بازی درمانی کودکان سندروم داون | راهکارها و تکنیک های موثر

بازی درمانی کودکان سندروم داون از بهترین تکنیک هایی است که در کاردرمانی ذهنی و جسمی برای این کودکان به کار می رود. سندروم داون، اختلالی ژنتیکی است که تاکنون درمانی برای آن یافت نشده است. اما با کاردرمانی جسمی این امکان برای کودک سندروم داون بوجود می آید که بتوانیم توانایی، استقلال و مهارت های وی را افزایش دهیم. کودکان سندرم داون معمولاً با ویژگی های خاصشان در ظاهر فیزیکی شناخته می شوند. افزایش کمیت کروموزوم ۲۱ موجب این اتفاق در کودکان می شود. چهره ای گرد و کوتاه، چشمانی جفت و خمیده به بالا، دست های ضخیم و کوتاه و فردی با اختلال کم توانی ذهنی از مشخصات این سندروم است. در این مطلب به اهمیت بازی درمانی برای این کودکان پرداخته و بهترین روش های بازی درمانی برای کودکان سندروم داون را معرفی می کنیم. پس با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.

اهمیت بازی درمانی برای کودکان سندروم داون

بدیهی است که کودک با سندرم داون هم مانند هر کودک دیگری نیاز به بازی و فعالیت های تفریحی دارد. این بازی ها برای رشد جسمی و ذهنی کودک بسیار مهم هستند. انتخاب بازی ها باید متناسب با سطح توانمندی و نیازهای فرد کودک باشد. کودکان با هم تفاوت هایی دارند و شما می توانید بازی هایی که توانمندی و مهارت های آنها را تقویت می کنند را انتخاب کنید. بازی درمانی، روشی است که مبتنی بر بازی های مختلف طراحی می شود. بازی درمانی روشی است که در بسیاری از زمینه ها تاثیرات مثبت می گذارد. همچنین بازی درمانی، روش های متنوع و همچنین فواید و مزایای بسیاری دارد که بر اساس نیاز کودک انتخاب و برنامه ریزی می شود.

در این روش درمانی، از بازی برای کمک به کودکان در حل مشکلات و چالش های رفتاری و عاطفی استفاده می کنند. در ادامه به برخی از مزایای بازی درمانی کودکان سندروم داون اشاره می کنیم که اهمیت این روش درمانی را بیشتر مشخص می کند.

تقویت مهارت های اجتماعی و حرکتی

یکی از ویژگی های بازی درمانی برای کودکان سندرم داون این است که به این کودکان آموزش داده می شود تا یاد بگیرند بهتر از قبل در اجتماع حاضر شوند. به این ترتیب مهارت های اجتماعی آنان تقویت می شود. این کودکان اغلب اوقات به دلیل مشکلی که دارند، فرصت و توانایی حضور در جامعه را نداشته و خجالتی هستند. بازی درمانی این قدرت برای حضور در اجتماع را به آن ها می دهد. از طرف دیگر یکی از ضعف هایی که کودکان در سندروم داون با آن مواجه هستند، ضعف مهارت های حرکتی است. در این میان بازی درمانی با روش های قدرتمندی که دارد به این کودکان کمک می کند. کاردرمانی و بازی درمانی در کنار یکدیگر، در راستای بهبود و ارتقای مهارت های حرکتی به کودک مبتلا به سندروم داون کمک می کنند.

معمولاً این کودکان به دلیل مشکلی که دارند، ممکن است در بعضی از فعالیت های حرکتی دچار مشکل شوند. درمان کودکان سندرم داون با بازی، یک روش علمی است که با آن به کودکان کمک می کند تا مهارت های اجتماعی و حرکتی این کودکان حل شوند.

در بازی درمانی کودکان سندروم داون، برای ارتقای مهارت های ارتباطی، اجتماعی، رفتاری و حرکتی و بهبود مهارت های ذهنی تمرکز ویژه ای می شود. حل مسئله، تفکر و اندیشیدن، حافظه و تمرکز بر روی مسائل از مزایای بسیار مهم بازی درمانی برای این کودکان است. این کودکان که اغلب کم توان ذهنی هستند، ممکن است در رشد زبانی، گفتاری مشکلاتی داشته باشند. در کنار گفتار درمانی برای کودکان سندروم داون از شیوه ها و روش های درمانی دیگر مانند بازی درمانی برای این کودکان استفاده می شود. توجه داشته باشید که در بازی، کودک می تواند احساسات و افکار خود را بهتر بشناسد. زمانی که این توانایی شناخت احساسات خود را پیدا کرد، نوبت به یادگیری و ابراز آن افکار و احساسات می رسد. کودک سندرم داون، با استفاده از بازی می تواند یاد بگیرد چگونه افکار و احساسات خود را بروز دهد. زمانی که کودک بتواند آن ها را بروز دهد، حتماً در بسیاری موارد دیگر هم رشد خواهد کرد.

افزایش اعتماد به نفس و خودمختاری

یکی دیگر از مزایا و ویژگی های بازی درمانی برای کودکان سندرم داون، کاهش اضطراب و تقویت عزت نفس است. مشکل رایج در بین کودکان سندرم داون، پایین بودن عزت نفس و داشتن اضطراب است. بازی درمانی نقش بسیار مهم و اساسی برای این کودکان ایفاء می کند. تقویت عزت نفس می تواند خودمختاری و در راستای آن موفقیت و رسیدن به نتیجه را برای این کودکان در پی داشته باشد. فراموش نکنید انگیزه و امید برای یادگیری، چیزی است که در بازی درمانی کودکان سندروم داون به آن توجه می شود. بازی های متنوع و محیطی امن و شاد می تواند به کودکان فرصت بدهد که به بهترین شکل، افکار و احساسات خود را به صورت مستقیم و غیرمستقیم بیان کنند. رقتی توانستند این کار را انجام دهند، به یقین انگیزه و امید بیشتری برای ادامه زندگی خواهند داشت.

روش های بازی درمانی برای کودکان سندروم داون

کلیه بازی ها در بازی درمانی برای کودک سندروم داون هدفی را به دنبال دارد. این هدف بسیار مهم است چون به آن ها آموزش های زیادی می دهد. روش های مختلف و انواع بسیاری از بازی درمانی می توانند به ارتقای مهارت های این کودکان کمک کنند. علم روانشناسی، روش ها و انواع مختلف بازی در راستای تقویت هرچه بیشتر مهارت های این کودکان با یکدیگر همکاری دارند. در ادامه شما را با انواع روش های بازی درمانی برای کودکان سندرم داون آشنا می کنیم.

• بازی درمانی هدایت شده 

بازی درمانی هدایت شده از جمله روش های درمانی است که بازی درمانگر از بازی برای آموزش مهارت های خاص و البته هدف گذاری شده استفاده می کند. این مهارت ها می توانند شامل مهارت های اجتماعی، مهارت های حرکتی، مهارت های حل مسئله و مهارت های ارتباطی باشند. در این روش بازی درمانی، درمانگر به صورت مستقیم در بازی کودک دخالت دارد و او را به سمت هدف معین شده سوق می دهد. درحقیقت در این روش، از بازی ها و فعالیت های ساختاریافته و هدایت شده  استفاده می شوند. هدف از بازی درمانی هدایت شده، کمک به کودک است که بتواند با یادگیری مهارت های جدید به زندگی روزمره و حتی آینده خود کمک کند.

• بازی درمانی هدایت نشده

برعکس بازی درمانی هدایت شده، بازی درمانگر هیچ نقشی از خود در میان بازی کودک ایفاء نمی کند. یعنی بازی درمانگر دخالت مستقیمی در بازی ندارد. در این روش او اجازه می دهد تا کودک بتواند به صورت خودمختار و مستقل، کنترل بازی و فعالیت خود را دست بگیرد. کودک می تواند با توجه به افکار و احساساتی که دارد بازی را به پیش ببرد. از فواید این نوع از بازی درمانی، می توان گفت که کودک در این روش می تواند از مهارت های خود استفاده کند. حتی اگر فعالیتی هم نداشت، بازی درمانگر به او کمک می کند و آن مهارت را به وی یاد می دهد. در این روش، بازی درمانگر به عنوان راهنما رفتار می کند. او رفتارهای کودک را تحت نظر می گیرد و در صورت نیاز به او کمک می کند.

• بازی درمانی غیرمستقیم

در بازی درمانی غیرمستقیم، درمانگر فضایی شاد و ایمن را برای کودک در نظر می گیرد. درواقع، در این روش بازی به عنوان ایجاد فرصتی در راستای حمایت کودک عمل می کند. در این نوع از بازی درمانی، از لوازم متفاوتی مانند اسباب بازی ها، عروسک ها، هنر و مواردی مانند این ها استفاده می شود. در این روش هم تلاش بر این است که کودک توانایی و مهارت های مورد نیاز برای بیان افکار و احساسات خود را پیدا کند.

چگونه بازی درمانی به بهبود توانایی های شناختی کمک می کند؟

بازی های روانشناختی در توسعه شناختی کودکان تاثیر مهمی دارند. این بازی ها به صورتی طراحی شده اند که علاوه بر سرگرم کردن کودکان، به آن ها کمک می کنند تا مهارت های شناختی خود را در طول رشد، توسعه و بهبود بخشند.از طریق بازی های روانشناختی است که کودکان می توانند مهارت هایی مانند حافظه، توجه و تمرکز، حل مسئله، طرح ریزی، استدلال و نقش آفرینی را در خود تقویت کنند.

سازندگان این بازی های با به کارگیری مکان ها و منابع مناسب، به بچه ها این اجازه را می دهند که توانایی های شناختی خود را تمرین کنند. درحقیقت، مفاهیم و نظریه های روانشناسی و علوم شناختی اغلب منبع بازی های روانشناختی هستند. نمونه های معمول و شناخته شده این بازی ها عبارتند از:

تقویت حافظه و مهارت های حل مسئله در بازی درمانی کودکان سندروم داون

بازی هایی که حل مسئله و استدلال را به بچه ها آموزش می دهند مانند بازی های ریاضی، پازل ها و بازی های منطقی. دسته دیگر هم بازی هایی هستند که حافظه را آزمایش می کنند و در تقویت و رشد حافظه کودکان موثرند. این بازی ها شامل نظم، به خاطر سپردن تصاویر و همچنین نظارت می شوند. همچنین بازی هایی که به توجه و تمرکز کودکان کمک می کنند هم شامل بازی هایی مانند تفکر، انعطاف پذیری، تمرکز و جستجو می شوند. در این بازی ها به کودکان کمک می کنند تا تمرکز و دامنه توجه خود را توسعه دهند.

بهبود توانایی های شناختی از طریق بازی های آموزشی

بازی درمانی کودکان سندروم داون شامل بازی های نقش آفرینی و تخیلی هم می شود. این نوع بازی ها به خلاقیت کودکان کمک می کنند و توانایی های شناختی، اجتماعی و زبانی آن ها را افزایش می دهند. بازی های عروسک بازی و بازی های نمودی نمونه ای از این بازی ها هستند. کودکان در بازی های روانشناختی می توانند چیزهای جدید را امتحان کنند، اشتباه کرده و با بازخورد مناسب، بهتر می شوند.

بازی های شناختی که متناسب با مرحله رشد شناختی کودک انتخاب می شوند به رشد خلاقیت، تفکر منطقی، مهارت های اجتماعی و پشیرفت تحصیلی این کودکان کمک می کنند. حتی این بازی ها برای کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و حتی سایر مسائل شناختی بسیار عالی هستند. به طور کلی بازی هایی که در محیط های یادگیری ارائه می شوند،با توجه با توانایی های کودک طراحی شده اند و به توسعه توانایی ها و مهارت های مدیریت کمک می کنند.

مرکز درمانی کودکان سندروم داون در تهران

کلینیک توانبخشی و بازی درمانی طراوت در غرب تهران، بسیار مجهز و کامل است. این مرکز ارائه دهنده خدمات تخصصی توانبخشی در زمینه مشکلات جسمی و ذهنی کودکان و بزرگسالان فعالیت می کند. ما در کلینیک طراوت (تهرانسر) با بخش های درمانی ویژه و تیم حرفه ای از متخصصان، مشاوران و درمانگران، این افتخار را داریم که خدمات درمانی خود که شامل رفتار درمانی، بازی درمانی، گفتاردرمانی و کاردرمانی می شود را در اختیار شهروندان عزیز تهرانی، شهرها و شهرک های واقع در غرب و جنوب تهران قرار دهیم. برای دریافت اطلاعات تکمیلی و مشاوره های تخصصی برای بازی درمانی کودکان سندروم داون از طریق وب سایت یا تماس تلفنی اقدام نمایید.

سخن آخر

در مطلبی که ارائه کردیم به بازی درمانی کودکان سندروم داون و نقش آن در درمان و بهبود این کودکان پرداختیم. بازی درمانی راهی موثر با تاثیراتی مفید و مثبت است که می تواند توانایی های مورد نیاز کودک را تقویت کند. در بازی درمانی فرصتی برای کودک ایجاد می شود تا با استفاده از انواع متنوع و مختلف بازی ها، احساسات خود را بهتر شناخته و با الگوهای رفتاری خود آشنا شود. پس از آن است که کودک تحت آموزش های درمانگر متخصص می تواند مهارت های مورد نیاز را آموزش ببیند. این آموزش ها امکان ایجاد آینده ای بهتر و زندگی باکیفیت تر همراه با استقلال را برای کودک به همراه خواهند داشت.