روانشناسی کودکان پرخاشگر به یکی از شایع ترین مشکلات رفتار کودکان می پردازد. پرخاشگری می تواند پیامدهای منفی فردی و اجتماعی بسیاری برای کودک و حتی اطرافیان آن ها در پی داشته باشد. درواقع، مشاوره کودکان پرخاشگر، یک راهکار بسیار مهم برای این کودکان است. در جلسات مشاوره است که کودک می تواند علت پرخاشگری و عصبانیت خود را درک کرده و راه های سالم برای بیان هیجانات خود را پیدا کند. در این مطلب به دلایل پرخاشگری، تکنیک ها و روش های کنترل و درمان از طریق روان شناسی این کودکان می پردازیم. همچنین راه های پیشگیری و بهترین مرکز روانشناسی برای کودکان پرخاشگر را هم معرفی می کنیم. لطفاً تا پایان مطلب ما را همراهی کنید.
روانشناسی کودکان پرخاشگر: علل و نشانه های پرخاشگری در کودکان
مشاوره و روانشناسی کودکان پرخاشگر، یک فرآیند درمانی است که به کودکان و خانواده هایشان کمک می کند تا رفتارهای پرخاشگرانه را کاهش داده و هم زمان مهارت های اجتماعی و ارتباطی سالم را هم بیاموزند. بیشتر اوقات ما کودکان پرخاشگر را سرزنش می کنیم. اما یادمان باشد که آن ها هنوز یاد نگرفته اند که رفتارهای تکانشی را کنترل کنند و یا هنوز نمی دانند درگیری ها را به روش های قابل قبول اجتماعی حل کنند. از طرف دیگر ممکن است پرخاشگری کودک به دلیل مشکلات خاصی مانند کمبود توجه، علائم اوتیسم یا بیش فعالی، رویدادهای استرس زا و مشکلات تنظیم هیجانات عاطفی باشد. درنتیجه، این قدرت و آگاهی والدین است که می تواند بر کنترل پرخاشگری کودک نقش داشته باشد.
در ادامه به دلایل پرخاشگری کودکان که در روانشناسی این کودکان به آن ها اشاره شده است می پردازیم:
۱- چرا کودکان پرخاشگر می شوند؟ علل اصلی پرخاشگری در کودکان
ما انسان ها همگی توانایی رفتارهای پرخاشگرانه را داریم. این که این رفتار را انجام دهیم یا خیر به درک ما از جهان بستگی دارد. در کودکان، این تمایلات پرخاشگرانه توسط شرایط محیطی شکل می گیرد. مانند تهدیدها، فرصت ها، فشارها و پیامدهایی که کودکان تجربه می کنند. در روانشناسی کودکان پرخاشگر با تعیین این شرایط است که می توانیم این رفتارها را مدیریت کرده و بهبود بخشیم و البته مسیر تربیت آن ها را هم تغییر دهیم.
- عوامل ژنتیکی
برخی از کودکان در اثر عوامل ژنتیکی در معرض خطر بیشتری برای بروز مشکلات عصبانیت، استرس و پرخاشگری قرار دارند. مطالعات مشاوره کودک تایید کرده است که اگر کودکان در معرض استرس های مداوم در اوایل زندگی قرار بگیرند، بیشتر رفتارهای پرخاشگرانه را از خود نشان می دهند.
- نقش والدین
بی شک، والدین می توانند تاثیر بسیار مهمی در پیشگیری از رفتار پرخاشگرانه در کودکان خود داشته باشند. مطالعاتی در زمینه کودکان نشان داده است که بچه های پرخاشگر، اگر از والدین آموزش های عملی و حمایت های اخلاقی دریافت کنند، مسیر حرکت خود را تغییر می دهند.
- عوامل محیطی بیرون از منزل
محیط های بیرونی می توانند بر رفتارهای کودک تاثیر داشته باشند. معلمان، همسالان، مجله ها، عوامل فرهنگی و همچنین پیام های شبکه های اجتماعی در ایجاد رفتارهای پرخاشگری در کودک نقش بسزایی دارند. مطالعات روانشناسی کودکان پرخاشگر نشان داده است که برخی از کودکان در پاسخ به موقعیت های استرس زا، سطح هورمون کورتیزول آنها به صورت غیر طبیعی افزایش یافته و این کودکان در معرض خطر بیشتری برای عصبی شدن و رفتارهای پرخاشگرانه قرار می گیرند.
۲- نشانه های رفتاری پرخاشگری در کودکان و نحوه تشخیص آن
اگر کودک مهارت های لازم برای برآورده شدن نیازهای خود را نداشته باشد، گاهی اوقات پرخاشگر می شود. برخی مواقع هم کودک به جهت این که نمی تواند احساسات خود را کنترل کند، رفتارهایی مانند گاز گرفتن یا ضربه از خود نشان می دهد. کودکی که نمی تواند بگوید من عصبانی هستم ممکن است با لگد زدن به والدین خشم خود را نشان دهد. در کودکان، نشانه های رفتاری پرخاشگری می تواند به شکل های مختلف بروز کند، مانند:
- اختلالات خلقی:کودکان دو قطبی، معمولاً در مراحل شیدایی خود پرخاشگر می شوند و کنترل خود را از دست داده و تکانشی می شوند. از طرفی وقتی این کودکان افسرده می شوند اگرچه پرخاشگری کمتری دارند اما بسیار تحریک پذیر شده و گاهی اوقات این تحریک پذیری و بداخلاقی سبب می شود کودکان مورد سرزنش قرار بگیرند.
- ناامیدی: کودکانی که مشکلات شناختی یا ارتباطی دارند ممکن است پرخاشگری از خود نشان دهند. این پرخاشگری نوعی تکانشگری تلقی می شود.
- روان پریشی: بیماری های روان پریشی هم ممکن است با پرخاشگری همراه باشند. مثلاً کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب به محرک های درونی پاسخ داده و می تواند آزاردهنده باشد.
- اختلال سلوک: در این اختلال، پرخاشگری بخشی از این بیماری است و کودکان مبتلا به CD عمداً بدخواه هستند و درمان و پیش آگهی های کاملاً متفاوتی دارند.
- تروما: گاهی اوقات پرخاشگری کودکان به علت عوامل استرس زا در موقعیت های مختلف بروز می کند و نشان دهنده یک بیماری عاطفی زمینه ای نیست. اگر این رفتار به طور مکرر بروز کند می تواند نشان دهنده مشکل عاطفی در حال ظهور باشد.
- تکانشگری و اختلالات رفتاری مخرب: کودکان مبتلا به adhd، به علت تکانشگری بودن و تصمیم گیری ضعیف می توانند رفتارهایی که پرخاشگرانه تعبیر می شوند را از خود بروز دهند. این کودکان معمولاً عواقب اعمال خود را در نظر نمی گیرند و ممکن است به نظر رفتاری بی رحمانه و بدخواهانه داشته باشند.
از طرف دیگر اشکال مختلف دیگری از پرخاشگری را هم می توانیم معرفی کنیم:
- لگد زدن یا گاز گرفتن
- عصبانیت های فیزیکی
- قلدری
- تلاش باری کنترل دیگران از طریق تهدید یا خشونت
- حملات کلامی
- تخریب اموال و اشیاء
مشاوران خانواده و روانشناسی کودکان پرخاشگر در صورت بروز و مشاهده علائم می توانند به کمک والدین و خانواده ها بیایند.
روش های درمان پرخاشگری در کودکان: تکنیک های کاربردی روانشناسی
پرخاشگری کودکان، یکی از رفتارهایی است که می تواند والدین را خسته کند. طبیعی است که پرخاشگری کودک می تواند در ایجاد ارتباط سالم او را دچار مشکل کند. گاهی هم پرخاشگری کودک موجب افت تحصیلی شده است و زندگی عادی والدین را هم دچار اختلال می کند. اگر والدین راه های درست مقابله با پرخاشگری کودک را ندانند ممکن است با پاسخ های اشتباه به فرزندان حتی رفتار پرخاشگرانه را در آن ها تقویت کنند و به این ترتیب پرخاشگری همواره با کودک باقی می ماند. پس در ادامه به روش های عملی و نقش روانشناسی کودکان پرخاشگر که در کنترل خشم بسیار موثر هستند را با هم بررسی می کنیم.
۱- روش های عملی کنترل پرخاشگری در کودکان
درمان پرخاشگری در کودکان به رویکردهای عملی و توجه به نیازهای خاص هر کودک وابسته است. در اینجا برای مدیریت و کاهش پرخاشگری چند روش موثر را اراده کردیم:
- تعیین عوامل تحریک کننده: اگر والدین بتوانند موقعیت هایی که باعث پرخاشگری کودک را شناسایی و تحلیل کنند، می توانند از بروز این رفتار پیشگیری کنند.
- تکنیک تنفس عمیق: تکنیک های آرام سازی با آموزش تنفس عمیق می تواند به کودک در لحظه های تنش زا کمک کند تا وی آرامش خود را حفظ کند.
- مدیریت احساسات: در رودیکردهای عملی روانشناسی کودکان پرخاشگرانه توصیه می شود که به کودک در شناخت احساسات و بیان آن ها کمک کنید. می توانید درباره واژه های احساسات به آن ها آموزش دهید.
- تشویق به رفتارهای مثبت: برای ایجاد انگیزه به تکرار رفتارهای خوب، کودک را برای رفتارهای مثبت او تشویق کنید.
- الگوی خوب رفتاری: والدین و مربیان بایستی الگوهای خوبی برای کنترل خشم و حل مسائل باشند. بهتر است رفتارهای خود را بررسی کنید و الگوی مثبتی برای وی باشید.
- تعیین مرزها و قوانین: در خانه و مدرسه بهتر است قوانین و مرزهای رفتاری مشخصی وضع کنید. با اطمینان از اجرای آن ها می توانید به کاهش پرخاشگری کمک کنید.
- با متخصص گفتگو کنید: هرگاه موارد شدیدتر عصبانیت را مشاهده کردید با یک روانشناس کودک مشورت کنید.
- کودک را مشغول نگه دارید: فعالیت های فیزیکی، فعالیت های گروهی و بازی ها می توانند برای تخلیه انرژی و کاهش تنش بسیار مفید باشند.
- فراهم کردن محیط امن: اگر برای کودک محیطی امن ایجاد کنید، قطعاً به آرامش او کمک می کنید.
- یادگیری مهارت های اجتماعی: بطور یقین، یادگیری اصول تعامل مثبت و حل تعارض می تواند در کاهش پرخاشگری نقش مهمی ایفاء کند. کلیه این روش ها نیاز به صبر و حوصله فراوان دارند و در نهایت در کاهش پرخاشگری کودک بسیار موثر عمل می کنند.
۲- نقش روانشناسی کودک در بهبود رفتارهای پرخاشگرانه
همان طور که در مطالب بالا اشاره کردیم، پرخاشگری در کودکان می تواند تحت تاثیر عوامل متعددی مانند محیط تربیتی، عوامل ژنتیکی و حتی تغییرات هورمونی و بیولوژیکی رخ دهد. روانشناسی کودکان پرخاشگر، اقدام به بررسی این عوامل و شناخت دلایل اصلی بروز آن هم به خانواده ها و هم مربیان کمک می کند. برخی از این نقش ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ارزیابی و شناخت علل پرخاشگری توسط روان شناس صورت می گیرد. این ارزیابی های دقیق و مصاحبه های بالینی می تواند به علل ریشه ای پرخاشگری بپردازد. این عوامل شامل مشکلات خانوادگی، تجربه های تلخ، ناکامی ها یا احساس عدم امنیت است.
- روانشناسی کودکان از طریق آموزش های متمرکز بر مهارت های اجتماعی و کنترل خشم به آن ها کمک می کند تا از طریق راه های سالم تر به ابراز احساسات خود بیابند.
- روانشناسان از تکنیک های رفتاری مانند تقویت مثبت، روش های اصلاحی و مدیریت پاداش و تنبیه، در یادگیری رفتارهای مناسب تر و کاهش پرخاشگری به کودکان کمک می گیرند.
- حمایت و آموزش خانواده ها برای برخورد موثرتر با رفتارهای پرخاشگرانه کودکان در محیط خانه بسیار موثر است. روانشناسان در این آموزش ها نقش تعیین کننده ای دارند.
- جلسات روانشناسی برای کودکان، چگونگی حل مسائل بدون نیاز به خشم و رفتارهای تکانشی را به همراه دارد. این مهارت ها در مواقع چالش برانگیز به یافتن راه حل های سازنده و مسالمت آمیز به کودکان کمک می کنند.
- درواقع، نقش روانشناسی کودک نه تنها بهبود رفتارهای پرخاشگرانه، بلکه ایجاد محیطی پربارتر و سالم تر برای رشد عاطفی و اجتماعی کودکان است.
بهترین روش های روانشناسی برای کودکان پرخاشگر: نکات کلیدی
به یقین، تکنیک های رفتاری از موثرترین روش ها برای کنترل و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان شناخته می شوند. این روش ها به کودکان کمک می کنند تا به مرور یاد بگیرند که به جای پرخاشگری، رفتارهای مثبت تری را در برخورد با احساسات و چالش ها از خود نشان دهند. به چند تکنیک کاربردی برای کنترل پرخاشگری اشاره می کنیم:
چگونه از تکنیک های رفتاری برای کنترل پرخاشگری استفاده کنیم؟
- تقویت منفی، تقویت مثبت
وقتی کودکی رفتار مثبتی از خود نشان می دهد با استفاده از تقویت مثبت، رفتار او را تشویق کنید. تشویق های کلامی مانند «خیلی عالی بود» یا پاداش های کوچک، کودک را تشویق می کند تا این رفتارها را تکرار کند. در تقویت منفی هم با رفتار مطلوبی که کودک انجام می دهد، تنبیه یا محدودیت خاصی برداشته می شود. این روش ها می توانند کودک را به رفتارهای مناسب تر ترغیب کنند.
- نادیده گرفتن رفتارهای پرخاشگرانه
نادیده گرفتن برخی موارد به شیوه کنترل شده می تواند کمک کننده باشد. هنگامی که کودک رفتارهای متفی را برای جلب توجه انجام می دهد، نادیده گرفتن او می تواند موثر باشد. البته این روش باید به دقت و تحت نظارت انجام شود تا باعث تشدید رفتار نگردد.
- پاداش و امتیاز دهی
حتماً برای رفتارهای مثبت از سیستم های امتیاز دهی و پاداش استفاده کنید. مثلاً اگر کودک، روزی را بدون پرخاشگری سپری کرده باشد به او یک امتیاز بدهید و پس از جمع آوری تعداد مشخصی از این امیتازها، به او پاداش کوچکی بدهید.
- مهارت های جایگزین برای خشم
آموزش روش هایی مانند شمردن تا ۱۰ یا تنفس عمیق یا حتی ترک موقعیت می تواند به کودک کمک کند تا احساساتش را کنترل کند. حتی در روانشناسی کودکان پرخاشگر به آن ها یاد داده می شود که در زمان عصبانیت، به جای پرخاشگری احساسات خود را با کلمات بیان کنند. وقتی کودک بداند چه رفتارهایی قابل قبول هستند و چه رفتارهایی غیر قابل قبول، یاد می گیرند که به جای پرخاش از رفتارهای مثبت استفاده کنند.
- بازخورد فوری به رفتار کودک
اگر کودک رفتار نامناسبی از خود نشان می دهد، بهتر است بلافاصله به او بازخورد دهید. البته این بازخورد باید به شیوه ای مثبت و با تمرکز بر بهبود رفتار صورت گیرد. این تکنیک ها هم به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و هم به یادگیری و تقویت مهارت های خودکنترلی و اجتماعی کمک می کنند.
اهمیت مداخلات روانشناسی در درمان پرخاشگری کودکان
ثابت شده است که یکی از مشکلات رایج که می تواند بر زندگی کودک، خانواده و جامعه تاثیر منفی بگذارد، پرخاشگری است. در ادامه به اهمیت و مزایای مشاوره برای این کودکان می پردازیم.
مزایای مشاوره کودکان پرخاشگر برای کودک
- افزایش مهارت های اجتماعی: مشاوره می تواند مهارت های اجتماعی مانند حل مسئله، ابراز وجود و ارتباط موثر را بهبود بخشد.
- افزایش عزت نفس: روانشناسی کودکان پرخاشگر به کودک کمک می کند تا عزت نفس خود را افزایش داده و احساس کند دوست داشتنی و ارزشمند است.
- پیشگیری از مشکلات آینده: مشاوره می تواند از مشکلات آینده مانند سوء مصرف مواد، اختلالات روانی و خشونت جلوگیری کند.
- کاهش رفتارهای پرخاشگرانه: این مداخلات به کودک کمک می کند تا یاد بگیرد چگونه خشم خود را به طور سالم بیان کرده و پرخاشگرانه رفتار نکند.
مزایای روانشناسی کودکان پرخاشگر برای خانواده
- افزایش آگاهی والدین: مداخلات روانشناسی به والدین کمک می کند تا دلایل رفتارهای پرخاشگرانه کودک را درک و روش های مناسب برخورد را بیاموزند.
- بهبود روابط خانوادگی: بهبود روابط خانوادگی، ایجاد فضایی صمیمی و حمایتی برای کودک از دیگر مزایای جلسات مشاوره است.
- کاهش اضطراب و استرس: مشاوره می تواند به والدین کمک کند تا استرس و اضطراب خود را در رابطه با رفتارهای پرخاشگرانه کودک مدیریت کنند.
مزایای جلسات مشاوره کودکان پرخاشگر برای جامعه
- ارتقای سلامت روان: تقویت و افزایش سلامت روان جامعه یکی از اهداف مهم روانشناسی در کودک پرخاشگر است.
- کاهش خشونت: مشاوره می تواند به کاهش خشونت در جامعه کمک کند.
- پیشگیری از آسیب های اجتماعی: مشاوره به پیشگیری از آسیب های اجتماعی مانند جنایت، اعتیاد و سرقت کمک می کند. روانشناسی برای کودکان پرخاشگر یک ابزار بسیار ارزشمند است. پس اگر شما هم با رفتارهای پرخاشگرانه کودک خود مواجه هستید، گزینه مشاوره با متخصصان مرکز توانبخشی و روانشناسی کودکان پرخاشگر طراوت تهرانسر پیش روی شما و انتخاب مناسب است.
روانشناس کودکان پرخاشگر: چگونه متخصص مناسبی را انتخاب کنیم؟
اهمیت مداخلات روانشناسی در درمان کودکان پرخاشگر، روش ها و شناسایی علل اصلی و مدیریت عوامل مختلف پرخاشگری بر کسی پوشیده نیست. به این معنا که راهکارهای این مداخلات به عمق رفتار کودک می پردازد و با هدف حل مشکلات ریشه ای، به کودکان آموزش می دهند که چگونه با احساسات و چالش ها به روش های سالم تر و کارآمدتری برخورد کنند.
معیارهای انتخاب روانشناس کودکان پرخاشگر
انتخاب مشاور برای کودکان پرخاشگر، نه تنها تاثیر مثبتی بر زندگی کودک می گذارد بلکه پیامدهای مثبت بیشماری برای خانواده و والدین به همراه دارد. در این مشاوره های روانشناسی است که رفتارهای پرخاشگرانه کودک، کم کم و آرام به رفتارهایی سالم تر و کنترل شده تر تبدیل می شوند. جلسات مشاوره می توانند چندین هفته طول بکشند و یا شاید در موارد دیگری حتی تا مدت های بیشتری ادامه پیدا کنند. شدت رفتارهای پرخاشگرانه و عوامل ایجاد کننده آن در مدت زمان مشاوره موثر هستند. اما برای انتخاب بهترین درمانگر و روانشناس کودک برخی نکات کلیدی را در نظر بگیرید:
- مشاور بایستی با والدین همکاری بسیار نزدیکی داشته باشد تا برنامه درمانی موثری طراحی کند.
- روانشناس باید به کودک و خانواده احترام گذاشته و فضایی امن و حمایت کننده برای آن ها فراهم کند.
- متخصص در روانشناسی کودکان پرخاشگر باید تجربه و مهارت کافی در زمینه مشاوره این کودکان را داشته باشد. پس نگران رفتارهای کودک خود نباشید و هرچه زودتر با یک مشاور و روانشناس کودک مشورت کنید.
نقش والدین در همکاری با روانشناس برای بهبود رفتارهای پرخاشگرانه
قبلاً اشاره کردیم همه ما انسان ها می توانیم رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشیم. حالا این که این کار را انجام دهیم یا نه، به انتخاب ما بستگی دارد. در کودکان این تمایلات به دست شرایط محیطی شکل می گیرد. تهدیدها، فشارها، فرصت ها و پیامدهایی که کودکان تجربه می کنند، این تمایلات را به وجود می آورند. اما با تغییر شرایط، امکان این که رفتارهای پرخاشگرانه را در کودکانمان بهبود بخشیم و مسیر تربیت آن ها را تغییر دهیم، وجود دارد. این به این معناست که اگر فرزندتان رفتاری غیرقابل قبول داشته باشد تقصیر شما نیست.
در جلسات روانشناسی برای درمان کودکان به والدین آموزش داده می شود که از روش های جایگزین برای کنترل رفتارهای خشونت آمیز و ناشایست در آن ها استفاده کنند. در این روش تمرکز بر رفتارهای مثبت یا همان تشویق کودکان است. در این روش به والدین آموزش داده می شود که با روش های تقویت مثبت ، رفتارهای درست را در کودکان تثبیت کنند. جایگزینی رفتارهای خشونت آمیز با رفتارهای درست، نتیجه این شیوه درمانی است. گاهی این امکان وجود دارد که خشونت و تحریک پذیری کودکان در نتیجه یک اختلال یا بیماری پس از افسردگی، اضطراب و حوادث باشد.
در روانشناسی کودکان پرخاشگر، در برخی مواقع لازم است دلیل رفتارهای ناهنجار در کودکان تشخیص داده شود و پس از آن به دنبال روش اصلاحی مناسب برای خشم در کودکان هستند. این کار با ارزیابی درمانگر امکان پذیر است.
چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم؟ راهنمای عملی برای والدین
در خانه برای کاهش پرخاشگری کودک نیاز است که برنامه ریزی و تلاش مستمر صورت بگیرد. والدین باید از راهکارهای کاربردی و اصول تربیتی صحیح استفاده کنند تا بتدریج این رفتارها در کودک کاهش یابد. همچنین این والدین هستند که باید مهارت های کنترل احساسات را به کودکان آموزش دهند. چند نکته کاربردی برای کاهش پرخاشگری کودک در منزل آورده شده است:
نکات کاربردی برای کاهش پرخاشگری کودک در خانه
آرامش خود را حفظ کنید
وقتی کودک رفتارهای نامناسب نشان می دهد، آرامش خود را حفظ کنید. واکنش شدید ممکن است رفتار او را تشدید کند. بهتر است با لحنی آرام و قاطع به کودک نشان دهید که این رفتار قابل قبول نیست و رفتار بهتر را به او توضیح دهید.
پیامدهای رفتار نامناسب
قوانین در خانه باید شفاف و مشخص باشند و کودک باید پیامدهای رفتار پرخاشگرانه خود را بداند. مثلاً محدود کردن زمان یا تماشای تلویزیون در صورت مشاهده رفتارهای منفی.
ایجاد فضایی برای تخلیه انرژی
کودکانی که انرژی و تحرک زیادی دارند و نمی توانند راهی برای تخلیه آن پیدا کنند، پرخاشگر می شوند. ورزش کردن، بازی کردن، راه رفتن یا دویدن در پارک را از کودک دریغ نکنید.
تقویت رفتارهای مثبت
به جای تمرکز بر رفتارهای منفی کودک، تلاش کنید رفتارهای مثبت او را تشویق کنید. این کار یکی از موثرترین راه های برای شکل دادن به رفتار کودکتان است.
مهارت کنترل احساسات
حتماً به کودک آموزش بدهید تا احساسات خود را مدیریت کند. راه های مدیریت را که قبلاً آورده ایم. مانند تنفس عمیق و شمردن تا ۱۰.
زمان خواب و تغذیه کودک را مدیریت کنید
کمبود و خواب و تغذیه نامسب قطعاً یکی از عوامل افزایش پرخاشگری در کودکان است. حتماً به تغذیه منظم و مناسب و زمان خواب کافی کودک توجه کنید.
رفتارهای پرخاشگرانه خفیف را نادیده بگیرید
اگر رفتارهای کودک برای جلب توجه است و شدید هم نیست، آن ها را نادیده بگیرید. البته در شرایط مناسب این روش را به کار ببرید.
حل مسئله و همدلی
اگر کودکان یاد بگیرند که مسائل خود را با روش های سازنده حل کنند، می فهمندکه به جای پرخاشگری می توانند با صحبت کردن راه حلی پیدا کنند. پس کودک را تشویق کنید تا احساسات خود و دیگران را درک کند. در مورد احساساتش با او صحبت کنید. اجازه بدهید همدلی را بیاموزد و با استمرار و صبر، موفقیت را در آغوش بکشید.
اهمیت ارتباط موثر والدین با کودک پرخاشگر
به این نکته پرداختیم که کودکان برای بیان درست احساسات خود مشکل دارند و چون مهارت های لازم برای مدیریت خشم و هیجانات خود را ندارند به رفتارهای پرخاشگرانه دست می زنند. پس والدین در وهله اول در کاهش این رفتارهای تکانشی و بهبود وضعیت روانی و حتی اجتماعی کودک نقش پر رنگی دارند. ارتباط موثر والدین با کودک نه تنها حس امنیت و اعتماد را در کودک تقویت می کند بلکه به او کمک می کند تا احساساتش را درک و به شیوه هایی مناسب تر بیان کند.
وقتی کودک احساس کند که والدین او را می شنوند و درک می کنند و فضایی برای بیان احساسات و نگرانی ها به او داده اند، وی کمتر به رفتارهای پرخاشگرانه پناه می برد. والدین هم به جای تنبیه، دلایل اصلی رفتار نامناسب کودک را می شناسند و به صورت هدفمند و با استفاده از روش های مناسب مانند روانشناسی کودکان پرخاشگر، مشکلات را حل می کنند. وقتی والدین با کودک خود به احترام و با همدلی صحبت می کنند، درواقع به او یاد می دهند که احترام به دیگران و بیان مناسب احساسات است که نتایج مثبت تری در پی دارد.
رابطه درست و موثر والدین به رشد عاطفی و اجتماعی کودک کمک می کند و او را برای روبرو شدن با چالش های آینده آماده می سازد. درحقیقت، ارتباط موثر کودک پرخاشگر و والدین، یک رابطه قوی و سالم را ایجاد می کند و به کودک می آموزد که به جای رفتارهای تکانشی و عصبانیت از روش های موثر و کارآمدتری برای بیان احساسات و حل مشکلات خود بهره ببرد.
روانشناسی کودک پرخاشگر: چگونه از ایجاد رفتارهای خشن در آینده جلوگیری کنیم؟
از طریق آموزش های روانشناسی، کودکان می توانند مهارت های خودکنترلی، همدلی و حل مسائل را به دست آورده و از این طریق احساسات و رفتارهای خود را بهتر مدیرت کنند. در ادامه به نقش این آموزش های می پردازیم:
پیشگیری از پرخاشگری کودکان از طریق آموزش های روانشناسی
آموزش های روانشناسی کودکان پرخاشگر شامل آموزش ها در خانه، مدرسه و سایر محیط های تربیتی می شود که قابل اجراء هستند و نقش بسیار موثری در جلوگیری از شکل گیری و تداوم رفتارهای پرخاشگرانه هم دارند. یکی از مهم ترین این آموزش ها، مهارت های کنترل خشم است. در این آموزش ها به کودکان یاد می دهند در شرایطی که احساس خشم و ناراختی دارند، چطور بتوانند با شیوه های سالم مانند ترک موقعیت یا شمردن تا ۱۰ یا تنفس های عمیق، خشم خود را کنترل کنند.
از طرف دیگر آموزش های روانشناسی بر تقویت مهارت های ارتباطی و همدلی و درک احساسات دیگران هم تکیه دارد. کودک یاد می گیرد که می تواند به جای واکنش های نامناسب، خواسته و نیاز خود را به طور مناسب بیان کند. همچنین نیازهای دیگران را در موقعیت های مختلف هم درک می کند و او به مرور یاد می گیرد که با دیگران با احترام و همدلانه رفتار کند. به این ترتیب، شیوه های آموزشی در روانشناسی، برخورد با چالش ها به شیوه های مثبت و با رفتارهای اجتماعی درست را آموزش می دهد.
تاثیر محیط و خانواده در شکل گیری رفتارهای پرخاشگرانه
محیط خانواده اولین و مهم ترین محیط تربیتی کودک بوده و نقشی اساسی در شکل گیری و یادگیری الگوهای رفتاری ایفاء می کند. خانواده گاهی بدون این که بدانند در شکل گیری رفتارهای عمیق پرخاشگرانه تاثیر دارند. اگر کودکی در محیطی با تنش ها و دعواهای خانوادگی بزرگ شده باشد، شاید برای بیان احساس و مشکلاتش از پرخاشگری استفاده کند. تنبیه یا رفتارهای نامناسب والدین، ناخواسته این رفتارها را به کودک منتقل می کند.
پس کودکی که محبت، همدلی و حمایت را به طور کافی دریافت نکرده، نمی تواند احساس امنیت و تعلق داشته باشد و این احساسات منفی را در قالب رفتارهای پرخاشگرانه بروز می دهد. فراموش نکنید دوستان و محیط های اجتماعی هم بر خشونت کودک تاثیر دارند و او ممکن است با تقلید این رفتارها اقدام به پرخاشگری می کند. درنتیجه اصلی ترین عوامل موثر در شکل گیری و پیشگیری از رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه، محیط و خانواده هستند.
بهترین مرکز روانشناسی کودک برای درمان پرخاشگری در غرب تهران: چگونه انتخاب کنیم؟
برای پیدا کردن بهترین مرکز روانشناسی برای کودکان پرخاشگر، نیاز به توجه و دقت در چندین معیار کلیدی دارید. اول این که اطمینان حاصل کنید مرکزی که به دنبال آن هستید در حوزه کودک و نوجوان تخصص داشته باشد و از تجربه کافی درمانگران آن مطمئن شوید. داشتن تخصص در حوزه هایی مانند رفتاردرمانی و مدیریت خشم و پرخاشگری بسیار مهم است. می توانید هنچنین از تجربیات و نظرات والدین دیگر هم در فضای مجازی یا از طریق مشاوره حضوری مطلع شوید.
توجه داشته باشید در بهترین مراکز مانند مرکز توانبخشی طراوت در غرب تهران، از تنوع خدمات درمانی و روش های مبتنی بر شواهد علمی استفاده می کنند. روش های مختلفی مانند رفتاردرمانی شناختی یا CBT، بازی درمانی و حتی خانواده درمانی در این مرکز توانسته است پاسخگوی نیازهای مختلف کودکان باشد. اگر در موقعیت جغرافیایی جنوب یا غرب تهران هستید، انتخاب این مرکز حفظ تداوم جلسات درمانی و هزینه های معقول برای والدین را به دنبال دارد.
سخن آخر
آن چه در این مطلب به آن اشاره کردیم اهمیت پرخاشگری در کودکان را که یک مشکل جدی است نشان می دهد. این موضوع می تواند پیامدهای جدی برای کودک، خانواده و جامعه داشته باشد. ضمناً به این نکته هم اشاره کردیم که فرآیند مشاوره برای کودکان پرخاشگر پیچیده است و بایستی توسط متخصصان آموزش دیده انجام شود. ارزیابی علل و دلایل پرخاشگری، آموزش مهارت های مقابله با خشم، مدیریت رفتار و در نهایت تغییر محیط کودک در طول روانشناسی کودکان پرخاشگر مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. برای دریافت مشاوره در این زمینه از طریق شماره های درج شده در وب سایت کلینیک طراوت (تهرانسر) اقدام نمایید.
بدون دیدگاه