کودکی دوره حساسی از زندگی هر فرد است و رشد و تربیت کودکان خردسال بسیار حائز اهمیت است. از بدو تولد تا ۷ سالگی را دوره خردسالی می نامند که رشد عقلانی، جسمانی، عاطفی و … صورت می گیرد و با گذر از مراحل رشد و تربیت کودکان خردسال مهارت های اجتماعی و رفتاری را به او باید آموخت. دقت و برنامه ریزی تربیتی در این سن بسیار مهم می باشد و با بازی کردن به طور خلاقانه و تشویق کردن، محبت نمودن و درک متقابل می توان کودک خردسال خود را پرورش داد. همچنین به تغذیه ی مناسب کودک خردسال نیز باید توجه نمود تا در کنار رشد فیزیکی به رشد شناختی و عاطفی نیز دست یابد. ما در این مقاله می کوشیم تا تربیت آگاهانه کودک را طبق روانشناسی کودک خردسال به شما بیاموزیم. همراه ما باشید.
رشد روانی و عاطفی در کودکان خردسال
کودکان از ابتدای تولد به دنبال علاقه و عشق والدین هستند و چه بسا در دوران خردسالی می توان به رشد روانی و عاطفی آن ها پرداخت. اما شناخت مراحل رشد و اهمیت روابط عاطفی در این دوران بسیار اهمیت دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
شناخت مراحل رشد روانی کودک خردسال
از تولد تا دو سالگی کودک رشد حسی و حرکتی را تجربه می کند. به این صورت که کودک با تعامل با محیط با حواس خود قابلیت درک مفاهیم ابتدایی را دارد. در این مرحله از رشد روانی و عاطفی کودک تفاوت ها را می شناسد و به وجود داشتن یک شکل حتی اگر در دیدرس او نباشد پی می برد.
در سنین ۲ تا ۷ سالگی استفاده از زبان شروع خواهد شد و کودک افکار خود را با زبان بیان می کند. در این سنین کودک فقط نیازهای خود را می بیند و برای رشد خلاقیت در این دوره بازی های خیالی و داستان پردازی نقش اساسی دارند. والدین با دانستن این مراحل بهتر می توانند با کودک خود ارتباط برقرار کنند و رشد روانی کودک را مرحله به مرحله پیش ببرند.
اهمیت روابط عاطفی در دوران خردسالی
طبق روانشناسی کودک خردسال روابط عاطفی در دوران رشد کودک بسیار پر اهمیت هستند. کودک در سنین خردسالی نیاز به خوراک، بازی کردن و محبت را درک می کند و هر چه والدین روابط مهربانانه ای با کودک داشته باشند او می تواند هویت و توانایی های اجتماعی خود را درک کند و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. کودکی که روابط عاطفی سالم را تجربه نکرده باشد دچار مشکلات رفتاری و روانی مانند اضطراب، افسردگی یا مشکلات در برقراری ارتباطات اجتماعی می شود.
هر چه روابط عاطفی بین کودک و والدین قوی تر باشد کودک می تواند حمایت والدین و دوست داشتنی بودن را احساس کند. این احساسات همچنین به توسعه مهارت های همدلی، همکاری و مدیریت هیجان می انجامد.
تأثیر احساس امنیت بر رشد روانی کودک
کودک خردسال به دنبال امنیت است و در دو سال اول زندگی این احساس امنیت را از آغوش مادر و پدر خود دریافت می کند. هر چه کودک در محیط امن بزرگ شود بهتر می تواند با چالش ها و استرس های روزمره خود مقابله کند و با آرامش بیشتری میتواند فعالیت های جدید در زندگی را آغاز کند و از شکست هراسی نداشته باشد و دنبال مهارت های جدید باشد.
حضورهمیشگی خانواده اعم از پدر و مادر در ایجاد احساس امنیت نقش بسزایی دارد و این موضوع به افزایش اعتماد به نفس و توانایی های اجتماعی کمک می کند و در آینده روابطی سالم خواهند داشت.
کودکانی در محیطی آرام رشد نمی کنند و این احساس امنیت از آنها دریغ شده است دچار اضطراب، ترس شدید، ناتوانی در ارتباطات و … می شوند. در نتیجه در بلند مدت مشکلات روانی و اجتماعی زیادی را در پی دارد.
رفتارهای طبیعی در کودکان خردسال
کودک خردسال گاها رفتارهایی از خود نشان می دهد که طبق روانشناسی کودک خردسال یک امر طبیعی است و والدین با دانستن ترفندهایی ساده و کارآمد می توانند وضعیت را کنترل کنند. اما چگونه؟ این رفتارها چه هستند؟ در ادامه به این رفتارها خواهیم پرداخت.
لجبازی و نافرمانی: چگونه رفتار کنیم؟
لجبازی و نافرمانی از رفتارهای طبیعی کودک خردسال در هنگام رشد است که در پی رشد روانی و اجتماعی کودک اتفاق می افتد و او می خواهد استقلال داشتن و هویت شخصی خود را بیان نماید. در سنین ۲ تا ۴ سالگی کودکان به این موضوع که می توانند انتخاب کنند و کارهایی را به صورت مستقل انجام دهند پی می برند و در نتیجه به دلیل ناآگاه بودن والدین برای سنین استقلال کودک، لجبازی و نافرمانی کودک آغاز می شود و با فراگرفتن روانشناسی کودک خردسال به تقویت مهارت های تربیتی پرداخت.
در هنگامی که کودک شروع به لجبازی می کند والدین باید صبور باشند و با مذاکره کردن او را مجاب کنند. با وضع کردن برخی قوانین در خانه ومنعطف بودن در برخی مواقع به کاهش نافرمانی کودک خردسال کمک می کند. تشویق کردن و پاداش دادن به بروز رفتارهای مثبت کمک خواهد نمود.
در رفتار با خردسالان از تنبیه کردن شدید بپرهیزید تا او دچار ترس و اضطراب و دو چندان شدن لجبازی ها نشود. حمایت و محبت کردن بهترین راه حل برای کاهش این مشکلات می باشد.
ترس‌ها و اضطراب‌های رایج در کودکان خردسال
ترس و اضطراب نیز در کودکان طبیعی می باشد که این مشکلات در اثر رشد شناختی و شناخت محیط صورت می گیرد. تخیل کودکان خردسال بسیار قوی می باشد و از واقعیت درک زیادی ندارند و ممکن است از تاریکی، صدای بلند، جدایی از والدین و … بترسند که این نشانه رشد سالم کودک است.
بی اهمیت جلوه دادن ترس های کودکان از نظر روانشناسی کودک خردسال از طرف والدین به اضطراب انها دامن می زند و بهتر است با آنها همدلانه برخورد کنید و در مورد ترسهایی که دارند حتما صحبت کنید و توضیحات قابل فهمی را درمورد موضوعات ترسناک به آنها ارائه دهید. نقاشی کردن، بازی های آرام و داستان گویی از فعالیت های ارامش بخش برای کودکان خردسال می باشند که احساس امنیت را در کودک ایجاد می کنند.
کارهای روزمره ثابت نیز در کاهش ترس و اضطراب نقش دارد و با داشتن الگو ثابت می توان امنیت بیشتری به کودک داد. همچنین حضور والدین در هنگام استرس و اضطراب کمک کننده می باشد.
نیاز به توجه و وابستگی به والدین
نیاز به توجه طبق الگوهای روانشناسی کودک خردسال در کودک خردسال طبیعی می باشد و کودکان وابستگی شدیدی به والدین خود دارند که نشات گرفته از رشد عاطفی و اجتماعی کودک است. هر چه توجه والدین بیشتر باشد احساس اعتماد به نفس در کودک بیشتر شده و شروع به کشف اطراف خود می کند. این احساس توجه، باعث شادتر بودن کودک نیز خواهد بود. کودکان جلب توجه را از طریق بازی، گفت و گو، گریه کردن، بد اخلاقی و … بروز می دهند و بهتر است به این نکات توجه شود.
والدین صبور باید باشند و محبت خود را از کودک دریغ نکنند و در کنار حکایت از کودک به رشد استقلال او نیز کمک نمایند. برای استقلال کودک خردسال بگذارید به تنهایی بازی کند و لوازم خود مانند اسباب بازی را جمع آوری کند.
نقش روانشناسی کودک خردسال در رشد کودکان خردسال
روانشناسی یک روش عالی در بهبود مشکلات رشدی و تربیتی کودک است که می تواند با کمک والدین ترس ها، اضطراب ها و … را بهبود بخشد. خصوصا متخصصین گفتاردرمانی و کاردرمانی از بهترین متخصصین در این حوزه هستند که قادر به رفع این مشکل هستند. در ادامه همراه ما باشید.
چه زمانی باید به مشاور روانشناسی کودک خردسال مراجعه کنیم؟
کودکان در سنین مختلف دچار چالش های متفاوتی می شوند که این چالش ها شامل لجبازی و نافرمانی، اضطراب، ترس ها، مشکلات خواب و غذا خوردن می شوند و در صورتی مه بیش از اندازه پیشرفت داشته باشند و والدین نگران رشد و رفتار کودک باشند باید حتما به روانشناس کودک خردسال مراجعه کرد. در برخی مواقع کودک قابلیت برقرار کردن ارتباط درست با همسالان خود را ندارد که این معضل نیز با کمک مشاورین مرکز طراوت قابل بهبودی است.
به طور کلی تشخیص و درمان به موقع مشکلات روانی و رفتاری از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری می کند و روانشناس تمامی راه های درمانی سریع را انجام خواهد داد.
خدمات روانشناسی کودک خردسال در کلینیک غرب تهران
در ایران کلینیک های روانشناسی کودک زیادی دایر می باشد که با جدیدترین متدها می توانند مشکلات رفتاری کودکان را بهبود بخشند. در غرب تهران نیز کلینیک های زیادی من جمله کلینیک روانشناسی طراوت وجود دارند که در این مرکز خدماتی چون ارزیابی روان شناختی، جلسات مشاوره فردی و خانوادگی، کارگاه های تربیتی والدین و درمان های تخصصی برای کودکان دارای مشکلات رفتاری و روانی صورت می گیرد.
در کلینیک روانشناسی طراوت برای کودکان از بازی درمانی، رفتار درمان و مشاوره های حمایتی استفاده می شود و با انجام بازی درمانی کودک خردسال غیرمستقیم احساسات خود را بیان می کند و در نتیجه از تنش ها و اضطراب ها کاسته می شود.
در ادامه پیشنهاد می کنیم کلینیک طراوت که روانشناسی کودک در کلینیک روانشناسی کودک در غرب تهران است را انتخاب نمایید و از مشاوره و خدمات این کلینیک نهایت بهره را ببرید.
مشاوره روانشناسی کودک خردسال برای کمک به حل مشکلات رفتاری
حل مشکلات رفتاری کودک فقط توسط روانشناس کودک یا گفتاردرمان کودک امکان پذیر است و با بررسی دقیق محیط زندگی کودک، رفتارهای کودک و ویژگی های کودکانی که دچار پرخاشگری، نافرمانی، بی قراری و … هستند ریشه مشکلات را پیدا کرده و اقدام به اصلاح رفتارهای او می کند.
مشاوره های رفتاری که برای والدین برگزار می شود نیز بسیار کمک کننده است و به آن ها درک الگوهای رفتاری و نحوه تعامل با کودک را می آموزد. پاداش دادن، ابراز محبت و … به اصلاح رفتار کودک می انجامد. در صورتی که مشکلات رفتاری به وجود آمده به دلیل عوامل استرس زا یا تغییرات بزرگ در زندگی کودک باشد روانشناس تنش ها را با برگزاری جلسات خانوادگی یا فردی و ارائه راهنمایی های مناسب درمان می کند.
سؤالات متداول درباره روانشناسی کودک خردسال
چه رفتارهایی در کودکان خردسال طبیعی هستند؟
لجبازی، نافرمانی، وابستگی شدید به والدین، ترس ها در کودکان خردسال کاملا طبیعی است و با درک این رفتارها توسط والدین می توانند بهتر با چالش های تربیتی رو به رو شوند. کودک با این کارها محیط اطراف خود را بهتر می شناسد و برای رسیدن به استقلال تلاش می کندذ که یک امر طبیعی است.
با انجام بازی های خیالی، تخیل خود را پرورش می دهند و می توان گفت کودکان از دنیای واقعی به دور هستند.
چگونه می‌توانیم اضطراب و ترس کودک خردسال را مدیریت کنیم؟
طبق روانشناسی کودک خردسال، توجه به احساسات کودک، صبور بودن و درک متقابل به مدیریت اضطراب و ترس کودک کمک خواهد نمود. ترسیدن از تاریکی، صدای بلند برای کودک ۲ تا ۷ سال عادی است و با صحبت کردن والدین می توانند این ترس ها را مدیریت نمایند.
بدون دیدگاه