روانشناسی بازی کودک ۳ ساله با تمرکز بر تحقیقاتی که در سال های اخیر انجام شده است، نشان می دهد که قادر است از اختلالات روانی آینده در کودک جلوگیری کند. در بازی درمانی امکان درمان اختلالات فعلی بسیار ساده تر از درمان در بزرگسالی است. می دانید که بازی کردن، بخشی طبیعی در زندگی انسان ها و حتی حیوانات است. بازی برای کودکان امری حیاتی است. چراکه رشد اجتماعی و عاطفی کودک در بازی اتفاق می افتد و بازی برای کودک ابزاری است که با آن می تواند دنیای اطراف خود را کشف کند.
همچنین تحقیقات ثابت کرده است که کودکانی که در طول روزهای مدرسه، زمانی برای استراحت و بازی به آن ها داده می شود به مراتب تمرکز و توجه بیشتری به درس نشان می دهند. برای آشنایی بیشتر با روانشناسی کودکان سه ساله و اهمیت و کارکردهای انواع بازی برای آنها در این مطلب همراه ما باشید.
روانشناسی کودک سه ساله
کودک در سه سالگی، مهارت های کلامی بیشتری دارد و دامنه توجهش افزایش می یابد. این کودکان می توانند دستورالعمل ها را دنبال کنند و همچنین نیازها، افکار و احساسات خود را بیان می کنند. کودکان در این سن، لجبازی ها و عصبانیت های خاص خود را دارند. البته این کودکان دارای روحیه حمایتی و خلاق هم هستند و شادی زیادی را ایجاد می کنند. پس احتمالاً در تربیت این کودکان مشکلات کمتری خواهید داشت. در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله موارد زیر مورد توجه و بررسی قرار می گیرند:
رشد فیزیکی | روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
کودک در سه سالگی، از نظر قد و وزن رشد می کند و مهارت های ظریف و درشت حرکتی را بدست می آورد. البته تسلط بر این مهارت ها در کودکان متفاوت است. همان طور که کودک ۳ ساله بزرگ می شود، در مورد بدن خود و نحوه کنترل آن نکات زیادی را می آموزد. تعادل بیشتری دارد و با تمرین کردن، قادر خواهد بود کارهایی را انجام دهد که قبلاً نمی توانست.
روانشناسی رشد عاطفی | روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
در سه سالگی شاهد کج خلقی و لجبازی کودک هستید که معمولاً به اوج خود می رسد. چون کودک در حال یادگیری است که چطور با موقعیت های استرس زا مقابله کند. کودک بر استقلال خود پافشای می کند و اگر فرصتی به او داده شود تا کاری را به تنهایی امتحان کند، می تواند با ناامیدی مقابله کند. البته گاهی، برخی از کودکان ۳ ساله از مراقبین خود به سختی جدا می شوند، پس ممکن است اگر تنها بماند گریه کند و یا حتی علیرغم این که مهد کودک را دوست دارد، از رفتن ابراز ناخشنودی کند.
رشد مهارت های اجتماعی | روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
شما همزمان با سه سالگی فرزندتان، در نحوه تعامل او با سایر کودکان شاهد تغییراتی خواهید بود. این سن نقطه ای است که بسیاری از کودکان بازی های تعاملی و گروهی را به بازی های موازی و غیرتعاملی ترجیح می دهند. این بدان معناست که هنوز برای یادگیری نحوه مدیریت روابط به کمک والدین یا دیگر بزرگسالان نیاز دارند.
این کودکان، شروع به بازی با دوستان تخیلی و جدید می کنند. فراموش نکنید در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله ذکر می شود که کودکان در این سن، شخصیت های مورد علاقه خود را شخصیت های تلویزیونی یا از کتاب ها الگوبرداری می کنند.
روانشناسی بازی کودک ۳ ساله | چگونه بازی به رشد ذهنی و عاطفی کودک کمک می کند؟
بازی درمانی، روشی موثر و مدرن است که به کودکان و بزرگسالان کمک می کند هر چه بهتر احساسات و مشکلات روحی خود را مدیریت کنند. در این روش درمانی، از طریق فعالیت هایی سرگرم کننده و مفرح به افراد کمک می کنند تا علاوه بر بیان احساسات خود، مهارت های خودآگاهی، اجتماعی و حل مسئله را هم بهبود بخشند.
درواقع، برای کودکان، بازی درمانی مانند زبان طبیعی عمل می کند و به آن ها این توانایی را می دهد که با تجربیات دشوار به شیوه ای غیرمستقیم مواجه شوند. تکنیک های مختلفی در بازی درمانی استفاده می شود که برای بهبود فرآیند درمان استفاده می شوند. به معنای دیگر، بازی یک ابزار موثر برای بهبود و تسهیل فرآیند درمان استفاده می شود. انواع تکنیک های بازی درمانی عبارتند از:
- بازی درمانی مهارتی
- بازی درمانی گروهی
- بازی درمانی معمولی
- بازی درمانی تمرکز
- بازی درمانی هنری
- بازی درمانی نقش آفرینی. هر یک از این تکنیک ها با هدف درمانی خاص هر فرد و توسط متخصصان روان درمانی انتخاب و اجراء می شوند.
۱- تعریف روانشناسی بازی کودکان ۳ ساله
کودک در سه سالگی مرحله ای شگفت انگیز در رشد را پیش روی دارد. کودکان سه ساله در صحبت کردن، حرکات اولیه و مراقبت از خود مهارت بیشتری یافته اند. دوست دارند دیگران را خوشحال کنند، نسبت به دستاوردهایشان احساس مثبتی دارند، خلق و خویی متعادل دارند و بسیار کنجکاوند. کودکان در ۳ سالگی با توجه به رشد و انعطاف پذیری ماهیچه ها، از بازی ها و فعالیت های بدنی لذت می برند.
این گروه سنی در حفظ تعادل به سرعت پیشرفت می کنند و می توانند برای مدت کوتاهی بر روی یکی از پاهای خود بایستند. کودک ۳ ساله از نقاشی کردن لذت می برد، از جور کردن تکه های لگو و خمیر بازی هم لذت بسیاری می برد. در حقیقت، این فعالیت ها نه تنها برای کودک سرگرم کننده است بلکه حرکاتی را یاد می گیرد که در آینده برای نوشتن به آن ها نیاز دارد. روانشناسی بازی کودک ۳ ساله به دقت این مراحل رشد را زیر نظر می گیرد.
لازم است یادآوری کنیم کودکان مانند بزرگسالان قادر نیستند ترس ها، خواسته و نگرانی های خود را شفاف بیان کنند، بازی درمانی روشی است که به کودک کمک کند تا با احساسات خود ارتباط برقرار کند. در روانشناسی بازی، اسباب بازی ها مانند کلمات عمل می کنند و درک احساسات را برای کودک ساده تر می کنند.
دانشمندان مشهوری مانند دونالد وینیکات، ملانی کلاین، ویرجینیا مای اکسلین و ژان پیاژه بر روی نقش بازی در رشد ذهنی و رشد مهارت های ادراکی کودکان مطالعات زیادی انجام دادند. ژان پیاژه به این نتیجه رسید که کودکان در دهه اول زندگی خود، توانایی درک احساسات پیچیده و حل مسئله را ندارند، چراکه فاقد تفکر انتزاعی هستند. همچنین، اکسلین اولین دانشمندی بود که از بازی به عنوان درمانی برای اختلالات و بیماری های روانی کودکان استفاده کرد.
۲- نقش بازی در توسعه مهارت‌های اجتماعی و عاطفی در سن ۳ سالگی
رشد اجتماعی چیست؟ رشد اجتماعی به ایجاد و حفظ روابط کودک با کودکان دیگر و بزرگسالان اطلاق می شود. از طرف دیگر رشد هیجانی و عاطفی هم یعنی توانایی کودک برای تشخیص احساسات خود، مدیریت آن ها و در نهایت هم پاسخ به احساسات دیگران. فراموش نکنید رشد اجتماعی و هیجانی کودکان، در سنین قبل از مدرسه اهمیت زیادی داشنه و به تثبیت شخصیت آن ها در آینده کمک بسیاری می کند.
لازم است بدانید، الکیند بر این باور است که امروزه به کودکان خردسال فرصت کافی داده نمی شود تا هر طور که می خواهند بازی و معاشرت کنند. به معنای دیگر، امکان دارد با کاهش بازی، عشق، ارتباط اجتماعی و دوستی ها هم از بین بروند. در مطالعه دیگری که در مورد روانشناسی بازی کودک ۳ ساله انجام شده است، تاثیر بازی بر ۳۷۲ کودک را بررسی کردند. نتایج نشان داد که مهارت های عاطفی و اجتماعی در کودکان به خصوص مهارت های حل مسئله و ارتباطی به میزان زیادی افزایش یافته بود.
توجه داشته باشید که کودک سه ساله به جای این که در بازی های موازی درگیر شود، شروع به بازی با کودکان دیگر می کند و دوستی های تعاملی را آغاز می کند. در این سن، کودکان قادر هستند به نوبت با یکدیگر بازی کنند. یعنی در این سن شما مشاهده می کنید که فرزندتان در بازی ها یا فعالیت های ساده درگیر می شود که نیاز به تمرین و صبر دارند. در روانشناسی بازی کودکان در سه سالگی به این نکات دقت بسیاری می شود.
فواید بازی‌های خلاقانه برای کودکان ۳ ساله
در پاراگراف های قبلی به علاقه کودکان سه ساله به بازی های تخیلی اشاره کردیم. یعنی کودکان در این سن از بازی های تخیلی، تاثیرات مثبتی می گیرند که به رشد همه جانبه آن ها کمک می کنند. به چند مورد از فواید بازی های خلاقانه می پردازیم:
- پرورش خلاقیت: از طریق بازی هایی مانند ساختن اشکال با خمیر بازی، بازی با اسباب بازی های ساده و نقاشی، خلاقیت کودک توسعه می یابد. این بازی ها شرایطی فراهم می کنند تا کودک به روش های جدید فکر کند و ایده های منحصر به فرد بیافریند.
- تقویت مهارت های ارتباطی و زبانی: بازی های داستان سازی و تخیلی باعث می شوند که کودکان واژگان جدیدی یاد بگیرند و مهارت های گفتاری شان هم بهبود یابد. بازی هایی مانند بازی نقش آفرینی، ساختن داستان ها و عروسک بازی به کودکان کمک می کند تا احساسات و نیازهایشان را بهتر بیان کنند.
- رشد شناختی: بازی هایی مانند خانه سازی، دسته بندی اشکال و پازل ها موجب رشد و توسعه مهارت های تفکر منطقی و حل مسئله در کودکان می شوند.
- بهبود مهارت های حرکتی ظریف: بازی های خلاقانه به هماهنگی بین حرکات دقیق دست و انگشتان نیاز دارند. مانند نقاشی، ساختن سازه های مختلف و قیچی کردن کاغذ. این فعالیت ها می توانند عضلات کوچک دست را تقویت کنند و کودک را برای کارهای دقیق تری مانند نوشتن آماده کنند.
- افزایش اعتماد به نقس: در بازی های گروهی و تعاملی، کودکان یاد می گیرند که چگونه نوبت بگیرند، خود را در قالب نقش ها قرار بدهند و با دیگران همکاری کنند. این ها باعث می شوند مهارت های اجتماعی و اعتماد به نفس کودک به مرور زمان افزایش یابد.
انواع بازی‌های مناسب برای کودکان ۳ ساله
در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله به بازی های مورد علاقه این کودکان هم اشاره می شود. بازی ها برای این کودکان تا حدی پیچیده تر از دوسالگی هستند. این کودکان، بیشتر به شکل همکاری با هم بازی می کنند. بازی ها برای سن به چند دسته کلی تقسیم می شوند:
-
بازی های سمبلیک در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
در این بازی ها، یک شیء جای یک شیء دیگر را می گیرد. مثلاً یک پتوی آبی می تواند نقش یک قایق روی دریاچه را بگیرد یا یک تکه چوب، جای چوب ماهیگیری را بگیرد. در بازی با کودکان سه ساله ،خلاقیت حرف اول را می رند و کافیست خلاقیت داشته باشید و با استفاده از ابزارهای ساده ، کودک خود را ساعت ها سرگرم کنید.
-
بازی های تعاملی در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
همان طور که گفتیم، کودکان سه ساله در هنگام بازی با همسالان خود مهارت های اساسی اجتماعی را هم فرا می گیرند. در طول بازی باید به وظایفی که بر عهده آن گذاشته می شود پایبند بوده و در انجام وظاایف مسئولیت پذیر باشند. آن ها حتی تلاش می کنند اختلاف نظرهای به وجود آمده را در طول بازی حل و فصل کنند. این کار باعث می شود بتوانند به بازی ادامه دهند. البته اگر والدین دخالت نکنند و اجازه بدهند کودک، تضادها را خودش حل کند!
-
بازی های نمایشی در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
در روانشناسی بازی، ذکر می شود که کودک با کمک بازی قادر می شود جنبه های مختلف پیرامونش را درک کند. کودک سه ساله ای که دوست دارد نقش پزشک را بازی کند و سعی می کند همانگونه که دکتر او را معاینه کرده استف عروسک خود را معایه کند. بازی های نمایشی به والدین هم کمک می کنند تا قبل از حضور کودک در مکان هایی که برای کودک چندان لذت بخش نیست مانند بیمارستانف دندانپزشکی یا حتی قبل از ورود به مهد کودک با نمایش بازی، ذهن کودک را آماده کنند. این کار از مواجهه کودک به صورت ناآگاهانه با شرایط جدید جلوگیری می کند. درحقیقت، این تلاش ها به درک بهتر کودک از موقعیت های پیش رو می انجامند.
-
بازی های مستقل در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله
کودک در این سن ،کم کم مهارت های بازی های مستقل و سرگرم کردن خودش را هم حداقل به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یاد می گیرد. در روانشناسی بازی کودک ۳ ساله، توصیه می شود برای شروع بازی با کودک، یک بازی مشترک را انتخاب کنید. پس از مشخص شدن چگونگی بازی، برای مدت زمان کمی بزرگسال بازی را ترک کند و سپس برگردد. شما می توانید بتدریج این زمان غیبت بزرگسال را افزایش بدهید تا زمانی که کودک قادر باشد برای ده دقیقه به تنهایی بازی کند.
در آخر هم چند نوع بازی که برای کودک سه ساله مناسب است را معرفی می کنیم:
- بازی ماهیگیری
- ماز یا هزارتو
- پازل
- بازی های ساختنی همراه با ابزار
- لگو و خانه سازی
- ببر و بچسبان
- آب بازی
- حباب بازی
- بازی با صداها و موسیقی
مرکز روانشناسی بازی کود ۳ ساله در غرب تهران
اگر توجه کرده باشید فکودکان سه ساله با شور و شوق و عشقی زایدالوصف بازی می کنند و تنها سرگرم نیستند. چراکه کودک با بازی رشد می کند و آموزش می بیند. اگر با کودک خود وقت نگذرانید و او نتواند بازی های مناسب سنش را تجربه کند، حتی اگر در سنین بالاتر، بهترین سرگرمی ها و تجهیزات را برایش فراهم کنید یا به کلاس های آموزشی گران قیمت هم او را بفرستید، در تقویت استعدادش موفق نخواهید شد.
به معنای دیگر، اگر کودک در کودکی بازی نکند، در بزرگسالی به دنبال قطعه گمشده ای می گردد که پیدا نمی کند. مرکز توانبخشی و مشاوره روانشناسی بازی کودکان طراوت در غرب تهران، می تواند شما را برای انتخاب و چگونگی بازی های مناسب هر سن راهنمایی کرده و یاری رسان خانواده های عزیز خواهد بود. با مشاوره های تخصصی و استفاده از دانش روانشناسی بازی کودک ۳ ساله در این مرکز، راه فرزندپروری خود را آگاهانه ادامه بدهید. برای تماس می توانید از طریق شماره های تلفن که در وب سایت آمده است، اقدام نمایید.
سخن آخر
در این مطلب یادآور شدیم که بازی فقط برای گذراندن وقت کودک نیست بلکه نقش مهمی در رشد مهارت های بدنی، توانایی حل مسئله، حفظ تعادل، مهارت استفاده از کلام دارد. بازی باید مناسب سن هر کودک انتخاب شود. در روانشناسی بازی کودکان ۳ ساله، والدین و مراقبان کودک می توانند با در نظر گرفتن توانایی های کودک از بازی های خلاقانه یا اسباب بازی های آموزشی مناسب کمک بگیرند. امیدواریم اطلاعات این مطلب، راهی باشد تا در کنار فرزند خود از بازی کردن لذت ببرید و راه رشد او را هموارتر و لذت بخش تر کنید.
بدون دیدگاه