اختلال یادگیری ریاضی یا دیس کالکولیا یک مشکل در درک مفاهیم ریاضی، انجام محاسبات ساده و پیچیده و حل مسائل و انجام عملیات ریاضی می باشد که در دوران کودکی می توان آن را تشخیص داد و در صورت عدم درمان اختلال یادگیری ریاضی تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت. برای هر فرد درمان مناسب با نیازهای فرد انجام می گیرد و به مرور کودک در محیطی حمایتی عملکرد بهتری خواهد داشت.
در ادامه با کلینیک گفتاردرمانی تهرانسر همراه باشید تا از زوایای مختلف این اختلال را بررسی نماییم. همراه ما باشید.
اختلال یادگیری ریاضی چیست؟
اختلال ریاضی چیست و چگونه باید برای رفع یادگیری آن تلاش کرد؟ چه علائمی دارد و چگونه باید آن را درمان کرد؟ در ادامه با ما همراه باشید تا به طور مفصل به تعریف این اختلال و علائم و راه های درمان آن بپردازیم. همراه ما باشید.
تعریف اختلال یادگیری ریاضی و تفاوت آن با مشکلات معمول یادگیری
اختلال یادگیری ریاضی یک اختلال یادگیری است که فردی درکی از ریاضیات ندارد و نمی تواند مسائل ریاضی را به درستی انجام دهد. این مشکل یک اختلال جدی و ویژه می باشد و کودک قادر به انجام جمع و تفریق ساده، شناسایی الگوهای عددی و حتی خواندن ساعت نیست و بر زندگی او تاثیرات منفی زیادی دارد. وقتی مغز فرد اطلاعات ریاضی را نتواند پردازش کند این اتفاق رخ می دهد و درمان اختلال یادگیری ریاضی بسیار مهم است.
تفاوت دیس‌کالکولیا با مشکلات معمول یادگیری در شدت و پایداری آن است. در ابتدای آموزش ریاضی کودکان قادر به پردازش درست مباحث نیستند و اما کم کم با تمرین و مداومت می توانند این مشکل را برطرف کنند. کودکانی که اختلال یادگیری ریاضی دارند با تمرین و تلاش مکرر هم برطرف نمی شود و باید از روش های درمانی مخصوص برای بهبود این مشکل استفاده نمود. لازم به ذکر است که این اختلال یادگیری بر عملکرد تحصیلی کودک تاثیر منفی دارد و در نتیجه دچار کاهش اعتماد به نفس می شود و فعالیت های روزانه خود را نمی تواند به درستی انجام دهد.
علائم عمومی اختلال یادگیری ریاضی در کودکان و نوجوانان
- مشکل در یادگیری مفاهیم پایه ریاضی
- عدم درک مفاهیم اولیه مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم.
- عدم تشخیص رابطه بین اعداد مانند مقایسه اعداد بزرگ تر و کوچک تر
- مشکل در شناسایی الگوهای عددی یا دنبال کردن توالی اعداد.
- وابستگی زیاد به انگشتان برای شمارش حتی برای مسائل ساده.
- اشتباه مکرر در انجام محاسبات پایه یا فراموش کردن فرآیندهای ریاضی.
- نیاز به زمان طولانی تر برای حل مسائل ریاضی نسبت به همسالان.
- ناتوانی در شناسایی یا رسم اشکال هندسی.
- مشکل در درک و استفاده از نقشه ها، نمودارها و جدول ها.
- ضعف در تشخیص فاصله، اندازه گیری و مقایسه ابعاد.
- فراموش کردن مفاهیمی که قبلاً یاد گرفته شده اند مانند جدول ضرب.
- ناتوانی در به خاطر سپردن قوانین ریاضی یا ترتیب مراحل حل مسئله.
- مشکل در استفاده از ساعت یا درک زمان.
- ناتوانی در مدیریت پول، شمارش یا محاسبه مقدار پرداخت و دریافت.
- مشکل در برنامه ریزی و انجام فعالیت هایی که نیازمند مهارت های عددی است.
- داشتن اضطراب شدید هنگام حل مسائل ریاضی یا مشاهده اعداد.
- تمایل به اجتناب از تکالیف ریاضی یا اظهار ناتوانی مکرر در انجام آن ها.
- کاهش اعتماد به نفس به دلیل مشکل در درس ریاضی.
چگونه اختلال یادگیری ریاضی تشخیص داده می‌شود؟
برای درمان اختلال یادگیری در زمینه ریاضی ابتدا باید تشخیص درست انجام گیرد. برای تشخیص این اختلال ابتدا باید کودک به صورت تخصصی مورد ارزیابی قرار گیرد و کودک را از لحاظ وضعیت تحصیل، مهارت های شناختی و مشاهده مستقیم توانایی های ریاضی بررسی می کنند.
متخصصین تفاوت عملکرد کودک در درس ریاضی با دیگر دروس را ابتدا مقایسه می کنند و در صورتی که کودک در دروس دیگر مشکلی نداشته باشد و فقط در درس ریاضی توانایی یادگیری نداشته باشد مشخص می شود که او دچار دیس کالکولیا شده است.
تست هوش کودکان و ارزیابی های شناختی از آزمون های استاندارد روانشناختی می باشد که کمک می کند توانایی کودک در مسائل ریاضی سنجیده شود. این آزمون ها توانایی کودک در درک اعداد، شناسایی روابط میان اعداد و حل مسائل ریاضی را بررسی می کنند.
اولین کسانی که می توانند به تشخیص مشکل کودک کمک کنند والدین و معلمان هستند که اضطراب کودک را می بینند و فراموشی مسائل ریاضی و مشکل در انجام تکالیف را شناسایی و به متخصص گزارش می دهند.
علل و عوامل ایجاد اختلال یادگیری ریاضی
این اختلال یادگیری حتما دلیل مهمی دارد و با توجه به دلایل و علت ها باید به درمان اختلال یادگیری ریاضی پرداخت. از جمله دلایلی که منجر به بروز این مشکل خواهند شد عبارتند از:
دیس کالکولیا به دلیل نقص و آسیب در بخش هایی از مغز ممکن است اتفاق بیفتد. یکی از بخش‌های مغز ناحیه قشر آهیانه ای مغز است که نقش مهمی در پردازش عددی و محاسبات ریاضی دارد. همچنین نقص در ارتباطات نورونی یا عملکرد غیرطبیعی در قسمت هایی از حافظه کاری و توانایی های فضایی می تواند یادگیری ریاضی را با مشکل مواجه کند. کاهش فعالیت این قسمت ها موجب مشکل در شناسایی اعداد، درک مفاهیم ریاضی یا استفاده از الگوهای عددی می شود.
عوامل ژنتیکی نیز از دلایل دیگر می باشند که نقش قابل توجهی در بروز دیس کالکولیا دارند. اگر در اعضای خانواده کسی دچار این اختلال شده باشد بروز آن در کودکان دیگر نیز ممکن است اتفاق بیفتد. ژن های مرتبط با پردازش شناختی و عددی در این زمینه تاثیرگذار می باشند.
عوامل محیطی نیز در این قضیه تاثیرگذار است و در صورتی که کودک در محیطی به یادگیری بپردازد که روش های درستی انجام نمی شود تشدید اختلال یادگیری ریاضی وجود دارد. تنبیه، اشتباهات و ناکامی ها نیز به کاهش انگیزه در کودک منجر می شود و در نتیجه اضطراب های ناشی از آن یادگیری را دشوار خواهد نمود.
مشکلات شناختی مانند ضعف در حافظه کاری، توجه و تمرکز یا پردازش اطلاعات نیز می توانند از دلایل اصلی اختلال یادگیری ریاضی باشند. اضطراب ریاضی نیز که در برخی کودکان زیاد است می تواند علت این اختلال باشد.
روش‌های درمان اختلال یادگیری ریاضی
بعد از تشخیص مشکل متخصصین از روش های درمانی مناسب با سن کودک استفاده می کنند و این روش ها شامل موارد زیر می شود.
آموزش های چند حسی
آموزش چند حسی از روش های درمان اختلال یادگیری ریاضی است که با کمک حس لامسه، شنوایی و بینایی به یادگیری بهتر کمک می کنند. در این روش فقط از طریق خواندن و نوشتن مفاهیم ریاضی یاد گرفته نمی شود و از ابزارها و فعالیت هایی استفاده می شود که به طور چند جانبه و عملی کودک را درگیر یادگیری ریاضی می کند. در آموزش چند حسی از بلوک های شمارش برای تجسم اعداد، فلش کارت برای تقویت حافظه دیداری و نرم افزارهای آموزشی تعاملی برای درک بهتر مفاهیم استفاده می شود. با انجام این روش داده ها از راههای مختلف وارد مغز می شود و با درگیر کردن موثر شبکه عصبی به یادگیری آسان کمک می کنند.
در آموزش چند حسی فعالیت های تعاملی مهم هستند و می توان با ترسیم اشکال هندسی، استفاده از دست در هنگام شمارش و … مفاهیم ریاضی را به صورت ساده تر یاد گرفت. خصوصا برای کودکانی که اختلالات یادگیری دارند و از سبک متفاوتی پیروی می کنند و این تنوع در یادگیری کمک می کند تا اطلاعات یاد گرفته شده را در حافظه بلند مدت خود ثبت کنند. برای بهبود یکپارچگی حسی استفاده از خدمات متخصص کاردرمانی حسی می تواند بسیار کمک کننده باشد.
استفاده از ابزارهای کمک آموزشی
ابزارهای کمک آموزشی ریاضی به یادگیری بهتر ریاضی کمک خواهد کرد و به صورت راحت و آسان کودک می تواند مفاهیم ریاضی را درک کند.. چرتکه، ماشین‌حساب، نرم افزارهای آموزشی، بلوک های شمارش و نمودارهای تصویری از ابزارهای آموزشی برای درمان اختلال یادگیری ریاضی می باشد.
کودک با انجام جمع و تفریق از طریق چرتکه از طریق دیدن می تواند اعداد را درک کند و حل مسئله را در خود تقویت نماید. همچنین استفاده از بلوک های شمارش نیز به بهبود و فهم مقایسه ای، الگویابی و … می انجامد. استفاده از ابزارهای دیجیتالی مانند نرم افزارهای تعاملی و بازی های ریاضی منجربه جذابیت یادگیری می شوند. نمودارهای تصویری و جدول ها نیز به درک بهتر روابط عددی و مفاهیم پیچیده مانند نسبت ها و درصد ها کمک می کنند.
مداخلات رفتاری و روان شناختی
درمان اختلال یادگیری ریاضی با رفع اضطراب ها و استرس ها امکان پذیر است و می توان با آرامش با کودک در مورد مباحث ریاضی صحبت کرد و با انجام سیستم پاداش دهی کودک را بیشتر به سمت یادگیری سوق داد. کودک با گرفتن جایزه هر چند کوچک در هنگام یادگیری و جواب دادن به سوالات ریاضی حتی در صورت اشتباه بودن اعتماد به نفس بالایی خواهد داشت و تلاش می کند تا عملکرد بهتری از خود نشان دهد. با تحسین کردن کودک، او دیگر ترس از اشتباه نخواهد داشت. در این روش باید بر روی یادگیری تمرکز نمود و نتیجه نهایی زیاد مهم نیست و تلاش کودک است که ستودنی است.
هدف از مشاوره روانشناختی و روانشناسی کودکان در درمان اختلال یادگیری ریاضی، مدیریت اضطراب ریاضی و استرس می باشد و با کمک مشاوران می توان احساس های منفی را از کودک دور کرد و به خود باور داشته باشند. برای کاهش استرس و اضطراب در حل مسائل ریاضی تکنیک های آرام سازی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و … توصیه می شود. کودک به مرور می تواند با دید بهتری به مسائل ریاضی بپردازد و انگیزه بیشتری برای یادگیری داشته باشد.
همکاری والدین و معلمان
والدین نقش مهمی در کمک به کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی دارند. آن ها می‌توانند محیطی سرگرم کننده را برای کودک مهیا کنند تا بهتر بتواند مفاهیم ریاضی را درک کند. بازی های عددی مانند شمارش وسایل اطراف، بازی خرید و فروش خیالی و … بسیار تاثیر گذار هستند و مفاهیم اولیه ریاضی با این بازی ها آموزش داده می شود. آرامش داشتن و صبور بودن والدین بر نتیجه نهایی مهم است و باید به تلاش کودک توجه نمایند و اعتماد به نفس او را با تشویق کردن افزایش دهند و از سرزنش کردن و فشار بیش از حد وارد کردن به کودک مبتلا به اختلال یادگیری خودداری نمایند.
معلمان نیز در پروسه درمان اختلال یادگیری ریاضی نقش دارند و با روش های تدریس به روز و استفاده از روش چند حسی می توانند کودک را در یادگیری یاری نمایند. استفاده از ابزارهای بصری، انجام فعالیت های گروهی و تمرین مداوم در روند درمان موثر واقع می شود و باید محیط بدون تنشی برای کودک فراهم شود. همکاری بین معلمان و والدین در پیشرفت کودک در همه مباحث درسی تاثیر دارد و با ایجاد یک محیط حمایتی کودک حس امنیت دریافت می کند و انگیزه او برای ادامه دادن بیشتر خواهد بود.
نقش کاردرمانی در درمان اختلال یادگیری ریاضی
کاردرمانی یکی از روش های مؤثر کنترل و درمان اختلال یادگیری ریاضی (دیس‌کالکولیا) است که به بهبود توانایی های شناختی، حرکتی و عملکردی فرد کمک می کند. با انجام این روش نقاط ضعف کودک مشخص می شود و مهارت درک مفاهیم ریاضی در او تقویت می گردد. نقش کاردرمانی در درمان اختلال یادگیری عبارتند از:
متخصص کاردرمانی ذهنی بر روی توانایی‌های شناختی مانند حافظه کاری، توجه و تمرکز کار می کنند و این توانایی ها برای یادگیری ریاضی ضروری هستند. با انجام تمرینات حافظه توسط کاردرمان کودک می تواند مباحث ریاضی را به خاطر بسپارد و به صورت منظم انجام دهد.
همچنین درک مفاهیم فضایی-بصری مانند شناسایی الگوها یا رابطه بین اعداد یک مشکل جدی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری است. کاردرمانگر در جلسات درمانی با انجام فعالیت هایی مانند مرتب سازی اشیا، رسم اشکال هندسی یا استفاده از ابزارهای بصری به تقویت این مهارت ها کمک می کنند.
تقویت هماهنگی حرکتی-ذهنی نیز توسط کاردرمانگر انجام می شود و به کودکانی که در نوشتن و محاسبه ریاضی مشکل دارد کمک می کند تا این مشکل برطرف شود. تمرین های ظریف حرکتی و ایجاد هماهنگی بین چشم و دست مفید است و این تمرینات شامل استفاده از چرتکه، طراحی خطوط و اعداد می باشد.
کاردرمانگران در درمان اختلال یادگیری ریاضی با استفاده از روش هایی مانند بازی های تعاملی یا فعالیت های سرگرم کننده دیگر یادگیری ریاضی را برای کودک جذاب می نمایند و موجب کاهش استرس در هنگام حل مسائل و درک مفاهیم ریاضی می شوند و او را به یادگیری علاقه مند می کنند.
برای اینکه کودک بهتر و راحت تر ریاضی را یاد بگیرد کاردرمانگر با انجام فعالیت های ساده و روزمره مباحث ریاضی را آموزش می دهد. این فعالیت ها شامل شمارش اشیا داخل اتاق، خرید کردن و … می باشد و یک روش ساده اما کاربردی می باشد.
مرکز کاردرمانی کودکان در تهران
مرکز توانبخشی کودکان طراوت در تهران یکی از مراکزی است که خدمات تخصصی توانبخشی برای کودکان دارای نیازهای ویژه ارائه می دهد. این مرکز به کودکانی که دچار اختلالات یادگیری، مشکلات حرکتی، تأخیر رشد و … هستند کمک می کنند تا مهارت های شناختی، حرکتی و اجتماعی خود را بهبود بخشند.
در این مرکز کادری متخصص و مجرب گرد هم آمده اند تا به درمان اختلال یادگیری ریاضی در کودک شما بپردازند و فقط کافیست با شماره موجود در این صفحه تماس حاصل نمایید یا به آدرس درج شده در این صفحه مراجعه نمایید. البته بهتر است قبل از مراجعه حضوری حتما وقت خود را رزرو کنید تا زمان زیادی تلف نشود. این مرکز به دلیل اینکه در تهرانسر قرار دارد دسترسی آسانی دارد و درگیر ترافیک های داخلی نخواهید شد.
بدون دیدگاه