتاری ایجاد می شود. در این برنامه و رویکرد رفتاردرمانی یک پروتکل خاص برای تعامل با دانش آموزان در محیط های گروهی و فردی استفاده می شود.

فراموش نکنید در اثربخشی رفتار درمانی و این موضوع که چقدر خوب عمل می‌کند و یا تا چه اندازه مفید خواهد بود، به عواملی مانند انتخاب نوع خاصی از درمان و البته وضعیت هر فرد بستگی دارد.

مرکز کاردرمانی رفتار درمانی غرب تهران

جمع بندی

در این مقاله با رفتاردرمانی چیست؟ فواید و تکنیک های آن هم آشنا شدید. اگر به دنبال پزشک و یا کاردرمانگر مناسب نیاز کودکتان هستید می توانید از طریق وب سایت مرکز توانبخشی طراوت در غرب تهران اقدام نمایید. می توانید از مشاوره های غیر حضوری و توصیه درمانگران به راحتی استفاده کرده و به کمک رفتاردرمانگران در جهت بهبودی کودک خود قدم های موثری بردارید.

سوالات متداول

کاردرمانی در رفتاردرمانی مغز افراد دارای  افسردگی و افراد طبیعی چه تفاوتی دارند؟

مغز انسان از دو نیم کره ساخته شده است نیم کره راست و نیمکره چپ.

نیم کره راست مغز مسئول هیجانات و افکار منفی است و نیم کره چپ مغز مسئول هیجانات و افکار مثبت است. در مغز انسان ها امواج مختلفی وجود دارند: امواج آلفا،بتا، تتا و… در افسردگی موجی که اهمیت بیشتری دارد، موج آلفا است.

نوروفیدبک در درمان افسردگی به وسیله موج آلفا در مغز افراد نرمال چگونه عمل می کند؟

درنیم کره چپ افراد نرمال که مسئول هیجانات مثبت است، میزان موج آلفا پایین است و برعکس در نیم کره راست، که مسئول هیجانات منفی است، میزان موج آلفا بالاست. این امر باعث می شود که تعادل برقرار شده و درواقع هیجانات مثبت رابالا می برد.

موج آلفا در مغز افراد دارای افسردگی چگونه عمل می کند؟

در مغز افراد دارای افسردگی این موج در دو نیم کره متفاوت است. در نیم کره چپ که مسئول هیجانات مثبت است، میزان موج آلفا بالا است در حالی که باید پایین باشد. درنیم کره راست که مسئول هیجانات منفی است، میزان موج آلفا پایین است که باعث می شود، شخص دچار خلق افسرده و خلق پایین شود.