تصور کنید در حال صحبت با دوستی هستید و ناگهان متوجه می شوید کلمات به درستی از دهان شما خارج نمی شوند. صدای شما نامفهوم و آرام است و حتی عزیزترین افراد نیز نمی توانند گفتار شما را به درستی درک کنند. این وضعیت می تواند بسیار نا امید کننده و حتی نگران کننده باشد. این اختلال ناشناخته به نام دیس آرتری می تواند زندگی بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار دهد. دیس آرتری: علائم، علل و روش های درمانی مؤثر برای بهبود گفتار موضوعی است که بسیاری از افراد با آن درگیر هستند و نیازمند آگاهی بیشتری درباره آن هستند.
با این وجود، سوال اصلی اینجاست: چگونه می توان با دیس آرتری مقابله کرد و زندگی بهتری داشت؟ آیا درمان های موجود کافی هستند یا نیاز به رویکردهای جدید و نوآورانه داریم؟ این موضوع چالش برانگیز نه تنها نیازمند توجه ویژه از سوی جامعه پزشکی است، بلکه همچنین نیازمند آگاهی و حمایت بیشتر از سوی جامعه عمومی برای درک و کمک به افرادی است که با این اختلال زندگی می کنند.
دیس آرتری چیست؟
دیس آرتری یک نوع اختلال گفتاری است که به دلیل ضعف عضلانی به وجود می آید. این مشکل اغلب به علت آسیب به سیستم عصبی اتفاق می افتد و می تواند نتیجه بیماری های عصبی-عضلانی باشد که اعصاب کنترل کننده عضلات خاص را تحت تاثیر قرار می دهند. زمانی که دیزآرتری رخ می دهد، عضلاتی که برای صحبت کردن استفاده می شوند دچار آسیب، فلج یا ضعف می شوند و همین امر منجر به مشکلات گفتاری می گردد.
Dysarthria بر بخش های مختلفی از بدن که برای گفتار ضروری هستند تاثیر می گذارد. این بخش ها شامل زبان، حنجره (جعبه صدا) و عضلات اطراف دهان و گلو هستند. ضعف یا فلج در هر یک از این عضلات می تواند توانایی فرد را در تولید صدای واضح و قابل فهم کاهش دهد. افراد مبتلا امکان دارد نیاز به درمان های گفتاری و فیزیکی داشته باشند تا بتوانند بهتر با این چالش ها مقابله کنند و کیفیت زندگی شان بهبود یابد.
تعریف دیس آرتری و تفاوت آن با سایر اختلالات گفتاری
در کسانی که به دیزآرتری مبتلا هستند، شکل دهی و تلفظ کلمات متفاوت است به این معنا که صحبت کردن آنها می تواند به گونه ای باشد که دیگران به سختی بتوانند متوجه آن شوند. این مشکلات گفتاری می تواند در زندگی اجتماعی، کاری و تحصیلی افراد تأثیرات منفی بگذارد. به عنوان مثال، در محیط های کاری یا تحصیلی، فرد نتواند به خوبی ایده های خود را منتقل کند یا در محیط های اجتماعی احساس ناتوانی کند.
البته قابل به ذکر است که Dysarthria با سایر اختلالات گفتاری تفاوت های مشخصی دارد که بر اساس علت، علائم و تأثیرات آن ها بر روی گفتار تعیین می شود. این اختلال به دلیل ضعف یا فلج عضلاتی که برای صحبت کردن استفاده می شوند، رخ می دهد. این مشکل ناشی از آسیب به سیستم عصبی است و بر قدرت و هماهنگی عضلات گفتاری تاثیر می گذارد. در نتیجه، فرد امکان دارد صدای ضعیف، تلفظ نامفهوم و گفتار آهسته داشته باشد.
در مقابل، آپراکسی گفتار یکی دیگر از اختلالات گفتاری است که به دلیل مشکل در برنامه ریزی حرکات عضلات گفتاری نه ضعف عضلانی رخ می دهد. افراد مبتلا به آپراکسی گفتار امکان دارد بدانند که چه چیزی می خواهند بگویند، اما نمی توانند حرکات لازم برای تولید آن را به درستی برنامه ریزی کنند. این امر می تواند منجر به گفتاری نامنظم و گاهی اوقات بدون معنا شود.
نوع دیگری از اختلال گفتاری، لکنت است که به صورت تکرار یا کشیده شدن صداها، هجاها یا کلمات و وقفه های غیرارادی در جریان گفتار ظاهر می شود. لکنت می تواند ناشی از عوامل ژنتیکی، عصبی یا روانی باشد و اغلب با مشکلات اضطراب و استرس همراه است. برخلاف دیس‌آرتری، لکنت به ضعف عضلات گفتاری مربوط نمی شود.
در کل بهتر است بدانید که تفاوت اصلی دیس آرتری با سایر اختلالات گفتاری در علت اصلی و نحوه تاثیر آن بر گفتار است
انواع مختلف دیس آرتری و تفاوت های آن ها
Dysarthria می تواند بسته به بخشی از سیستم عصبی متفاوت و شامل: دیس آرتری مرکزی و دیس آرتری محیطی تقسیم یا می تواند تکاملی یا اکتسابی باشد.
دیزآرتری مرکزی
این اختلال زمانی رخ می دهد که آسیب به مغز وارد می شود و می تواند بر توانایی فرد در کنترل عضلات گفتاری تأثیر بگذارد. این نوع دیس آرتری معمولاً ناشی از شرایطی مانند سکته مغزی، تومورهای مغزی یا آسیب های مغزی تروماتیک است. افراد مبتلا به دیس آرتری مرکزی امکان دارد در کنترل عضلاتی که برای تلفظ کلمات استفاده می شوند مشکل داشته باشند و این مشکل می تواند باعث گفتاری آهسته، کشیده یا نامفهوم شود.
دیس آرتری محیطی
از سوی دیگر، دیزآرتری محیطی ناشی از آسیب به عضلات یا اعصاب کنترل کننده عضلات مورد نیاز برای گفتار است. این نوع Dysarthria می تواند به دلیل آسیب به اعصاب محیطی که به ماهیچه های گفتاری می رسند ایجاد شود. مشکلاتی مانند فلج بل (Bell’s palsy)، میاستنی گراویس (myasthenia gravis) یا سایر اختلالات عصبی عضلانی می توانند منجر به دیس آرتری محیطی شوند. در این شرایط، فرد امکان دارد در حرکت دادن زبان، لب ها یا فک دچار مشکل شود و این امر می تواند باعث مشکلات گفتاری مشابه دیزآرتری مرکزی گردد.
Dysarthria تکاملی
دیس آرتری تکاملی در نتیجه آسیب مغزی که قبل از تولد، هنگام تولد یا در اوایل دوران کودکی رخ می دهد، به وجود می آید. به عنوان مثال، فلج مغزی (cerebral palsy) یکی از شرایطی است که می تواند باعث Dysarthria تکاملی شود. کودکانی که با این شرایط مواجه هستند امکان دارد از همان ابتدا با مشکلات گفتاری مواجه شوند و نیاز به درمان های گفتاری و فیزیکی داشته باشند تا بتوانند بهبود یابند.
دیس‌آرتری اکتسابی
این نوع از Dysarthria در نتیجه آسیب مغزی یا عصبی که بعد از تولد رخ می دهد، به وجود می آید. عواملی مانند سکته مغزی، آسیب های تروماتیک به سر یا بیماری های عصبی می توانند منجر به دیس آرتری اکتسابی شوند. این نوع Dysarthria امکان دارد ناگهانی یا تدریجی باشد و نیاز به درمان و توانبخشی داشته باشد تا فرد بتواند مهارت های گفتاری خود را بازیابد.
علل ایجاد دیس آرتری (گفتار فلجی)
Dysarthria یا گفتار فلجی، یک اختلال گفتاری است که به علت ضعف یا فلج عضلات گفتاری ایجاد می شود. این اختلال می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی فرد تأثیر بگذارد و توانایی او در ارتباط برقرار کردن با دیگران را مختل کند. برای درک بهتر علل ایجاد دیس آرتری، لازم است بدانیم که این اختلال ناشی از مشکلات عصبی یا آسیب به عضلات کنترل کننده گفتار است. از جمله علل ایجاد Dysarthria می توان به این موارد اشاره نمود:
- سکته مغزی
- آسیب های مغزی تروماتیک
- بیماری های عصبی-عضلانی
- بیماری های دژنراتیو مانند پارکینسون و اسکلروز چندگانه (MS)
- عفونت ها و التهابات
- تومورهای مغزی
علائم دیس آرتری
علائم دیس آرتری می تواند بسته به شدت و محل آسیب متفاوت باشد. اما برخی از علائم مشترک این اختلال گفتاری عبارتند از:
- مشکلات تلفظ
- آهستگی گفتار (کشیدن کلمات)
- کاهش وضوح صدا
- نقص در ریتم و آهنگ گفتار
- تغییرات در حجم صدا
- ناتوانی در کنترل عضلات گفتاری
- خستگی ناشی از گفتار
تشخیص دیس آرتری
برای تشخیص دیس آرتری پزشک شما ابتدا با پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه پزشکی شما و انجام یک معاینه فیزیکی آغاز می کند. همچنین، امکان دارد یک آسیب شناس گفتار نیز شما را ارزیابی کند تا میزان و شدت مشکل شما را تعیین کند. این متخصصان به بررسی توانایی تنفس و حرکت لب ها، زبان و عضلات صورت شما می پردازند.
شما امکان دارد نیاز به انجام برخی وظایف حرکتی و گفتاری داشته باشید تا توانایی های گفتاری شما به طور کامل ارزیابی شود. این وظایف شامل کارهایی مانند گاز گرفتن لب پایینی، فوت کردن شمع، شمردن، تکرار کلمات و جملات، آواز خواندن و بیرون آوردن زبان است. این ارزیابی ها به تشخیص دقیق تر Dysarthria و برنامه ریزی درمان مناسب کمک می‌کنند.
البته در مواقعی هم آزمایشاتی هم امکان دارد توسط پزشک تجویز شود که عبارتنداز:
- ام‌آر‌آی (MRI) یا سی‌تی اسکن (CT Scan) از گردن و مغز
- ارزیابی توانایی بلع
- الکترومیوگرافی (EMG)
- آزمایش خون
روش های درمان دیس آرتری
پس از تشخیص Dysarthria، بررسی دقیق نوع و علت زمینه ای این اختلال گفتاری ضروری است. درمان دیس آرتری بسته به نوع، علت و شدت علائم می تواند متفاوت باشد. برای مثال، برخی از افراد امکان دارد به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند عفونت یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی دچار این اختلال شوند. این افراد امکان دارد پس از دریافت آنتی بیوتیک یا حذف مواد سمی بهبود یابند و گفتارشان به حالت طبیعی بازگردد.
گفتاردرمانی
یکی از مهم ترین روش های درمانی برای درمان دیزآرتری، گفتاردرمانی است. گفتاردرمانان تمرین ها و تکنیک هایی را ارائه می دهند که به تقویت عضلات دهان، فک و گلو کمک می کند. این تمرین ها می توانند شامل تکنیک های تنفسی برای کنترل حجم و کیفیت صدا باشند. همچنین، برای کاهش سرعت گفتار و بهبود وضوح، گفتاردرمانان امکان دارد روش‌هایی را آموزش دهند که به فرد کمک می کند در هنگام صحبت کردن مکث کند.
علاوه بر تمرین های گفتاری، تمرین هایی برای بهبود مهارت های ارتباطی نیز مفید باشد. این شامل حفظ ارتباط چشمی با شنونده، گفت و گو در محیط های آرام، استفاده از حرکات و حالات چهره برای انتقال معنا و تکرار پیام با کلمات مختلف می شود. همچنین، افراد امکان دارد یک خودکار و دفترچه یادداشت همراه داشته باشند تا در مواقع ضروری از نوشتن برای برقراری ارتباط استفاده کنند.
استفاده از ابزرهای درمانی
یکی دیگر از روش های کلیدی در درمان این بیماری، استفاده از ابزارهای کمکی است. این ابزارها می توانند شامل دستگاه های تقویت کننده صدا، نرم افزارهای تشخیص گفتار و ابزارهای دیگر برای حمایت از ارتباط مؤثر باشند. این تکنولوژی ها به افراد کمک می کنند تا گفتار خود را بهتر و واضح تر منتقل کنند، مخصوصاً در مواقعی که گفتار درمانی به تنهایی کافی نیست.
تاثیر گفتار درمانی برای دیس آرتری
با تمرینات منظم و هدایت شده توسط گفتاردرمانان متخصص، عضلات ضعیف یا فلج شده دهان، فک و گلو می توانند تقویت شوند. این تمرینات شامل روش های مختلفی هستند که برای بهبود تلفظ، کنترل تنفس و بهبود وضوح گفتار طراحی شده اند. به عنوان مثال، تکرار جملات و کلمات، تمرینات تنفسی و آموزش تکنیک های مکث در هنگام صحبت کردن می توانند به طور قابل توجهی گفتار فرد را بهبود بخشند.
یکی از مزایای گفتار درمانی دیس آرتری، افزایش اعتماد به نفس فرد در برقراری ارتباط است. وقتی فرد مبتلا به دیزآرتری مهارت های گفتاری خود را با تمرین و تکرار بهبود می بخشد، احساس راحتی بیشتری در تعاملات اجتماعی و حرفه ای خواهد داشت. به عنوان مثال، فردی که در محیط کار با مشکلات گفتاری مواجه است، امکان دارد با کمک گفتار درمانی بتواند واضح تر و مؤثرتر ارتباط برقرار کند که این امر می تواند به ارتقاء موقعیت شغلی و بهبود روابط کاری او کمک کند.
گفتار درمانی همچنین به توسعه مهارت های جایگزین برای برقراری ارتباط کمک می کند. در مواقعی که گفتار بهبود نمی یابد یا محدودیت های شدیدی وجود دارد، گفتاردرمانان می توانند به افراد آموزش دهند که از ابزارها و روش های جایگزین مانند نوشتن یا استفاده از نرم افزارهای تشخیص گفتار بهره ببرند. این استراتژی ها می توانند به افراد کمک کنند تا با وجود مشکلات گفتاری، همچنان بتوانند ارتباط مؤثری با دیگران برقرار کنند و کیفیت زندگی خود را حفظ کنند.
مرکز گفتار درمانی در غرب تهران
اگر در غرب تهران به دنبال یک مرکز معتبر برای گفتار درمانی هستید، کلینیک توانبخشی طراوت تهرانسر یکی از بهترین گزینه هاست. این کلینیک با بهره گیری از تیمی مجرب از متخصصان گفتاردرمانی، آماده ارائه خدمات به افرادی است که از اختلالات گفتاری مختلف مانند دیس آرتری رنج می برند. کلینیک طراوت با استفاده از جدیدترین روش ها و تکنیک های درمانی، به بیماران کمک می کند تا توانایی های گفتاری خود را بهبود بخشند و کیفیت زندگی‌شان را ارتقاء دهند.
در کلینیک گفتار درمانی غرب تهران، برنامه های درمانی متنوعی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به دیس آرتری و دیگر اختلالات گفتاری ارائه می شود. این مرکز با توجه به نیازهای فردی هر بیمار، برنامه های درمانی خاصی را طراحی و اجرا می کند که شامل تمرینات تقویت عضلات دهان و گلو، تکنیک های تنفسی و استراتژی های ارتباطی مؤثر است. با حضور در کلینیک طراوت، می توانید از تجربه و دانش تیم حرفه ای این مرکز بهره مند شوید و به بهبود قابل توجهی در مهارت های گفتاری خود دست یابید.
بدون دیدگاه