حتما در اطراف خود کودکانی را دیده اید که ناخن های خود را می جوند و جویدن ناخن یکی از رفتارهای رایج در آنهاست. این عمل یک عادت عصبی است و کودکان در زمان اضطراب، استرس، خستگی و … انجام می دهند. ناخن جویدن در ظاهر بی ضرر است اما مشکلات زیادی را برای کودکان به وجود می آورد و باید حتما به دلیل بروز این مشکل دقت نمود و والدین با حمایت های مناسب به کودک کمک کنند این رفتار را ترک کند. در ادامه بیشتر به علت ناخن جویدن در کودکان می پردازیم و ۸ راهکار موثر ترک ناخن جویدن را شرح می دهیم.
دلایل ناخن جویدن در کودکان چیست؟
در هنگام ترس، اضطراب، استرس و … کودک شروع به ناخن جویدن می کند و این کار به صورت ناخودآگاه شکل می گیرد و کم کم به عادت تبدیل می شود و ممکن است مشکلات زیادی اعم از عفونت ناخن ها، تغییر شکل آنها یا آسیب به دندان ها و لثه ها را به دنبال داشته باشد. دانستن دلیل بروز این مشکل بسیار مهم است و والدین و روانشناسان با توجه به دلایل پشت آن از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری می کنند.
ارتباط استرس و اضطراب با ناخن جویدن
استرس و اضطراب یکی از انواع علت ناخن جویدن در کودکان است که کودک را به ناخن جویدن وا می دارد. کودک در مواجهه با استرس و اضطراب که به دلیل ورود به مدرسه، جا به جایی محل زندگی یا اختلافات خانوادگی رخ می دهد شروع به ناخن جویدن می کند و ابتدا باید عامل استرس را برطرف نمود و کم کم عادن جویدن ناخن را از سر کودک انداخت. کودک با جویدن ناخن احساس آرامش می کند و والدین می توانند با روش های دیگر این آرامش را به کودک القا کنند.
عادت‌های نادرست رفتاری و تاثیر خانواده
کودک در محیطی آرام باید رشد کند و رفتار والدین در حضور کودک بسیار مهم می باشد و کودک آنها را الگو خود قرار می دهد. پس والدین خود نباید ناخن جویدن را انجام دهند تا کودک از آنها تقلید نکند. سخت گیری بیش از حد در خانه، تنبیه و … نیز کودک را بع عادت های نادرست سوق می دهد. کودک را حمایت کنید و رفتارهای محبت آمیز داشته باشید.
تأثیرات ژنتیکی و وراثتی در ناخن جویدن کودکان
عوامل ژنتیکی یا وراثتی نیز ممکن است موجب بروز رفتارهای تکراری مانند ناخن جویدن شوند. والدین، خواهر یا برادر اگر در کودکی این عادت را داشته اند احتمال بروز این رفتار در اعضای دیگر نیز وجود دارد.
ناخن جویدن به عنوان روشی برای کاهش تنش‌های درونی
ناخن جویدن در کودکان شاید به عنوان روشی برای کاهش تنش های درونی عمل کند. به طور مثال کودکی که خشمگین می شود یا نگران است و قادر به بیان احساسات خود نیز با ناخن جویدن احساسات خود را نشان می دهد. پس می توان گفت کودک احساسات منفی خود را اینگونه بروز می دهد و در صورت عدم مدیریت به موقع احساسات کودک امکان بروز مشکلات شدیدتر وجود دارد.
والدین با دیدن چه نشانه هایی باید نگران شوند؟
علت ناخن جویدن در کودکان تا حدی می تواند رفتاری طبیعی یا موقتی باشد، اما اگر این عادت با نشانه های زیر همراه بود باید به صورت تخصصی به ترک آن اقدام نمود.
اگر در هنگام ناخن جویدن انگشت های کودک زخم می شوند و دچار خونریزی می شوند باید بررسی های جدی صورت گیرد.
در صورتی که ناخن جویدن با رفتارهای دیگری مانند کشیدن مو، مکیدن شست، جویدن اشیا یا کندن پوست همراه باشد شاید نشان از اضطراب یا وسواس کودک باشد که نیازمند توجه ویژه است.
اگر کودک به دلیل ناخن جویدن در بازی تمرکز ندارد و حتی این موضوع در درس خواندن یا فعالیت های دیگر هم صدق کند و نتواند لذت ببرد باید این موضوع جدی گرفته شود.
بی قراری، گوشه گیری، کاهش علاقه به فعالیت های مورد علاقه، بد خوابی یا کاهش اشتها در کنار ناخن جویدن باید جدی گرفته شود. ناخن جویدن کودک اگر در اطراف ناخن یا دهان زخم ایجاد کند یا به لثه ها آسیب برساند نیز باید بررسی شود.
۸ روش موثر ترک عادت ناخن جویدن کودکان
ابتدا باید علت ناخن جویدن در کودکان را دانست و سپس از روش های ترک عادت ناخن جویدن کمک گرفت. در ادامه به ۸ روش موثر ترک ناخن جویدن خواهیم پرداخت.
با کودک حرف بزنید
گفتگو کردن با کودک بهترین کار است والدین با گفتگو صمیمانه کودک را به صحبت در مورد احساسات خود تشویق می کنند و با محبت کردن استرس را از او دور می سازند.
تشویق به استفاده از جایگزین‌ها
برای اینکه این عادت را کاهش دهید از جایگزین مناسب استفاده کنید. مثلا در هنگام استرس به کودک اسباب بازی های نرم و فشاری مانند توپ استرس بدهید تا در هنگام استرس با فشردن آن استرس خود را کاهش دهند. همچنین می توانید به کودک خوراکی های جویدنی مانند هویج و کرفس دهید.
استفاده از لاک های تلخ
زدن لاک ها یا محلول های تلخی که مخصوص کودکان است و طعم بدی دارد برای کودکانی که ناخن می جوند بهترین روش است. فقط در هنگام انجام کار با کودک صحبت کنید که مقصود شما از این کار تنبیه او نیست و تنها قصد دارید تا علت ناخن جویدن در کودکان را رفع کنید.
تشویق کردن
هر روز که کودک ناخن های خود را نمی جود او را تشویق کنید. نشویق کردن هم به صورت کلامی امکان پذیر است هم می توانید با یک جایزه او را تشویق کنید. درست کردن جدول پیشرفت نیز در این کار به والدین بهتر کمک می کند.
کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها
ناخن های کودک را در زمان مناسب کوتاه کنید و نگذارید رشد زیادی داشته باشد. زیرا با کوتاه کردن ناخن ها کودک نمی تواند ناخن ها را بجود. همچنین ناخن های کوتاه تمیز تر خواهند بود و دچار آسیب و عفونت نمی شود.
پوشاندن دستکش
استفاده از دستکش یکی از روش های موثر و ساده برای جلوگیری از جویدن ناخن در کودکان است. این کار به نوعی یک مانع فیزیکی ایجاد می کند که کودک نتواند ناخن های خود را بجود. بعد از مدتی این عادت کاهش پیدا می کند و حتی به طور کامل از بین می رود. برای کودکان از دستکش های نخی نرم استفاده کنید.
آدامس جویدن
جویدن آدامس یکی از روش های جایگزین برای کاهش میل به جویدن ناخن در کودکان است. وقتی کودک آدامس میخورد دهانش مشغول می شود و به ناخن ها توجهی نشان نمی دهد. این روش بسیار ساده اما موثر است ولی باید احتیاط نمود تا در گلو کودک گیر نکند.
مشغول نگه داشتن دست‌ها
کودک را با فعالیت های دستی نظیر نقاشی یا رنگ آمیزی، استفاده از خمیر بازی، ساخت کاردستی و … مشغول کنید تا زمانی برای جویدن ناخن نداشته باشد.
تاثیر و تبعات عادت جویدن ناخن
آسیب های بهداشتی و جسمی و همچنین تأثیرات روانی و اجتماعی از تاثیرات و علت ناخن جویدن در کودکان است و باید به صورت درست به کودک کمک کرد تا این عادت را ترک کند.
تأثیرات بهداشتی و آسیب‌های جسمی ناشی از ناخن جویدن
عفونت‌های باکتریایی و قارچی یکی از مشکلات شایع در کودکانی است که ناخن می جوند. در زیر ناخن ها میکروب و باکتری وجود دارد و با جویدن ناخن ها این میکروب ها وارد دهان می شوند و عفونت های گوارشی و دهانی اتفاق می افتد. همچنین در اثر جویدن ناخن در کناره های انگشتان زخم ایجاد می شود و به عفونت پوستی منجر می گردد.
جویدن مداوم ناخن ها موجب تغییر شکل و رشد نامنظم ناخن ها می شود و امکان بروز آسیب های جدی و دائمی وجود دارد.
آسیب به دندان ها نیز از مشکلات دیگر می باشد که بر روی فک فشار مضاعف وارد کی شود و تراز دندان ها تغییر می کند. همچنین امکان شکستن دندان ها و ترک خوردگی دندان نیز وجود دارد.
تأثیر ناخن جویدن بر اعتماد به نفس و روابط اجتماعی
کودکانی که دچار آسیب جسمی در اثر جویدن ناخن شده اند از نشان دادن دستهای خود در جمع خجالت می کشند و اعتماد به نفس آنها افت می کند و روابط اجتماعی ضعیفی خواهند داشت. همچنین خجالت می کشند تا در فعالیت های گروهی مانند نقاشی و ورزش شرکت کنند و در اثر تمسخر دیگر همسالان خود گوشه گیر و بدون اعتماد به نفس خواهند بود.
آیا ترک این عادت نیاز به مشاوره روانشناسی دارد؟
ترک عادت کلا سخت است و اگر این عادت به دلیل اضطراب، استرس، مشکلات عاطفی و … صورت گیرد حتما باید به روانشناس مراجعه کرد. در جلسات مشاوره علت جویدن ناخن با پرسش های متفاوت مشخص می گردد و در صورتی که کودک قادر به بیان مشکلات خود نباشد با بازی و نقاشی روانشناس به احساسات او پی می برد. علت ناخن جویدن در کودکان باعث آسیب های جسمی نیز می شوند و در صورت عدم بررسی و ترک این عادن ممکن است مشکلات دهان و دندان، عفونت گوارش و … اتفاق بیفتد.
چه زمانی مشاوره روانشناسی ضروری است؟
زمانی که کودک به طور مداوم و شدید ناخن های خود را می جود و به پوست اطراف ناخن و دندان ها آسیب وارد شود. همچنین اگر جویدن ناخن با کشیدن مو، کندن پوست، اضطراب شدید و اختلالات خواب همراه باشد.
در صورتی که این وضعیت بر زندگی روزمره کودک تاثیر بگذارد و دچار کاهش اعتماد به نفس او در اجتماع شود و اگر از روش های موثر ناخن جویدن استفاده کردید و هنوز عادت خود را کنار نگذاشته است باید حنما به مشاور کودک مراجعه نمود.
مرکز روانشناسی کودک در غرب تهران: کمک به حل مشکلات رفتاری و عاطفی
مرکز روانشناسی کودک طراوت غرب تهران از مراکز تخصصی برای کودکان می باشد که انواع تست هوش، تست استعدادیابی، کنترل هیجان و علت یابی برای انواع مشکلات و علت ناخن جویدن در کودکان و … توسط روانشناسان مجرب انجام می گیرد. در این مرکز از تیم های متخصص و روش های درمانی مدرن استفاده می شود و با گذاشتن جلسه مشاوره فردی و گروهی کودک را با ضعف هایش رو به رو می کنند و طریقه برخورد درست با کودک را به والدین آموزش می دهند.
خدمات تخصصی روانشناسی کودک در تهرانسر
هدف روانشناسان در کلینیک روانشناسی کودک طراوت حمایت از رشد عاطفی، رفتاری و شناختی کودکان در محیطی امن و آرام استد و برای هر کودک با توجه به اختلالی که دارد یک برنامه شخصی سازی شده ارائه می شود. در این مرکز خدماتی چون ترک عادت ناخن جویدن در کودکان، درمان اختلالات رفتاری (مثل لجبازی یا پرخاشگری)، تقویت مهارت های اجتماعی، ارتباطی و حل مسئله، مشاوره تربیتی برای والدین و بهبود روابط والد و کودک و … انجام می گیرد.
سوالات متداول در مورد علت ناخن جویدن در کودکان
آیا علت ناخن جویدن در کودکان طبیعی است؟
ناخن جویدن دردوران رشد و تحول عاطفی اتفاق می افتد و می توان گفت یک رفتار رایج در کودکان است که موقتی است. در صورتی که این رفتار ادامه دار بود و تا پایان دوران کودکی از بین نرفت به درمان تخصصی توسط روانشناسان احتیاج است.
چه روش‌هایی برای ترک این عادت مؤثر هستند؟
روش های ترک عادت ناخن جویدن در کودکان شامل لاک تلخ زدن به دست های کودک، سرگرم کردن و مشغول کردن دست های کودک، استفاده از دستکش، استفاده از ابزار جایگزین به جای انگشت ها، آدامس جویدن، تشویق کردن کودک و گفتگو با او می شود.
آیا ناخن جویدن می‌تواند به مشکلات جدی‌تر تبدیل شود؟
بله ناخن جویدن در برخی از موارد می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند آسیب های جسمی، مشکلات روانی و اضطرابی و همچنین مشکلات اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس منجر شود.
بدون دیدگاه