دندان قروچه یا براکسیسم یک از اختلالات مهم در کودکان و حتی بزرگسالان است که در هنگام خواب یا بیداری اتفاق می افتد. دندان قروچه به این صورت است که کودک فشار شدیدی بر روی دندان های بالا و پایین می آورد و در نتیجه مشکلات دهان و دندان در کودک اتفاق می افتد. کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار این مشکل می شوند و به مرور درمان خواهند شد اما در صورتی که دندان قروچه در کودکان درمان نشوند باید به صورت تخصصی درمان شود.
در ادامه با مقاله ای از کلینیک توانبخشی طراوت تهرانسر همراه باشید تا به بررسی دقیق تر این عارضه و مشکلات ناشی از آن و همچنین راه های درمان این مشکل در کودکان بپردازیم.
دندان قروچه در کودکان چیست و چرا رخ می‌دهد؟
دندان قروچه که به آن براکسیسم نیز می گویند سایش ناخواسته دندان ها در کودکان و بزرگسالان است که اکثرا در خواب اتفاق می افتد و در برخی مواقع در روز رخ می دهد. در بین ۱۰ کودک حداقل ۲ یا ۳ کودک دچار این مشکل هستند و با تشخیص به موقع باید به درمان آن پرداخت. در ادامه به مهمترین سوالات مرتبط با این موضوع خواهیم پرداخت همراه ما باشید.
از چه سنی آغاز می‌شود؟
این اختلال در کودکان ۳ ساله آغاز می گردد و قبل از اینکه کودک به سن ۶ سالگی برسد برطرف می شود. اما باید بدانید اگر دندان قروچه برای مدت طولانی ادامه داشته باشد باعث ایجاد مشکلاتی مانند ساییدگی مینای دندان، حساسیت دندانی یا حتی درد در ناحیه فک می شود. روش های درمانی زیادی برای درمان این مشکل وجود دارد و ابتدا باید دلیل آن را پیدا کرد و با توجه به دلیل به روانشناس کودک یا دندان پزشک کودک مراجعه نمود.
آیا این عادت در کودکان طبیعی است؟
دندان قروچه در کودکان تا حد زیادی طبیعی می باشد و در سنین رشد کودک این موضوع بیشتر رواج دارد. به طور کلی دندان قروچه در سن ۶ ماهگی تا ۲ سالگی وقتی که دندان شیری می روید عادی است و همچنین در سن ۶ تا ۷ سالگی که دندان های دائمی جایگزین دندان شیری می شوند. در صورتی که رشد دندان ها تکمیل شود و دندان قروچه به خودی از بین می رود و نیازی به درمان ندارد. والدین در این موارد باید کودک را درک کنند چون این عمل کاملا ناخودآگاه است و ممکن است حتی در بزرگسالان نیز اتفاق بیفتد و فقط در کودکان مشاهده نمی شود.
دلایل دندان قروچه در کودکان
دندان قروچه در کودکان به دلیل بروز عواملی چون مشکلات فکی و دندانی، اضطراب و استرس، تغییرات طبیعی در رشد دندان ها یا مصرف مواد غذایی محرک می باشد. این عوامل ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی موجب بروز این مشکل شود. در ادامه به طور مفصل تر در مورد این دلایل صحبت خواهیم کرد و به درمان های موجود خواهیم پرداخت.
مشکلات فکی و دندانی در کودکان
مشکلات فکی و ناهماهنگی در قرار گرفتن دندان ها اولین دلیلی است که باعث دندان قروچه کردن می شود. اگر دندان های فک بالا و فک پایین چه دندان های شیری و چه دندان های دائمی بر روی هم به خوبی قرار نگیرند کودک برای اینکه فک و دندان ها را روی هم تنظیم کند دندان قروچه می کند. از جمله علائم آن می توان به درد فک، التهاب لثه یا احساس ناراحتی اشاره کرد. همچنین کودکانی که مشکلات مادرزادی در خصوص ناحیه فک دارند و در هنگام غذا خوردن فشار زیادی را در هنگام جویدن به دندان ها اعمال می کنند نیز دچار دندان قروچه می شوند. مراجعه منظم به دندانپزشک و در صورت لزوم انجام ارتودنسی بسیار کمک کننده می باشد.
نقش اضطراب و استرس در بروز دندان قروچه در کودکان
اضطراب و استرس در کودکان به دلایل مختلف اتفاق می افتد و ممکن است کودکان اضطراب و استرس خود را با دندان قروچه بروز دهند. مشکلات درسی، تغییرات محیطی، مشکلات خانوادگی و … موجب بروز استرس و اضطراب در کودک می شود و حتی در حالت خواب و بیداری دندان قروچه به این دلیل صورت می گیرد. کودکان باید روانی آرام داشته باشند و والدین باید محیطی آرام بدون هیچ گونه تنش را برای کودک فراهم آورند. گفتن داستان، بازی کردن با کودک و ورزش می تواند استرس و اضطراب را در کودک کاهش دهد. اگر با این روش های خانگی وضعیت کودک بهبود پیدا نکرد باید به روانشناس کودک مراجعه کرد.
تأثیر رشد و تغییرات دندانی بر دندان قروچه کودکان
وقتی دندان های شیری کودک در حال رشد هستند و همچنین در مواقعی که دندان های دائمی کودک در حال رشد است تحریک لثه یا ایجاد ناراحتی در دهان اتفاق می افتد که ناشی از رویش دندان ها است و در نتیجه برای کاهش تحریکات لثه کودک به طور ناخودآگاه دندان قروچه می کند این نوع دندان قروچه در زمان رشد دندان ها اتفاق می افتد و دائمی نمی باشد. والدین باید در هنگام رشد دندان کودک را برای معاینه نزد دندانپزشک ببرند و از سلامت دهان و دندان او اطمینان حاصل کنند.
مصرف مواد غذایی محرک و نقش آن در تشدید این عادت
نوشابه ها و شکلات های از غذاهای قندی و پر کافئین می باشند که کودکان علاقه زیادی به این نوع غذاها دارند. مصرف مواد غذایی محرک مانند کافئین یا غذاهای حاوی قند زیاد یکی از دلایل دندان قروچه در کودکان است. این مواد غذایی با تحریک سیستم عصبی کودک فعالیت هایی مثل دندان قروچه را که یک عمل ناخودآگاه است افزایش می دهد. کودکان باید رژیم غذایی درست و سالمی داشته باشند و والدین بر این روند باید نظارت ویژه ای داشته باشند. به جای مواد کافئینی و قندی میان وعده های سالم مانند میوه ها و سبزیجات را جایگزین نمایید.
راه‌های تشخیص دندان قروچه در کودکان
تشخیص دندان قروچه کار سختی نیست و با بررسی علائم رفتاری و جسمی کودک دندان قروچه کردن کودک را می توان تشخیص داد. والدین اولین کسانی هستند که نشانه هایی چون ساییدگی دندان، درد فک و … کودک را متوجه می شوند و باید ابتدا به دندانپزشک و در صورت لزوم به روانشناس کودک مراجعه کنند.
چگونه دندان قروچه در کودکان را تشخیص دهیم؟
تشخیص دندان قروچه در کودکان از طریق مشاهده علائم کودک و بررسی های بالینی انجام می گیرد. والدین این مشکل را در کودکان از طریق درد فک، سایش دندان ها در هنگام خواب، درد عضلات صورت و … می توانند شناسایی کنند و باید برای جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر مانند ناهنجاری های فک و … به دندانپزشک مراجعه نمایند. دندانپزشک نیز با انجام معاینه دهان کودک متوجه ساییدگی مینای دندان، ترک یا شکستگی دندان ها، حساسیت دندانی می شود و با توجه به دلایل بروز این مشکل روش های درمانی مناسب را انجام می دهد. در صورتی که دندان قروچه در خواب نیز انجام می شود باید از روانشناس کودک کمک گرفت. روانشناسان از ابزارهایی مانند پلی سومنوگرافی برای نظارت بر خواب کودک استفاده می کنند و بسیار در روند دندان قروچه در کودکان موثر است.
نشانه‌های هشداردهنده دندان قروچه در کودکان که باید توجه کنیم
دندان قروچه علائم مشخصی دارد و تشخیص آن آسان است. از علائم دندان قروچه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معمولاً در طول خواب شبانه صدای سایش دندان ها شنیده می شود.
- دندان ها دچار آسیب هایی مانند سایش بیش از حد، ترک یا شکستن مینای دندان می شوند.
- درد یا ناراحتی فک در کل روز وجود دارد. خصوصا در هنگام بیدار شدن از خواب این درد ها بیشتر می باشند.
- سردردهای تنشی یا سردردهای ناشی از فشار عضلات فک نیز اتفاق می افتد.
- اختلال در خواب که شامل بی قراری در خواب یا دیدن کابوس های مکرر می باشد.
چه زمانی نیاز به مراجعه به متخصص دندان قروچه در کودکان داریم؟
در صورت بروز سردرد، آسیب دندان ها، درد فک باید حتما به دندانپزشک متخصص باید مراجعه کرد. در صورتی که دلیل دندان قروچه استرس و اضطراب باشد و اختلال خواب در کودک دیده شود حتما احتیاج است به روانشناس مراجعه کنید. با دیدن علائم حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا از بروز آسیب های جدی تر جلوگیری شود. دندانپزشک از محافظ دهان و درمان های دیگر برای رفع آن استفاده می کند و سپس برای پیدا کردن علت اصلی مشکل به روانشناس کودک ارجاع داده می شود تا مشکل به صورت ریشه ای حل شود و از بروز مشکلات روانی دیگر جلوگیری گردد.
درمان دندان قروچه در کودکان: راه‌های مؤثر
دندان قروچه در کودکان یک امر موقتی است و در برخی کودکان طولانی مدت خواهد بود که با روش های خانگی می توان تا حدودی آن را کنترل نمود و در صورت ادامه دار بودن باید به درمان های درست روی آورد. همچنین کمک گرفتن از روانشناس یا گفتاردرمان کودک نیز می تواند موثر باشد. این متخصصین علاوه بر درمان دندان قروچه کودکان قادر به بازی درمانی کودکان خجالتی و روش های موثر درمان آن و … نیز هستند.
تکنیک‌های آرام‌سازی و کاهش اضطراب برای کودکان
همانطور که گفته شد اضطراب و استرس از علل شایع دندان قروچه در کودکان است. کودک باید در محیطی آرام بدون هیچ گونه تنشی رشد کند. تکنیک ها آرام سازی در آرامش کودک نقش مهمی دارند و والدین باید با کودک به گفتگو بپردازند و به صحبت های او گوش دهند و او را تشویق به حرف زدن کنند تا از ناآرامی های خود صحبت کند تا بتوان استرس و اضطراب کودک را مدیریت کرد. همچنین قبل از خواب برای کودک قصه بخوانید و موسیقی ملایم گذاشته و از کودک بخواهید تنفس عمیق بکشد تا در هنگام خواب استرس کمتری داشته باشد. برای اینکه ذهن کودک آرام باشد رنگ آمیزی نقاشی و کارهای هنری که دوست دارد بهتر است انجام دهد. مراجعه به روانشناس نیز بسیار کمک کننده است و با کمک روانشناس بهتر می توان استرس و اضطراب کودک را مدیریت نمود.
ماساژ و فیزیوتراپی برای کاهش فشارهای فکی
ماساژ و فیزیوتراپی نیز راه درمان دیگری است که به کاهش تنش عضلات فک و جلوگیری از درد ناشی از دندان قروچه در کودکان کمک می کند. والدین در منزل می توانند عضلات فک و صورت کودک را به صورت دورانی به آرامی ماساژ دهند. با انجام این کار عضلات فک شل می شوند و فشار کمتری بر فک ها وارد می شود. گذاشتن یک حوله گرم نیز کارآمد است و قبل از خواب یک جوله گرم را روی فک کودک قرار دهید و تنش های عضلانی را کاهش دهید.
تمرین‌های فیزیوتراپی توسط متخصص فیزیوتراپی انجام می گیرد و یک سری تمرینات برای تقویت و شل شدن عضلات فک به کودک آموزش داده می شود تا از دردهای فک در امان بماند. لازم به ذکر است که کودکانی که دندان قروچه می کنند نباید آدامس بجوند یا غذاهای سفت بخورند، زیرا به فک فشار بیشتری وارد می شود و ممکن است دردهای کودک را افزایش دهد.
کلینیک روانشناسی در تهرانسر از مراکز معتبر در زمینه روانشناسی کودکان می باشد که در یک منطقه قابل دسترسی قرار دارد و به راحتی می توان برای رفع دندان قروچه در کودکان به این مکان مراجعه کرد. در این مرکز خدمات روانشناسی زیادی مانند فوبیا و ترس در کودکان، نحوه برخورد با کودک خبرچین، تست های استعدادیابی و … انجام می گیرد و شما می توانید قبل از مراجعه حضوری با رزرو وقت قبلی در ساعت مقرر در مرکز روانشناسی طراوت حضور داشته باشید.
بدون دیدگاه