انواع تست هوش کودکان | معرفی بهترین تست‌های هوش برای کودکان

برای ارزیابی قابلیت های ذهنی و شناختی کودکان، تست هوش انجام می گیرد. روانشناسان انواع تست هوش کودکان را انجام می دهند و تقاط قوت و ضعف فکری و رفتاری کودک را می سنجند و به کشف استعداد های کودک می پردازند. با انجام تست هوش می توان کودک را به سمت کارهایی که در آن توانایی دارد سوق داد. انواع تست‌ هوش کودکان شامل تست‌ های هوش عمومی (IQ، تست‌ هوش غیرکلامی، تست‌ هوش هیجانی (EQ) و … می شود و با انجام این تست ها به شناخت بهتری از کودک دست خواهید یافت.

چرا ارزیابی هوش کودکان مهم است؟

ارزیابی هوش کودکان اهمیت زیادی دارد زیرا به شناخت بهتر توانایی های کودک، نقاط قوت و ضعف آن‌ ها کمک می‌ کند و والدین و مربیان می توانند برنامه هایی را بر اساس نیازهای کودک تنظیم کنند.

اهمیت شناخت هوش کودک برای والدین

والدین برای اینکه کودک موفقی داشنه باشند کارهای مختلفی انجام می دهند و شناخت هوش کودک برای والدین از اهمیت فراوانی برخوردار است  و می توانند توانایی‌ ها و استعدادهای خاص کودک را بهتر درک کنند و به تربیت و آموزش مناسب کودک بپردازند. والدین با شناخت هوش کودکان انتظارات منطقی تری از کودک خواهند داشت و نقاط ضعف کودک را با روش های آموزشی تقویت می کنند تا کودک پیشرفت کند.

نقش تست‌های هوش در تعیین نقاط قوت و ضعف کودک

همانطور که گفته شد با انواع تست هوش کودکان، نقاط قوت و ضعف کودک مشخص می شود و می توان استعداد های کودک را در زمینه‌ های مختلف مانند ریاضیات، هنر، موسیقی یا مهارت‌ های اجتماعی شناسایی کرد. در تست های هوش ناتوانی های یادگیری و مشکلات تمرکزی نیز مشخص می شود و می توان با روش های مناسب به تقویت این ناتوانی ها پرداخت. والدین و مشاوران روانشناسی برنامه هایی متناسب با نیازهای کودک تدوین می کنند و او را به سوس موفقیت هدایت می کنند.

چگونه تست‌های هوش به رشد تحصیلی کودک کمک می‌کنند؟

برای رشد تحصیلی بهتر کودک تست های هوش بسیار کارآمد هستند و می توان نوع و سطح هوش کودک را مشخص نمود و با توجه سطح هوش کودک روش های آموزشی مناسبی را انتخاب کرد. به طور مثال کودکی که هوش زبانی بالایی دارد فعالیت های مرتبط با زبان و ادبیات بهتر است انجام شود. همچنین کودکانی که هوش ریاضی بالایی دارند می توانند در رشته های مهندسی موفق تر باشند. کودک با دانستن توانایی های خود انگیزه بیشتری می گیرد و برای رشد تحصیلی خود تلاش می کند.

معرفی بهترین انواع تست هوش کودکان

تست هوش وکسلر (WISC): پرکاربردترین آزمون هوش در کودکان

تست هوش وکسلر (Wechsler Intelligence Scale for Children) از آزمون‌ های ارزیابی هوش کودکان است که برای کودکان ۶ تا ۱۶ سال طراحی شده است و چهار بخش دارد که شامل جنبه ‌های متنوعی از هوش مانند توانایی‌ های زبانی، استدلال منطقی، حافظه و سرعت پردازش اطلاعات می شود. آزمون وکسلر توسط روانشناسان به دو صورت کلامی و غیرکلامی انجام می ‌شود و با بررسی همه بخش ها به هوش عمومی کودک یا IQ می رسند. برای ارزیابی توانایی ‌های شناختی، تشخیص مشکلات یادگیری و کمک به تعیین تکنیک های آموزشی این تست از کودک گرفته می شود. هدف از تست وکسلر شناسایی ناتوانی‌ های خاص یادگیری و فراهم کردن اطلاعات دقیق در مورد نقاط قوت و ضعف کودک است.

تست هوش استنفورد-بینه (Stanford-Binet): یکی از قدیمی‌ترین تست‌های هوش

از قدیمی‌ترین و معتبرترین تست های سنجش هوش، تست هوش استنفورد-بینه است که از انواع تست هوش کودکان است که در نسخه های مختلفی ارائه شده است. در این تست توانایی ‌های شناختی کودک در زمینه‌ هایی مانند استدلال کمی، درک بصری – فضایی، دانش عمومی و حافظه کوتاه ‌مدت سنجیده می شود. برای کودکانی که ۲ سال به بالا دارند مناسب است و برای بزرگسالان نیز قابل انجام است. در این تست علاوه بر سنجش هوش عمومی، توانایی‌ های دیگر کودک نیز بررسی می‌ شود و بر اساس نتایج به دست آمده می‌ توان برنامه‌ های آموزشی و تربیتی متناسب با نیازهای کودک را تدوین کرد. تست استنفورد-بینه مناسب ترین تست برای شناخت کودکانی که استعداد برتر دارند یا دچار مشکلات شناختی هستند می باشد.

تست هوش گاردنر (Gardner’s Multiple Intelligences): شناخت هوش‌های چندگانه کودک

تست هوش گاردنر توسط هاروارد گاردنر ارائه شده است و در نظریه گفته شده است که هوش انسان فقط یک نوع ندارد و شامل چند است (۹ نوع). انواع تست هوش گاردنر شامل هوش زبانی، موسیقیایی، فضایی، حرکتی، منطقی-ریاضی، میان‌ فردی و درون ‌فردی است. با انجام این تست نوع هوش کودک را می توان تشخیص داد و روش هایی را برای پیشرفت کودک در مسیری که هوش آن را دارد آموزش داد. با تشویق کودک را ترغیب به یادگیری بیشتر می کنید و او به فردی موفق در مدرسه ، ورزش و … شود.

تست هوش ریون (Raven’s Progressive Matrices): آزمون تصویری برای سنجش هوش غیرکلامی

تست هوش ریون از انواع تست هوش کودکان می باشد که به سنجش هوش غیرکلامی می پردازد و به صورت تصویری و بدون نیاز به زبان اجرا می ‌شود. از این تست برای کودکان و بزرگسالان می توان استفاده نمود و در حین تست از ماتریس ‌های تصویری استفاده می‌شود که از ساده به پیچیده ممکن است تغییر پیدا ‌کنند. این تست به این صورت است که باید الگوی تصویری را کامل کنند. این آزمون برای ارزیابی استدلال انتزاعی و توانایی حل مسئله مناسب می باشد و یرای کودکانی که مشکلات زبانی دارند مناسب ترین است و به عنوان یک تست دقیق در سنجش هوش کلامی از آن یاد می شود.

آزمون کتل (Cattell’s Culture Fair Test): تستی برای سنجش هوش بدون وابستگی به زبان

آزمون کتل نیز یک تست هوش غیر کلامی است که هدف آن ارزیابی هوش به صورت مستقل از زبان و فرهنگ می باشد و در آزمون کتل مسائل تصویری و الگوهایی در اختیار کودک قرار داده می شود تا از میان چندین گزینه، درست ترین انتخاب شود. برای گروه‌دهای سنی مختلف مناسب می باشد و استدلال های منطقی در این آزمون مهم می باشد.  کودکانی که در چند فرهنگ متفاوت زندگی می کنند و تسلط کافی به زبان خود ندارند بهتر است این تست را انجام دهند. با انجام این تست هوش و توانایی ‌های ذاتی کودک بدون تاثیر عوامل خارجی مانند زبان یا زمینه فرهنگی به درستی سنجیده می شود.

مزایا و معایب انواع تست هوش کودکان

در قسمت بالا در مورد انواع تست هوش صحبت کردیم و باید بدانید برخی از تست هوش ها به افزایش توانایی های کودک کمک می کنند و برخی مشکلاتی برای کودک دارند. در اینجا به معایب و مزایای تست هوش می پردازیم تا بدانید بهترین نوع تست هوش کدام است.

مزایای استفاده از تست وکسلر برای ارزیابی دقیق توانایی‌های تحصیلی

تست هوش وکسلر یکی از انواع تست هوش کودکان است که برای ارزیابی دقیق توانایی های تحصیلی بهترین گزینه است و با این تست هوش می توان جنبه های مختلف هوش را اندازه گیری کرد. با تست وکسلر می توان هوش کلامی و غیر کلامی را سنجید و توانایی های کودک را از نظر درک مطلب، استدلال منطقی، حافظه و سرعت پردازش اطلاعات سنجید.

علاوه بر این با نتایج به دست آمده از تست وکسلر، والدین و مربیان نقاط قوت و ضعف کودک را شناسایی کرده و برنامه ی آموزشی مناسبی را طراحی کنند. همچنین این تست برای کودکانی که مشکلات یادگیری دارند مانند اختلالات یادگیری یا ADHD  مناسب است. لازم به ذکر است که زمان‌ بر بودن فرآیند اجرای آن و نیاز به تحلیل دقیق نتایج از معایب آن است و نیاز به تجربه و تخصص بالا دارد.

نقاط قوت و ضعف تست هوش گاردنر در ارزیابی هوش‌های مختلف

تست هوش گاردنر یک نظریه هوش چندگانه است و انواع هوش مانند هوش زبانی، موسیقایی، حرکتی، فضایی، منطقی-ریاضی، میان ‌فردی و درون ‌فردی در این تست ها ارزیابی می شود و استعدادهای کودک تشخیص داده می شود و می توان کودک را در آن زمینه تشویق نمود و برنامه های آموزشی مناسبی تعیین کرد.

کودک بعد از انجام این تست درکی درستی از توانایی های خود دارد و شروع به پیشرفت در همان حوزه می کند. از معایب تست گاردنر می توان به این مورد اشاره کرد که به دلیل توجه ویژه به مسائل فردی و فعالیت های مختلف نتایج کلی ارزیابی نسبت به دیگر انواع تست هوش دقیق تر نیست. همچنین زمان زیادی برای انجام این تست احتیاج است و به ابزار خاصی برای انجام تست نیاز است.

تست‌های تصویری مانند ریون و کاربرد آن در سنجش هوش‌های غیرکلامی

تست‌های تصویری مانند تست ریون  (Raven’s Progressive Matrices) یکی از انواع تست هوش کودکان است که فقط برای سنجش هوش غیر کلامی انجام می شود و به ارزیابی استدلال انتزاعی و توانایی‌ های حل مسئله می پردازد. در این آزمون‌ برای کودکانی که مهارت های زبانی کمی دارند از تصاویر و الگوهای بصری استفاده می‌ شود. در این آزمون زبان و فرهنگ تاثیری ندارد و کودکان با هر زبان و فرهنگی قادر به انجام این تست هستند و می توانند مسائل پیچپیده را با تحلیل و منطق حل کنند.

معایب تست هوش ریون شامل عدم ارزیابی کامل مهارت‌های زبانی، حافظه و درک اجتماعی کودک است و همچینین به دلیل عدم آشنایی الگوهای بصری یا تجربه های فرهنگی کودک ممکن است پاسخ به سوالات را نتواند انجام دهد. ایراد دیگر این تست نیز این است که مسائل شناختی عمیقی که به تحلیل کلامی احتیاج دارند را نمی تواند پوشش دهد.

تست هوش کودکان و تشخیص استعدادهای خاص

با انجام تست هوش ویژگی‌ های فکری و شناختی کودک توسط والدین و مربیان درک می شود و نقاط قوت و ضعف کودک مورد بررسی قرار گرفته و تا حدودی ضعف های آنها را از بین می برند. همچنین استعدادهای خاص کودک را پرورش داده و به موفقیت او کمک می کنند.

چگونه تست‌های هوش به تشخیص استعدادهای کودک کمک می‌کنند؟

در انواع تست هوش کودکان، نوع و سطح هوش کودک شناسایی می شود و استعدادهای خاص کودک را متوجه می شوند. این تست‌ ها در زمینه ‌های مختلف مانند هوش منطقی-ریاضی، زبانی، فضایی، موسیقایی، حرکتی، میان‌ فردی و درون ‌فردی توانایی‌ های کودک را ارزیابی می ‌کنند. کودکان با هوش زبانی بالا در نویسندگی یا سخنوری موفق خواهند بود. همچنین کودکی که از هوش موسیقایی یالا برخوردار است یک آهنگساز حرفه ای خواهد بود. کودکان را باید شناخت و بهترین زمان برای شناخت آنها دوران کودکی است که می توان آنها را با هوشی که دارند در مسیر مناسب هدایت کرد.

بهترین تست‌ها برای شناسایی کودکانی با استعدادهای ویژه

کودکانی که استعداد های ویژه و برتر دارند این تست ها برایشان مناسب هستند:

تست وکسلر (WISC) برای ارزیابی توانایی‌های زبانی، استدلال منطقی، حافظه و سرعت پردازش اطلاعات مناسب است و استعدادهای ویژه کودک را شناسایی می کند. با نتایج به دست آمده از این تست به والدین و معلمان اطلاعات دقیقی از استعدادهای شناختی کودک داده می شود.

تست استنفورد-بینه (Stanford-Binet) علاوه بر ارزیابی هوش عمومی به ارزیابی استعدادهای خاص در زمینه ‌های مختلف مانند ریاضیات، زبان و هنر کمک می کند.

تست‌های گاردنر (Gardner’s Multiple Intelligences) برای شناسایی هوش‌های غیرکلامی مانند هوش موسیقایی، فضایی و حرکتی مناسب هستند. اگر کودک در یکی از این زمینه‌ ها استعداد ویژه ‌ای دارد با انجام این تست‌ مشخص خواهد شد.

تست‌های هوش و تأثیر آن بر انتخاب مسیر تحصیلی کودک

تست ‌های هوش بر انتخاب مسیر تحصیلی کودک تاثیر دارند و برای اینکه کودک بداند در چه رشته تحصیلی ای موفق خواهد بود انجام انواع تست هوش توصیه می شود. بعد از انجام تست ابتدا نقاط ضعف و قوت کودک مشخص می گردد و سپس والدین و معلمان می‌توانند به کودک کمک کنند تا مسیری را انتخاب کند که با استعدادهای او هماهنگ باشد و موفقیت بیشتری در این راه در انتظار اوست.

تست هوش مناسب برای سنین مختلف

انواع تست هوش کودکان با توجه به ویژگی های رشدی کودک انجام می شود و روانشناسان با توجه به توانایی ‌های شناختی و فکری کودک تست مناسبی را از او می گیرند. تست‌ های هوش برای کودکان پیش دبستانی، دبستانی و نوجوانان با هم متفاوت هستند و برای هر کدام باید از ابزارها و تست های مناسب با سن استفاده شود.

تست‌های مناسب برای کودکان پیش دبستانی

برای کودکان پیش دبستانی که هنوز درکی از هوش ندارند باید تست هایی قابل درک و جذاب را انجام داد. برای کودکان پیش دبستانی تست ها به صورت بازی‌ و فعالیت‌های تصویری است. یکی از تست ‌های مناسب برای این گروه سنی، تست هوش گری (Gessell Developmental Observation) است که به ارزیابی رشد شناختی، حرکتی و اجتماعی کودک می ‌پردازد. در این تست بیشتر به توانایی‌ های اولیه مانند هماهنگی دست و چشم، حل مشکلات ساده، شناسایی رنگ‌ ها، اشکال و تصاویر پرداخته می شود. همچنین تست ریون که در آن از تصاویر برای ارزیابی استفاده می شود مناسب کودکان پیش دبستانی می باشد.

انواع تست هوش کودکان دبستانی

برای کودکان دبستانی که قابلیت فهم بیشتری دارند باید هوش کلامی، منطقی-ریاضی، حافظه، سرعت پردازش اطلاعات و استدلال انتزاعی ارزیابی شود. تست هوش وکسلر برای این کودکان مناسب است و برای کودکان ۶ تا ۱۶ سال طراحی شده است. در این تست توانایی های کلامی و غیر کلامی بررسی می شود و در آخر نمره کلی IQ مشخص می گردد. همچنین تست استنفورد-بینه (Stanford-Binet) نیز برای کودکان دبستانی مناسب است  و در این تست علاوه بر ارزیابی هوش عمومی، توانایی کودک را در زمینه‌ های خاصی مانند استدلال منطقی، درک بصری و حافظه کوتاه‌ مدت می‌سنجند.

چگونه با توجه به سن کودک، بهترین تست هوش را انتخاب کنیم؟

انتخاب بهترین تست هوش برای کودک به سن و رشد او بستگی دارد. کودکان پیش دبستانی توانایی زبانی محدود دارند و باید از طریق تصویر هوش آن ها را بررسی کرد. این تست ها ساده هستند و انرژی زیادی از کودک نمی گیرند.

برای کودکان دبستانی تست هوش باید تمامی جنبه های مختلف هوشی را شامل شود. کودک در سنین دبستان درک بهتری دارد و می تواند مسائل را به صورت منطقی حل کند. به طور کلی تست هوش را با توجه به رشد فکری و سنی کودک انجام می دهند و روانشناسان با ارزیابی درست نتایج به او در پرورش استعدادها کمک می کنند.

آیا نیاز است کودک شما تست هوش بدهد؟

تست هوش به والدین کمک می کند تا توانایی‌ های شناختی، استعدادهای خاص و حتی مشکلات یادگیری کودک را بشناسند و حتما احتیاج است که کودک تست هوش بدهد. والدین و مربیان با در دست داشتن نتایج تست هوش از ظرفیت ذهنی کودک باخبرند و بهترین روش ‌های آموزشی و پرورشی را برای او انتخاب می کنند. در صورتی که کودک در برخی مسائل مشکل داشته باشد با انجام انواع تست هوش کودکان می توان این مشکلات را برطرف نمود.

دلایل انجام تست هوش برای کودکان

انجام انواع تست هوش برای کودکان به دلایل مختلفی صورت می گیرد و مهم ترین آن شناخت درست از توانایی ها و استعداد های کودک است. با انجام تست هوش او را می توان تشویق کرد تا در رشته ای که موفق خواهد شد قدم گذارد. همچنین علل دیگر انجام تست هوش شناسایی مشکلات یادگیری یا اختلالات شناختی مانند اختلال نقص توجه و بیش ‌فعالی (ADHD)، ناتوانی‌ های یادگیری یا اختلالات حافظه است. با این کودکان باید به درستی رفتار شود و با حل علل مشکل به او کمک نمود.

چه زمانی باید به فکر انجام تست هوش برای کودک باشید؟

وقتی کودک در زمینه‌های یادگیری، اجتماعی یا شناختی دچار مشکل باشد باید از انواع تست هوش کودکان کمک گرفته شود. والدین و مربیان آموزشی متوجه مشکلات یادگیری و شناختی کودک می شوند و بهتر است سریعا اقدام به بررسی هوش کودک نمایند. برخی نشانه‌ ها که ممکن است نیاز به انجام تست هوش را نشان دهند عبارتند از:

اگر کودک در یادگیری مهارت‌های پایه‌ای مانند خواندن، نوشتن یا حساب کردن مشکل دارد تست هوش به شناسایی علت مشکلات کمک می کند.

اگر کودک در برخی از زمینه ‌ها مانند زبان، ریاضیات یا مهارت ‌های اجتماعی بسیار قوی است اما در سایر زمینه‌ ها دچار مشکل می ‌شود با تست هوش می ‌توان نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرد.

وقتی کودک در تعاملات اجتماعی مشکلاتی دارد با انجام تست‌ های هوش جنبه‌های مختلف هوش اجتماعی یا هیجانی کودک را ارزیابی کرد.

اگر والدین یا معلمان به وجود اختلالاتی مانند ADHD یا مشکلات حافظه مشکوک هستند تست هوش انجام دهند.

مشاوره تخصصی برای انتخاب بهترین تست هوش کودک در غرب تهران

برای اینکه از اختلالات و مشکلات هوش کودک اطمینان حاصل شود بهتر است یه روانشناس کودک مراجعه کرد. روانشناسان کودک کلینیک طراوت با انجام انواع تست هوش کودکان می توانند هوش کودک را ارزیابی کنند و روش های درمانی مناسب با سن کودک را طراحی نمایند. با نتایج به دست آمده از هوش کودک می توان با والدین روش های پیشرفت بیشتر را به کودک آموخت و او در آینده به یک فرد موفق در اجتماع تبدیل شود.

مرکز روانشناسی کودک در غرب تهران برای انجام تست هوش

در غرب تهران مراکز روان‌شناسی زیادی وجود دارد اما مهم طریقه بررسی مشکلات و داشتن تخصص لازم در زمینه هوش کودکان می باشد. در کلینیک طراوت خدماتی متعددی صورت می گیرد و به صورت تخصصی به انجام انواع تست هوش کودکان می پردازند و با انجام تست هوش توانایی کودک شناخته می شود و و بهترین روش های آموزشی توسط روانشناسان تدوین می شود.

معرفی کلینیک روانشناسی کودک در تهرانسر

در کلینیک طراوت که یک مرکز توانبخشی در تهرانسر است انواع اختلالات روانی، مشاوره های تحصیلی و … انجام می شود و به صورت تخصصی به هوش کودکان می پپردازد. در این مرکز انواع تست هوش اعم از تست هوش وکسلر (WISC)، تست استنفورد-بینه و … انجام می شود و بعد از یررسی دقیق نتایج به درمان اصولی و درست با ابزارهای جدید می پردازد. در این مرکز مشاوره ها به صورت فردی و گروهی انجام می گیرد و والدین را با روش های درست تربیتی در خانه آشنا می کنند.