علت درک پایین کودک کدام اند؟ اختلالات شنوایی، مشکل در برنامه ریزی و هماهنگی حرکتی، حساسیت شنوایی، اوتیسم، بیش فعالی یا تاخیر گفتاری می تواند موجب بروز درک پایین در کودکان شوند. همچنین اگر کودک شما متوجه کلمات و صحبت های دیگران نمی شود، احتمالاً بایستی به دنبال علت آن باشید. سرعت در شناسایی، بررسی و درمان می تواند در مسیر بهبودی و کیفیت زندگی کودک تاثیر مستقیم داشته باشد. در این مطلب به علل و نشانه ها، ۷ عامل اصلی درک پایین کودکان، راهکارها و اقدامات موثر برای کمک به این کودکان را بررسی می کنیم. با ما همراه بمانید.
علل اصلی درک پایین کودکان
۷ علت اصلی و شایع که به عنوان علت درک پایین کودک ذکر می شوند عبارتند از:
- اوتیسم
- کم شنوایی
- مشکل شناختی
- بیش فعالی
- تاخیر گفتاری
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
- خطرات دوران بارداری و نوزادی
البته لازم به ذکر است عوامل دیگری مانند مشکلات وراثت، ساختاری، آسیب های روانی، ضربات جسمی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند سرب و مشکل در برنامه ریزی و هماهنگی حرکتی هم از علل دیگر درک پایین کودکان شناخته شده است، اما ما در اینجا به بررسی ۷ مورد از مهم ترین آن ها می پردازیم.
۱. اتیسم و علت درک پایین کودک
اتیسم (autism) اختلالی است که در آن کودک تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارد. این کودکان عgایق محدودی دارند و شیفته انجام حرکات تکراری هستند. کودکان طیف اوتیسم به دلیل این که به برقراری ارتباط با دیگران تمایلی ندارند، معمولاً درک پایین تری هم نسبت به محیط اطرافشان دارند. مثلاً کودکان اوتیسم معمولاً نسبت به صدا زدن اسمشان واکنش یا توجهی ندارند. این کودکان عموماً نسبت به خطرات محیط خود آگاه نیستند. مثلاً ممکن است به سمت ماشین ها بروند یا از مواردی بترسند که چندان ترسی ندارد.
در نتیجه یک علت درک پایین کودک، اختلال اوتیسم است. با گفتاردرمانی و کاردرمانی می توان تا حدود زیادی درک آن ها را افزایش داد. البته فراموش نکنید که تشخیص اتیسم فقط با دیدن علائم انجام نمی شود. کودک باید مدت طولانی تحت نظارت پزشک متخصص باشد و هم زمان آموزش های کاردرمانی و گفتار درمانی را دریافت کند.
۲. علت درک پایین کودک و کم شنوایی
ما از طریق گوش خود جملات و کلمات دیگران را می شنویم و پس از آن درک می کنیم. کم شنوایی یک علت درک پایین کودک است. اگر فرزند شما به برخی از صداها واکنش نشان می دهد به این معنا نیست که شنوایی او کامل است. یعنی برای تست دقیق مهارت های شنیداری نیاز به شنوایی سنجی کودک داریم. تست هایی که برای سنجش شنوایی کودکان و بزرگسالان به صورت جداگانه استفاده می شوند، در نهایت به طور دقیق وضعیت شنیداری فرد را مشخص می کنند. کودکانی که مبتلا به کم شنوایی هستند، ممکن است زمانی که ما به صدای بلند حرف می زنیم متوجه کلام ما شوند.
۳. مشکلات شناختی، علت درک پایین کودک
برخی از کودکان نسبت به سایر همسالان خود درک پایین تری دارند. البته این درک فقط کلامی نبوده و این کودکان از محیط خود درک پایین تری دارند. ممکن است بازی را که سایر کودکان به راحتی انجام می دهند به سرعت یاد نگیرند و یا این که از غریبه ها ترسی نداشته باشند. از طرف دیگر ممکن است نتوانند به خوبی دوستانشان نقاشی بکشند. حتی این کودکان با مشکلات شناختی متوجه کنایه یا شوخی اطرافیان نشده و حتی به سادگی فریب دوستانشان را می خورند. درنتیجه علت درک پایین کودکان می تواند مشکلات شناختی باشد. برای کمک به این کودکان بایستی از روانشناس کودک، کاردرمانگر و گفتاردرمانگر کمک بگیرید.
۴. بیش فعالی
مشکل در نقص توجه یا بیش فعالی (ADHD) در کودکان بسیار شایع است. این اختلال در کودکان با نقص در توجه و کاهش دامنه تمرکز و توجه شناخته می شود. این کودکان در توجه مشکل داشته و ممکن است به صحبت گوینده توجه کافی نشان ندهند. در این صورت بخشی از گفتار را درک نمی کنند و متوجه نمی شوند. به این ترتیب است که درک پایین تری از گفته های دیگران دارند. کودکی که به بیش فعالی مبتلا است درک پایینی هم از خطرات و محیط خود نشان می دهد. امروزه برای درمان مشکل بیش فعالی، درمان های کاردرمانی در اولویت اول قرار دارد.
۵. تاخیر گفتاری، علت درک پایین کودک
همان طور که می دانید ما از طریق کلمات و جملات ارتباط برقرار می کنیم و از طریق کلمات هم آموزش می بینیم. گاهی برخی کودکان بدون هیچ دلیل پزشکی، کلمات و جملات را دیرتر یاد می گیرند و این کودکان با نقص تاخیر گفتاری شناخته می شوند. طبیعی است که کودکانی با اختلال تاخیر گفتاری به دلیل این که معنای درست بسیاری از کلمات و جملات را نمی دانند ،درک پایینی هم از گفته های دیگران داشته باشند.
به عنوان مثال اگر کودک معنای واژه “چرا” را نداند ،متوجه سوال “چرا غذا نمی خوری؟” را کامل متوجه نخواهد شد. این کودک با برنامه گفتاردرمانی به طور یقین درک بالاتری از واژه ها پیدا خواهد کرد. پس علت درک پایین کودک می تواند به دلیل تاخیر گفتاری باشد.
۶. سابقه خانوادگی و زنتیک
اگر یکی از خویشاوندان خونی مانند والدین به اختلال یادگیری مبتلا باشند، احتمال بروز این اختلال و درک پایین کودک بیشتر است.
۷. خطرات دوران بارداری و نوزادی
اختلال یادگیری می تواند رابطه مستقیمی با رشد ضعیف جنین در رحم و قرار گرفتن در معرض الکل یا مواد مخدر در دوران بارداری، زایمان زودرس و وزن بسیار کم نوزاد در زمان تولد داشته باشد.
نشانه های درک پایین کودک و تشخیص آن
اگر فکر می کنید که برای درمان نشانه های درک پایین کودک و اختلال یادگیری نیاز به کمک دارید بهتر است بدون فوت وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید. هر چقدر زودتر اقدام کنید شانس بیشتری برای دستیابی به درمان موفق تر خواهید داشت. به این نکته توجه داشته باشید که شناسایی اختلالات یادگیری و درک پایین کودکان همیشه هم ساده نیست. درواقع، هیچ اثبات قطعی برای شناخت این مشکل وجود ندارد. اما با این حال در ادامه علائم و نشانه های شایع درک پایین و اختلالات یادگیری را در سنین مختلف بررسی می کنیم.
به یک نکته مهم دقت داشته باشید که ممکن است برخی از کودکانی که مشکل یادگیری و درک پایین هم ندارند، با بعضی از این مشکلات مواجه شده و آن ها را تجربه می کنند. توجه داشته باشید که اگر مشکل مداومی در توانایی فرزندتان برای تسلط بر مهارت های خاص مشاهده کردید، نگران شده و به پزشک مراجعه کنید.
نشانه و علت درک پایین کودک در سنین پیش دبستانی
- مشکل در یافتن کلمه مناسب
- مشکلات تلفظ کلمات
- مشکل در یادگیری الفباء، رنگ ها، اعدا، اشکال و روزهای هفته
- مشکل در کنترل مداد، قیچی، ماژیک یا رنگ آمیزی درون خطوط
- مشکل در ریتم و قافیه
- مشکل با دکمه ها، بستن بند کفش و زیپ ها
- مشکل در پیروی از روال ها و دستورالعمل های روتین زندگی
نشانه ها و علت درک پایین کودک در سنین ۵ تا ۹ سالگی
- گیج شدن هنگام خواندن کلمات ساده
- یادگیری کند مهارت های جدید
- مشکلاتی در یادگیری ارتباط بین حروف و صداها
- ناتوانی در ترکیب صداها برای ساخت کلمات
- اشتباه در املای کلمات به صورت مداوم با همیشگی
- ناتوانی در یادگیری مفاهیم پایه ریاضی
- مشکلاتی در گفتن زمان و به خاطر سپردن
نشانه های علت درک پایین کودک در سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی
- مواجه شدن با مشکل درک مطلب یا مهارت ریاضی
- ناتوانی در سؤالات تشریحی
- عدم علاقه به خواندن، نوشتن و پرهیز از خواندن با صدای بلند
- داشتن دست خط بد و ناخوانا
- ضعیف در مهارت های انضباطی مانند مشق شب و اطاق خواب
- مشکل در بحث های کلاس و بیان افکار با صدای بلند
- املای متفاوت یک کلمه در یک متن
مشکلات رشد شناختی و تاثیر آن بر درک کودک
رشد شناختی کودکان شامل چگونگی سطح درک، شناخت، پردازش و اطلاعات و زبان است که با عنوان شاخص رشد مغز ارزیابی می شود.درواقع، رشد شناختی فرآیندی است که طی آن کودک اطلاعات را کسب و سازماندهی می کند و سپس یاد می گیرد که چگونه از آن ها استفاده کند. کودکان در ۵ سال اول زندگی خود در ۴ حوزه به سرعت رشد می کنند. این چهار حوزه عبارتند از:
- حس حرکتی (فیزیکی)
- زبانی و ارتباط
- شناختی-اجتماعی
- عاطفی
به عبارت دیگر رشد شناختی به این معناست که کودکان چگونه فکر می کنند، کشف می کنند و مسائل را چگونه حل و فصل می کنند. یعنی این شناخت و ادراک است که به کودک کمک می کند تا دنیای اطراف خود را کشف کند، بشناسد و بتواند با آن تعامل کند. پس به عنوان والدین یا مراقبین کودک بسیار مهم است که نسبت به حوزه های رشدی کودک توجه بیشتری داشته باشید. توقف یا تاخیر در رشد درک و شناخت کودک را بایستی با جدیت و به موقع پیگیری کنید.
مهم ترین مسئله ای که در روند رشد کودکان باید به آن توجه شود این است که روند رشد و علت درک پایین کودک می تواند در هر فردی متفاوت باشد. والدین بایستی شاهد رشد، پیشرفت شناخت و آگاهی در کودکشان باشند. اما به این نکته هم توجه داشته باشید که هرگونه توقف، تاخیر و اختلاف در شاخص های رشد نیاز به رسیدگی تخصصی و فوری دارد. یعنی اگر والدین با وضعیت رشدی کودکشان دچار ابهام و یا تردید هستند ضرورت دارد که در سریع ترین زمان از مراجع تخصصی کمک بگیرند.
همواره در حیطه رشد نوزاد و کودک به سنین دوره طلایی اشاره می شود که منظور پیش از سه سالگی کودک است. این دوران از نظر آغاز اقدامات موثر و مداخلات ارتقای سلامت و همچنین افزایش توانمندی های شناختی-هوشی و پی ریزی زیربناهای شخصیتی و اجتماعی کودک، بسیار مورد توجه پژوهشگران و متخصصین حیطه بالینی و آموزشی قرار می گیرد. یعنی بیش از ۹۰ درصد رشد و تکامل کودک تا سن هشت سالگی و بیشترین رشد ذهنی در کودکان هم تا قبل از سن هشت سالگی اتفاق می افتد.
اضافه می کنیم که بیش از ۶۰ درصد رشد مغزی در تمام طول زندگی انسان تا سن یک سالگی اتفاق می افتد. پس این امر که بیشترین سرمایه گذاری در کودکان توسط خانواده و جامعه پس از شروع دوران مدرسه، جوانی و میانسالی رخ می دهد نیاز به اصلاح دارد. توجه به رشد شناختی و علت درک پایین کودک توسط والدین و متخصصین، می تواند زندگی و آینده ای باکیفیت بالاتر برای کودکان به ارمغان بیاورد.
نقش اختلالات گفتاری و زبانی در درک پایین
انواع شایع اختلالات یادگیری که علت درک پایین کودک را می توان در موارد زیر عنوان نمود:
- مشکل در خواندن یا دیسلکسیا که مربوط به مشکلات خواندن، نوشتن، املاء و صحبت کردن می شود.
- مشکل در ریاضی یا دیسکلکولیا که مربوط به مشکلات ریاضی، درک زمان، استفاده از پول می شود.
- مشکل در نوشتن یا دیسگرافی که مربوط به مشکلات دست خط، املاء و ساماندهی افکار می شود.
- مشکل در مهارت های حرکتی ظریف یا دیس پراکسی (اختلال یکپارچگی حسی) که مشکلاتی مربوط به هماهنگی چشم و دست، تعادل و مهارت های دستی می شود.
- مشکل در زبان، دیس فاژی / آفاژی که مربوط به مشکلات درک زبان گفتار و درک ضعیف نوشتار می شود.
- مشکل در شنیدن تفاوت بین اصوات یا اختلال پردازش شنوایی که به مشکلات مربوط به خواندن، درک مطلب و زبان می شود.
- مشکل در تفسیر اطلاعات بصری یا اختلال پردازش بینایی که به مشکلات مربوط به خواندن، ریاضی، نقشه ها، نمودارها، تصاویر و نمادها می شود.
یک نکته مهم در شناخت درک پایین این است که مشکلات در مدرسه همیشه به دلیل اختلالات یادگیری نیست. یعنی حوادث استرس زا، ضربه های عاطفی و سایر مشکلات موثر بر تمرکز و توجه می توانند یادگیری و درک را به چالش تبدیل کنند. بعلاوه اختلال اتیسم و بیش فعالی هم گاهی اوقات هم زمان با درک پایین و اختلال یادگیری اتفاق افتاده یا با آن ها اشتباه گرفته می شود.
اختلال نقص توجه، بیش فعالی (ADHD) گرچه به عنوان اختلال یادگیری و درک پایین در نظر گرفته نمی شوند، اما بی شک می توانند یادگیری را دچار اختلال کنند. آرام نشستن، تمرکز کردن، پیروی از دستورالعمل ها ،نظم و ترتیب و تکمیل کردن تکالیف همیشه از مشکلات کودکان مبتلا به بیش فعالی بوده است.
همچنین اتیسم و سندرم آسپرگر می توانند مشکلاتی در خصوص تسلط بر مهارت های خاص تحصیلی را ایجاد کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب در برقراری ارتباط، فهم زبان بدن، یادگیری مهارت های اساسی، دوست یابی و برقراری ارتباط چشمی با مشکلاتی روبرو هستند.
در اینجا یادآوری می کنیم که یادگیری زبان و ارتباطات شامل درک یا تولید زبان گفتار می شود. پس برای برقراری ارتباط با شخص دیگر باید ساماندهی افکار در مغز و فراخوانی کلمات به صورت مناسب انجام شود. در بررسی علت درک پایین کودک در اختلال گفتاری به مواردی مانند توانایی بازگویی داستان ها، روان بودن گفتار و همچنین توانایی درک معنای کلمات، قسمت هایی از گفتار، مسیرها و موارد دیگر توجه می شود.
در مراکز توانبخشی مانند مرکز طراوت در تهرانسر، کلیه بررسی ها توسط پزشک متخصص، گفتار درمان، کاردرمان و رفتار شناس مجرب صورت می گیرد. کلیه بررسی ها و ارزیابی ها منجر به طراحی برنامه درمانی مناسب هر فرد می شود.
تاثیر مشکلات شنوایی و بینایی بر درک کودک
اهمیت گوش و چشم در اختلال پردازش شنوایی و بینایی و تشخیص علت درک پایین کودک بر کسی پوشیده نیست. چشم ها و گوش ها وسیله های اصلی انتقال اطلاعات به مغز هستند. گاهی اوقات به این فرآیند “ورودی” گفته می شود. پس اگر چشم یا گوش به درستی کار نکند می تواند یادگیری را با مشکل مواجه کند. مشکلات ادراک بینایی شامل موارد زیر می شوند:
- اختلال پردازش بینایی:
- تشخیص ندادن تفاوت های بسیار ظریف در اشکال
- برعکس کردن کلمات یا اعداد
- جا انداختن خطوط
- جا انداختن کلمات
- مشکل در هماهنگی چشم و دست
- درک نادرست از عمق یا فاصله
افرادی که متخصص هستند از عملکرد چشم ها با عنوان پردازش بینایی یا پردازش بصری یاد می کنند. ادراک بینایی مهارت های حرکتی ظریف و درشت، درک مطلب و ریاضی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد.
- اختلال پردازش شنوایی: متخصصین توانایی درست شنیدن را با عبارت های مهارت پردازش شنوایی یا زبان دریافتی می نامند. درواقع، توانایی درست شنیدن می تواند به طرز چشمگیری توانایی نوشتن، خواندن و هجی کردن را تحت تاثیر قرار دهد. عدم توانایی در تشخیص تفاوت های ظریف صدا یا شنیدن اصوات با سرعت اشتباه، ادای کلمات و درک مفاهیم اساسی خواندن و نوشتن را با مشکلاتی روبرو می کند.
چگونه می توان درک پایین کودک را بهبود بخشید؟
برای تقویت درک پایین کودک و بهبود آن می توان از روش های درمانی زیر استفاده کرد:
کلاس های تقویتی: معلم ریاضی، معلم فارسی و سایر متخصصین که آموزش دیده هستند می توانند به فرزند شما روش هایی برای انجام تکالیف مدرسه، مطالعه و حتی سازماندهی آموزش دهند.
امکانات کلاس های درس: کودکانی که درک پایین تری دارند و مبتلا به اختلال یادگیری هستند به زمان بیشتری برای تکمیل تکالیف خود نیاز دارند. برخی از آن ها اجازه استفاده از ابزارهایی مانند برنامه های تبدیل متن به گفتار یا ماشین حساب را دارند.
کاردرمانی: برای بهبود مهارت های نوشتاری، کمک کاردرمانی بسیار ضروری است. کاردرمانگر می تواند به توسعه مهارت های زبان کودک کمک کند.
دارودرمانی: پزشک برای درمان افسردگی یا اضطراب می تواند داروهایی را پیشنهاد و تجویز کند. داروهای اختلال بیش فعالی به توانایی کودک برای تمرکز در مدرسه کمک می کنند.
درمان های جایگزین و مکمل: طی تحقیقاتی برای اثربخشی بیشتر و تقویت درک پایین کودک، درمان های جایگزین مانند رژیم های غذایی، استفاده از ویتامین ها، تمرینات چشمی و نوروفیدبک نیاز هستند.
مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی غرب تهران
گرچه همه کودکان خسته کننده و طاقت فرسا هستند، اما کودکانی با درک پایین و مبتلا به اختلال یادگیری بیشترین زمان را نیاز دارند. مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی غرب تهران (طراوت در تهرانسر) به شما کمک می کند تا دست از تلاش برای کار با کودک خود برنداشته و احساس ناامیدی نکنید. با کمک متخصصین این مرکز می توانید اطلاعات لازم را دریافت کنید تا این کار برای شما تبدیل به یک نبرد نشود! وقتی علت درک پایین کودک خود را یافتید می توانید چالش های پیش روی خود و کودکتان را برطرف کنید.
توصیه می کنیم برای دریافت اطلاعات بیشتر و استفاده از منابع عالی دانش و چگونگی حمایت های عاطفی خود از کودکتان، به وب سایت مراجعه کرده و یا از طریق تماس با مشاوران و متخصصین توانبخشی طراوت در غرب تهران اقدام کنید. این مرکز با کادری مجرب و همراه تا پایان مسیر سلامت، بر این عقیده استوار است که می توان با شناخت و استفاده از زمان های طلایی بزرگترین موانع را از پیش رو برداشت.
سخن آخر
متاسفانه علل انواع اختلالات از جمله اختلال درک پایین در کودکان، میان والدین چندان جدی گرفته نشده و آگاهی کافی در این زمینه ندارند. گرچه این اختلال به طور کامل درمان نمی شود، اما استفاده از روش های درمانی موثر، آن را به خوبی کنترل کرده و مشکلات ناشی از آن را به میزان زیادی کاهش می دهد.
در این مطلب به علل، روش های درمان و اهمیت تقویت درک پایین کودک و خدماتی که کلینیک توانبخشی طراوت ارائه می کند اشاره کردیم. متخصصان و کارشناسان این مرکز با ارائه راهکارهای مختلف درمانی به کودک شما کمک می کنند. پس اگر به سلامت روان خود و کودکتان اهمیت می دهید، بهتر است برای درمان، همین امروز اقدام کنید. این مقاله جنبه آگاهی دارد و بهتر است برای بررسی علت دقیق درک پایین کودک خود به متخصص مربوطه مراجعه کنید.
بدون دیدگاه