روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله در میان والدین و مربیان اهمیت فوق العاده ای دارد. روان شناسی کودکان در این سن بر درک رفتار کودک تاکید دارد. اگر در مقابل رفتارهای پرسشگرانه و پرخاشگرانه این کودکان عکس العمل مناسب نداشته باشید، به احتمال زیاد با مشکلات بعدی بیشتری مواجه می شوید. روانشناسی کودک به شما کمک خواهد کرد که بدانید کودکتان به چه چیزهایی توجه دارد، چه چیزهایی را هنوز درک نمی کند یا در چه مهارت هایی نیاز به تمرین و توجه بیشتر دارد. از طرف دیگر به باور روانشناسان و کارشناسان برجسته، قالب شخصیتی انسان در کودکی و بخصوص تا ۳ سالگی و عمده حالات رفتاری و روحی او شکل می گیرد.
نکاتی بسیار مهم در روانشناسی کودک زیر ۳ سال وجود دارد که شما والدین بایستی از آن ها آگاه باشید. در این مطلب و در ادامه به مهم ترین ابعاد در روانشناسی کودکان زیر ۳ سال (۲ تا ۳ سال) و چگونگی برخورد با اضطراب در این کودکان را بررسی خواهیم کرد. لطفاً با ما همراه باشید.
روانشناسی رشد در کودکان ۲ تا ۳ ساله: چه تغییراتی در این سن رخ می دهد؟
روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله به مراحل رشد ذهنی و جسمی کودک توجه می شود و هدف اصلی آن هم بررسی رفتارهای خودآگاه و ناخودآگاه کودکان است. همچنین به والدین کمک می کنند تا بتوانند جهان را از نگاه کودک خود درک کرده و ببینند. در روانشناسی کودک تا زیر ۳ سال به موارد زیر توجه می شود:
- رشد جسمانی
- رشد احساسی و قدرت حل مسئله
- رشد ذهنی
- رشد زبانی
- رشد شخصیتی
توجه شما را به یک نکته مهم جلب می کنیم که ترتبیت کودکان ۲ تا ۳ سال بسیار سخت است چون آن ها پر از توانایی و باهوش هستند. بنابراین مهار این کودکان سخت است. نمی توانید آن ها را با چیزهای ساده گول بزنید (البته که گول زدن کودک بسیار اشتباه است و باعث می شود به شما اعتماد نکند). آن ها به راحتی می فهمند و آگاه می شوند. پس در تربیت کودکان ۲ تا ۳ سال باید دقت داشته باشید. در ادامه به تغییرات و توانایی کودکان ۲ تا ۳ سال می پردازیم:
- صحبت کردن
باید توجه داشته باشید که کودک شما توانایی سخن گفتن دارد و فقط باید این توانایی را در او تقویت کنید. باید بتوانید گفتار صحیح و درست را به او آموزش دهید. نباید اجازه دهید که کودکتان در حرف زدن در جمع خجالت بکشد یا بترسد. باید او را تشویق کنید و با سرزنش و دعوا کردن نباید اعتماد به نفس او را پایین بیاورید.
- تفکر کردن
البته که کودک دو تا سه سال قدرت تفکر کردن دارد. به همین دلیل پدر و مادر باید از این قدرت کودک به خوبی استفاده کنند و اجازه بدهند ذهن کودک فعال شود. برای نمونه می توانید از او سوالاتی آسان بپرسید و اجازه دهید فکر کند و سپس پاسخ بدهد. به این ترتیب قدرت تفکر کودک قوی شده و تفکر کردن را هم یاد می گیرد.
- حرکت کردن
در این سنین، کودک بسیار پرجنب و جوش است، می دود، راه می رود، از پله ها پاین و بالا می رود، بازی می کند و شب ها خسته به رختخواب می رود. بنابراین باید از این کودکان مراقبت کنید که به خود آسیبی نزنند.
- توالت رفتن
اولین نکته در آداب توالت رفتن این است که کودک خود را مجبور نکنید به توالت یا سرویس بهداشتی برود. اجازه بدهید هر زمان که آماده بود این کار را بکند. شما آموزش های لازم را به او بدهید و مراقبش باشید. برای توالت نرفتن، کودک خود را سرزنش نکنید. این کار برای دفعات اول برای او سخت است، پس شما دیگر به او سخت نگیرید.
- یاد گرفتن
در روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ سال تاکید دارند که این کودکان بسیار زود یاد می گیرند. یعنی می توانید راه و روش درست را به آن ها بیاموزید و آن ها زود یاد می گیرند. همچنین می توانید آداب و رفتار درست را با صبر و حوصله برای کودک بگویید تا یاد بگیرد.
- بازی کردن
یکی از راه های تربیت کودک ۲ تا ۳ سال، بازی کردن است. کودکان بازی را دوست دارند و شما می توانید در قالب بازی راه و روش های درست را به او آموزش دهید. برای مثال احترام به بزرگ ترها، اجازه گرفتن، با ادب بودن، مرتب و منظم بودن و ….. همه این موارد را می توان از طریق بازی به کودک آموزش داده و بازخورد او را ببینید. یکی از روش های روانشناسی کودکان، بازی درمانی است که در مراکز توانبخشی و توسط درمانگران اجرایی می شود.
- غذا خوردن
این کودکان معمولا ًمی خواهند که خودشان غذا بخورند و از کسی کمک نمی گیرند. این مرحله نشان از مستقل شدن کودک است و بایستی او را تشویق کنید. هرچند این کودکان نمی توانند مانند بزرگسالان تمیز و مرتب غذا بخورند اما باید به او اجازه بدهید تا یاد بگیرد.
- لباس پوشیدن
یکی دیگر از کارهایی که کودک در جهت مستقل شدنف تصمیم می گیرد مستقل انجام دهد لباس پوشیدن است. به کودک اجازه بدهید تا لباس هایش را انتخاب کند و اگر مناسب نبود با صبر و حوصله او را راهنمایی کنید. کودک باید یاد بگیرد انتخاب درست داشته باشد و خودش فکر کند و تصمیم بگیرد. در ادامه منحصراً به روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله در زمینه های رفتاری می پردازیم. میخواهیم ببینیم که چه چیزی طبیعی است و چه نیازی نیاز به درمان و بهبود دارد.
مهم ترین رفتارهای کودکان ۲ تا ۳ ساله: چه چیزی طبیعی است؟
همان طور که قبلاً اشاره کردیم، ترتبیت کودکان دو تا سه سال برای والدین بسیار مهم و در عین حال ستخت است. در این دوران است که کودکان بسیار بازیگوش و کنجکاوتر می شوند. علاوه بر این ها هنوز صحیح و غلط را نمی توانند به درستی از همدگیر تشخیص بدهند. پس این کودکان نیاز به مراقبت های مداوم از طرف والدین دارند. به همین دلیل هم والدین و بخصوص مادر از ۲ سالگی کودک به بعد است که کار دشواری را در پیش روی دارد.
کودک در این سن راه می رود و بسیار بامزه حرف می زند، همچنین مدام به دنبال سرگرمی و بازی است. پس این به عهده والدین است که با بازی های متنوع و روش های تربیتی درست، کودک را به خود جذب کنند. صبر و حوصله و شرکت در سرگرمی و فعالیت های کودک است که می تواند تربیت کودک دو تا سه سال را بهتر و راحت تر کند.
یکی دیگر از نکاتی که باید بدانید، طرز رفتار صحیح و درست با کودک است. کودکان ۲ تا ۳ سال تمامی رفتارهای شما را مانند ضبط صوت ضبط کرده و به خود شما تحویل می دهمد. فراموش نکیند با کودک با صدای بلند صحبت نکنید، او را نترسانید. چرا که ممکن است اشتباهاتش را به شما نگوید. در این صورت کار شما سخت تر هم می شود. این کودکان به دنبال افرادی هستند که در کنارشان آرامش داشته باشند و به آن ها محبت کنند. پس سعی کنید به کودکتان احساس آرامش بدهید. در این صورت است که او مشکلاتش را شما در میان می گذارد. فریاد زدن ،کتک زدن و سرزنش کردن موجب ترس کودک شده و پیامدهایی مانند پرخاشگری و عصبانیت و خشم را برای کودک به دنبال دارد.
درواقع، روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله می گوید که رفتارهای درست با کودکتان که در ادامه به چند نمونه آن اشاره می کنیم می تواند، رفتارهای این کودکان را به سمت رفتارهای طبیعی و درست سوق بدهد:
- او را دعوا و سرزنش نکنید.
- اشتباهات کودک را با آرامش به او تذکر دهید.
- با صبر و حوصله با کودک خود رفتار کنید.
- کودک خود را در آغوش بکشید و به او محبت کنید.
- به کودک احساس امنیت و آرامش بدهید.
- به هیچ عنوان او را کتک نزنید.
- هم صحبت خوبی برای او باشید و هنگام صحبت کردن او را سرکوب نکنید.
- از کلمات و جملات عاطفی در صحبت با کودکتان استفاده کنید.
کودکان در این سن میل زیادی به سخن گفتن دارند. به همین دلیل هم به دنبال هم صحبت می گردند و اگر اعتماد او را به خود جلب کنید، می توانید هم صحبت خوبی برای او باشید. ضمناً اگر در رابطه با تربیت کودک ۲ تا ۳ سال نیاز به مشاوره روان شناسی کودک دارید، می توانید از طریق وب مرکز توانبخشی طراوت در تهرانسر همراه با این مجموعه به راحتی ارتباط برقرار کنید و جواب سوالات خود را به تمامی بگیرید.
رشد گفتار و زبان در کودکان ۲ تا ۳ ساله: چه انتظاری باید داشت؟
درحقیقت، الان شما با کلیتی از روانشناسی کودک در سنین ۲ تا ۳ سال آشنا هستید. در این مبحث به رشد گفتار و زبان در این کودکان می پردازیم. کودکان تا سن ۳ سالگی پیشرفت های زیر را در گفتار و زبان به دست می آورند:
- می توانند چهره و صدای اشخاص مختلف را هم به صورت فیزیکی و هم در تصاویر بشناسند.
- در کنارنام پدر و مادر، نام فامیل های نزدیک را هم یاد می گیرند.
- نام بسیاری از اشیاء و اعضای بدن را بدون فکر کردن بر زبان می آورند.
- می توانند تا ۳۰۰ کلمه را در معانی و مکان مناسب به کار ببرند.
- جملات دستوری ساده را بدون نیاز به اشاره دست متوجه شده و انجام می دهند.
- می توانند جمله سازی کنند و جملاتی ساده، روان و کوتاه را بگویند.
- تمامی خواسته های خود را به زبان می آورند.
- می توانند منظور خود را به راحتی به دیگران بفهمانند و در برقراری ارتباط با کودکان دیگر و بزرگسالان هم مشکلی ندارند. این کودکان می توانند دستورات دو و چند مرحله ای را به حافظه سپرده و به ترتیب عمل کنند.
چگونه با پرخاشگری و اضطراب در این سن کنار بیاییم؟
در روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله، این دوران یکی از مهم ترین دوره های رشد کودکان است. چراکه کودکان در این سنین تجربه های هیجانی بسیاری دارند و درباره هیجان های دیگر هم چیزهایی یاد می گیرند. نوسانات خلقی در این سنین طبیعی به نظر می رسد. از طرفی کودکان نمی دانند چطور و چگونه هیجانات شدید خود را در غالب کلمات بیان کنند.
- خشم (پرت کردن اشیاء به طرف دیگران)
- خوشحالی
- احساس رضایت
- خجالت
- احساس گناه
- بی حوصلگی
- پرخاشگری و اضطراب از جمله نوسانات خلقی کودکان در این سنین هستند. در این سنین، کودک شروع به شناخت این مسئله می کند که چگونه رفتارش روی شما تاثیر می گذارد و چطور رفتار شما بر روی او تاثیر دارد. به طور معمول کودک در این سنین، اضطراب جدایی کمتری دارد و زمانی که ترکش می کنید، کمتر غمگین می شود.
رشد عاطفی کودک در این سنین از اهمیت بالایی برخوردار است. اغلب لجبازی ها و کج خلقی های کودک در سنین ۳ سالگی رخ می دهند. در این مرحله کودک نیاز دارد که استقلال بیشتری داشته باشد. پس برای آن ها این امکان را فراهم کنید که به تنهایی با مشکلات و مسائل خود روبرو شوند. همچنین کودکان در سن ۳ سالگی انجام بازی های نوبتی، اشتراک گذاشتن اسباب بازی ها و نوبت گرفتن را هم یاد می گیرند. از طرفی اگر با اضطراب و پرخاشگری کودکان در این سن مواجه شدید، بهتر است به خود زمان بدهید تا احساس آرامش بیشتری داشته باشید. می توانید چند ساعتی از خانه دور شوید و کودک را در مکانی امن قرار دهید.
همچنین می توانید در برابر عصبانیت و اضطراب کودک، به اطاق دیگری بروید و تنفس های عمیقی بکشید. می توانید با اعضای خانواده یا دوستان خود تماس بگیرید و صحبت کنید تا آرام شوید. همچنین مشاوره با متخصصان و روان درمانگران و استفاده از تمرینات در روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله می تواند به شما در عبور از این دوران و کاهش تنش و ایجاد آرامش بیشتر کمک کند.
نقش روانشناسی در کودکان ۲ تا ۳ ساله
توصیه متخصصان حوزه روانشناسی کودکان این است که اگر شاهد علائم زیر بودید، بهتر است با یک مرکز روانشناسی متخصص کودک همکاری کنید:
- کودک نتواند نقش های مختلف را بازی کند.
- عدم تمایل به بازی با کودکان دیگر
- کودک تا سن ۳ سالگی توانایی بازی با اسباب بازی های ساده مانند پازل ها و گیره ها را نداشته باشد.
- عدم توانایی در برقرای تماس چشمی و ارتباط زبانی
- لکنت زبان و عدم توانایی در کنترل آب دهان
- فراموش کردن کارهایی که قبلاً قادر به انجام آن ها بوده است.
- توانایی در پریدن، دویدن و بالا رفتن از پله ها
- عدم توانایی در درک دستورهای ساده و تک مرحله ای
پس مشخص شد که سن ۲ تا ۳ سال، خیلی حساس است و والدین باید مراقب کودکان خود از لحاظ جسمی و روحی باشند. پس برای این که کودک از دوران کودکی خود خاطرات خوبی داشته باشند، بهتر است با او به صورت درست و صحیح رفتار شود. همچنین نیاز کودکان به محبت بایستی توسط والدین و مراقبین به خوبی تامین شود. روانشناسی کودکان ۲ تا ۳ ساله، در موارد بسیاری می تواند به کمک کودک و والدین آمده و با ارزیابی های دقیق، عبور از این مرحله را برای کودک و والدین ساده تر می کند.
مرکز روانشناسی کودکان در غرب تهران
لازم است بدانید که مراحل رشد کودک دو تا سه ساله می تواند با رفتارها و اخلاقیات متفاوتی همراه باشد. این سنین به نحوی آغاز پرخاشگری و بداخلاقی در کودک هم نامیده می شود. این کودکان، رشد مهارت های مختلف را نشان می دهند و عزت نفس در این زمان هم شروع می شود. این کودکان دوست دارند در میان کودکان دیگر باشند. گرچه هنوز به پدر و ماد خود وابستگی دارند اما تمایل دارند که در میان دوستان و همسالان خود باشند.
همچنین رفتارهای مشارکتی در این سن مشاهده می شود و کودکان احساس مالکیت بیشتری هم دارند. توجه داشته باشید که بعضی از کودکان لجباز هستند و برخی دیگر در این سنین آرام تر هستند. رفتار والدین و تاثیر آن ها بر روی کودک موجب بروز رفتارها در کودک می شود. کودک گاهی پرخاشگر است و احساسات شدیدی دارد، اما والدین باید به کودک در تنظیم هیجانات و رفتارهایشان به او کمک کنند.
در مرکز روانشناسی کودکان ۳ تا ۴ ساله طراوت تهرانسر در غرب تهران، آموزش ها و برنامه های تمرینی بسیاری برای کودکان و والدین برنامه ریزی می شود که می تواند به حفظ آرامش و صبر والدین کمک کند. این روش های درمانی بسیار جدید هستند و به درک بهتر از احساسات کودکان می انجامد. برای کسب اطلاعات بیشتر و چگونگی دریافت مشاوره های تخصصی می توانید از طریق شماره تلفن هایی که در وب سایت درج شده است، اقدام نمایید.
نکته آخر
در این مطلب به روانشناسی کودکان ۳ تا ۴ ساله پرداختیم و زوایا و ابعاد مختلف این کودکان را بررسی کردیم. آن چه مهم است، ارتباط بهتر با کودک زیر ۳ سال است. برای شناخت و آموزش مهارت های روانشناسی کودک بایستی از متخصصان کمک بگیرید و آن تکنیک ها و نکات روان شناسی را در خود تقویت کنید.
بدون دیدگاه