راه رفتن بیماران سکته مغزی یک اولویت مهم در درمان سکته مغزی است. این عارضه فرد را به طور کامل درگیر کرده و شوک بزرگی است که تمام جنبه های روانی و فیزیکی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. به علت آسیبی که بر یک سمت مغز وارد می شود، علائم ناتوانی در سمت دیگر بدن پدیدار می گردد. این علائم می توانند شامل اختلالات حسی در سمت مبتلا، فلج شدن اندام پس از سکته مغزی، سستی و بی حرکتی اندام ها، عدم تون عضلانی، اسپاسم های عضلانی و فلاسید شدن باشند. اگر درمان های لازم برای این بیماران صورت نگیرد، موجب خشکی شدید مفاصل و دفورمیتی اندام ها می شوند.
پس از سکته مغزی در عده ای اختلالات شناختی و روانی رخ داده و همه عواطف و احساسات افراد را درگیر می کند. در عده ای دیگر اختلالات گفتاری و مشکلاتی در بلع دیده می شود و غذا خوردن و صحبت کردن افراد را مختل می کند. این نکته را یادآور می شویم که شدت سکته مغزی و این که کدام نواحی از مغز آسیب دیده باشد، شدت علائم و عوارض سکته مغزی در افراد را متفاوت می کند. گاهی اوقات، عده ای تمام این عوارض را تجربه می کنند.
در هر حال، نکته بسیار مهم این است که بیماران سکته مغزی بایستی فوراً تحت درمان های دارویی و توانبخشی قرار بگیرند. همچنین زیر نظر متخصصین، درمان ها را پیگیری کنند. در این مطلب به صورت جامع به چالش های راه رفتن پس از سکته مغزی و نقش فیزیوتراپی و تمرینات خانگی و کاردرمانی برای بیماران سکته مغزی می پردازیم. با ما همراه باشید.
راهنمای جامع راه رفتن بیماران سکته مغزی
فراموش نکنید که سکته مغزی می تواند به شدت بر قابلیت های حرکتی فرد تاثیر بگذارد. این موضوع به ناحیه مغزی که آسیب دیده است بستگی دارد. یعنی اگر ناحیه ای که مسئول کنترل حرکتی است تخریب شده باشد، موجب بروز مشکلات شدید حرکتی در فرد می شود. اگر بخواهیم به مشکلاتی که در اثر بروز سکته مغزی پدید می آید اشاره کنیم، موارد زیر قابل ذکر هستند:
- اختلال در تعادل
- ضعف عضلانی
- کاهش قابلیت حرکتی
- فلج در افراد
پس دقت کنید که راه رفتن بیماران سکته مغزی ممکن است با مشکلات جدی همراه باشد. معمولاً بیماران پس از سکته مغزی به فیزیوتراپی و روش های دیگر بهبودی نیاز دارند تا با انجام تکنیک ها و تمرینات مختلف، به بهبودی در حرکت و قابلیت های استقامت بدنی مناسب برسند. درواقع، این تمرینات به بهبود حرکت، بهبود موقعیت تعادلی، افزایش قدرت عضلانی و افزایش استقامت فیزیکی بیماران و بهبود و تسریع راه رفتن بیماران سکته مغزی کمک شایانی می کنند.
به طور کلی، بهترین راه برای بهبود توانایی راه رفتن بیماران پس از سکته مغزی و بهبود عمومی وضعیت بدن، تمرینات فیزیکی است که در آن نکاتی مانند انتخاب تمرین های مناسب، میزان فعالیت فیزیکی، مدت زمان تمرین و شدت فعالیت در نظر گرفته می شوند. درمانگر یا مراقبین بایستی با توجه به شرایط بیمار، برنامه ای تنظیم کنند تا منجر به بهبودی حال بیمار شود. توصیه می شود برای این که بهترین نتیجه از تمرینات فیزیکی برای بیماران سکته مغزی گرفته شود با پزشک و متخصصین درمان فیزیکی مشورت کنید.
چالش های راه رفتن پس از سکته مغزی
حمله مغزی یا “سکته مغزی” به عنوان حادثه قلبی – عروقی یا سی وی اِی شناخته می شود. سکته مغزی برای هر کسی در هر زمانی ممکن است اتفاق بیافتد. این اتفاق به علت قطع شدن ناگهانی جریان خود در ناحیه ای از مغز رخ می دهد. پس زمانی که این اتفاق روی بدهد، سلول های مغز از اکسیژن محروم می شوند و شروع به مردن می کنند. با مرگ سلول های مغزی در طول سکته، توانایی هایی که توسط آن ناحیه کنترل می شده مانند حافظه و کنترل ماهیچه ها از بین می روند.
کسانی که سکته مغزی کوچکی داشته اند، ممکن است با مشکلات جزئی مانند ضعف موقت در دست یا پا مواجه شوند. اما افرادی که سکته مغزی بزرگ تری را تجربه می کنند، احتمالاً یک طرف بدن آن ها برای همیشه فلج شده یا توانایی صحبت کردن را از دست می دهند. برخی از بیماران پس از سکته مغزی به صورت کامل بهبود پیدا می کنند، اما متاسفانه بیشتر از دو سوم آن ها به نوعی از ناتوانی مبتلا می شوند.
پس اولین چالش برای بیماران سکته مغزی، توانایی نشستن مستقل و توانایی ایستادن با کمک است. در قدم اول فرد باید بتواند با کمک بایستد و تنه و پاهای خود را در یک راستا و به صورت صاف نگه دارد. اگر این مرحله را به خوبی طی کند، بقیه مراحل راه رفتن هم می توانند به خوبی پیش بروند.
در مرحله بعدی، بیمار باید قدرت کافی برای بلند کردن پای مبتلای خود را داشته باشد، به این معنا که پای مبتلا بتواند پای سالم را در راه رفتن یاری دهد. لازم است که در روزهای اول، راه رفتن به کمک درمانگر یا همراهان بیمار انجام شود تا از زمین خوردن فرد جلوگیری شود. به مرور که بیمار بتواند با کمک همراه راه برود، نحوه و الگوی درست راه رفتن هم توسط فیزیوتراپیست و کاردرمانگر آموزش داده می شود.
به این ترتیب نکته مهم در افراد تحت درمان پس از سکته مغزی، توانبخشی سکته مغزی است. اگر این مراحل به صورت منظم انجام شود، کم کم تون عضلانی بیمار برمی گردد و به مرور می تواند به طور مستقل بنشیند. حتی توانایی نگه داشتن سر و گردن و کنترل آن هم بهبود پیدا می کند. با انجام حرکات کششی مفاصل توسط فیزیوتراپیست و کاردرمانگر، به مرور اسپاسم و گرفتگی عضلات برطرف می شوند. همچنین توانایی های حرکتی و دامنه حرکتی بیماران سکته مغزی با انجام توانبخشی افزایش پیدا می کنند. الگوی مناسب راه رفتن و ایجاد تعادل، حتماً بایستی تحت نظارت کاردرمانگر انجام بگیرد تا از خستگی سریع، افتادن فرد و آسیب به پاها و مچ جلوگیری شود.
روش های موثر برای بهبود راه رفتن در بیماران سکته مغزی
امروزه روش های مختلف و موثری وجود دارند که کاردرمانگر می تواند از آن ها برای بیمار سکته مغزی استفاده کند. چراکه راه رفتن به عوامل زیادی بستگی داشته و درمانگر با توجه به این که بیمار در چه سطحی است تمرین های متنوعی را برنامه ریزی و تجویز می کند. اگر بخواهیم به مهم ترین روش های موثر و تمرین های راه رفتن پس از سکته مغزی اشاره کنیم، موارد زیر قابل ذکر است:
- تمریناتی برای تنه و ایستادن بهتر بیمار
- تمرین های تعادلی
- تمریناتی برای تقویت پاها
- تمریناتی برای افزایش توجه و تمرکز
- تمریناتی برای کاهش ترس
- تمرین ها و آموزش هایی برای استفاده درست از عصا و واکر
- تمرینات گیت و الگوی صحیح راه رفتن و موارد بسیار دیگر
قابل ذکر است تمام این موارد توسط فیزیوتراپیست و کاردرمانگر انجام می شوند. تمرین منظم باعث پیشرفت بیمار سکته مغزی در راه رفتن می شود. همچنین تمرین های توانبخشی که بسیار هدفمند به بیمار توصیه می شوند در خانه هم قابل اجراء هستند. تمرین هایی که به بیمار سکته مغزی توصیه می شوند برای تحریک توانایی مغز برای بازسازی خود (نوروپلاستیسیته) بسیار حائز اهمیت هستند. درواقع، با تقویت اتصالات عصبی در مغز و ایجاد اتصالات جدید است که بخش مهمی از بهبود سکته مغزی صورت می گیرد. در ادامه به نقش مهم فیزیوتراپی در بهبود راه رفتن بیماران بعد از سکته مغزی می پردازیم.
نقش فیزیوتراپی در بهبود راه رفتن پس از سکته مغزی
در میان راه های مختلفی که برای کمک به بیماران سکته مغزی پیش رو است، فیزیوتراپی یکی از موثرترین راه ها برای بهبود این افراد در راه رفتن است. فیزیوتراپی می تواند شامل تمرینات مختلفی باشد که با توجه به نوع و شدت سکته مغزی به کمک آن ها، بیماران قادر می شوند راه رفتن خود را بهبود بخشند.
ابتدا فیزیوتراپی برای حفظ و افزایش محدوده حرکتی و کاهش سفتی عضلات در ناحیه مورد نظر (معمولاً پاها) آغاز می شود. در این مرحله برای تقویت عضلات تمریناتی مانند خم کردن پاها، تمرینات تعادل، باز و بسته کردن انگشتان پا و تمرین هایی برای عضلات پا انجام می شود.
پس از آن با توجه به پیشرفت بیمار، تمریناتی برای بهبود قدرت عضلات پا و ساق پا طراحی می شوند و به برنامه تمرینی اضافه می گردند. این تمرین ها هم شامل ایستادن در حالت های مختلف، ایستادن با یک پا، ایستادن با دو پا، ایستادن پشت به دیوار و یا ایستادن با پاهای به هم چسبیده خواهد بود.
فراموش نکنید گرچه این تمرینات فیزیکی به همراه ورزش های کاردیو (هوازی) بسیار ساده هستند اما برای افزایش قدرت عضلات پا و ساق پا، تقویت تعادل و کاهش خطر افتادن بیماران بسیار موثر هستند. دقت داشته باشید که تمرین ها برای راه رفتن با انواع سرعت ها و روش های حرکتی مختلف به صورت تدریجی به برنامه افزوده می شوند. در نهایت، این تمرینات به بهبود قابل توجه توانایی ها در راه رفتن بیماران سکته مغزی می انجامد و کیفیت زندگی آن ها را تضمین می کند.
نکته مهم دیگری که در اینجا به آن اشاره می کنیم، انجام تمرینات برای بیماران سکته مغزی بایستی تحت نظارت و راهنمایی فیزیوتراپیست انجام شود. اگر این تمرینات به شکل نادرست انجام شوند به جای بهبودی، مشکلات و عوارض جدیدی برای بیمار ایجاد می کنند. پس توصیه می کنیم قبل از شروع هرگونه برنامه تمرینی، با پزشک و فیزیوتراپیست مورد اطمینان خود مشورت نمایید.
تمرینات خانگی برای تقویت توانایی راه رفتن بیماران سکته مغزی
در ادامه این مبحث به چند تمرین ساده برای توانبخشی سکته مغزی که در خانه می توانید انجام دهید اشاره می کنیم. این ورزش ها برای تعادل در راه رفتن بیمار سکته مغزی مفید و تاثیرگذار هستند.
ورزش مچ پا برای راه رفتن بیماران سکته مغزی
مچ پایی که آسیب دیده است را روی پای دیگر قرار دهید و تلاش کنید پا را به طرف جلو و عقب حرکت دهید. در این حرکت می توانید از دستان خود کمک بگیرید و حداقل این حرکت را ده بار انجام دهید.
تمرینات کششی برای راه رفتن پس از سکته مغزی
روی صندلی بنشینید و تلاش کنید پای چپ خود را در یک خط راست بالا بیاورید. حالا به آرامی در حالی که صاف و کشیده است آن را پایین بیاورید (بدون خم کردن زانو). نیاز نیست که وقتی پا در بالا قرار دارد مدت زیادی در ارتفاع بماند. این کار را برای هر پا ده بار تکرار کنید.
رژه نشسته روی صندلی
روی صندلی نشسته و زانوی آسیب دیده را تا سینه خود بالا بیاورید. سعی کنید تعادل خود را حفظ کنید و ده بار هم این حرکت را تکرار کنید. همچنین تمرینات متنوع دیگری برای تقویت توانایی راه رفتن این بیماران وجود دارند که بسته به نیاز هر بیمار توسط کاردرمانگر یا فیزیوتراپیست توصیه می شوند.
مرکز توانبخشی سکته مغزی در غرب تهران
کلینیک توانبخشی سکته مغزی طراوت در غرب تهران (تهرانسر) در زمینه توانبخشی و درمان سکته مغزی در سطح تهران و بخصوص در مناطق غرب و جنوب تهران فعالیت می کند. متخصصین مجموعه ما با تجربه فراوان و کادری مجرب در درمان و توانبخشی سکته مغزی و راه رفتن بیماران سکته مغزی شما را همراهی کرده و روند درمان و راه رفتن این بیماران را ساده تر می کنند. در این مرکز با ارائه برنامه های درمانی، شرایطی فراهم می شود تا بیمار بتواند به صورت مستقل راه برود و به چرخه زندگی خود برگردد.
از دیگر خدمات کلینیک توانبخشی طراوت، ارائه خدمات توانبخشی سکته مغزی در منزل است و خدمات فیزیوتراپی سکته مغزی، گفتار درمانی سکته مغزی و کاردرمانی سکته مغزی را در مرکز و در منزل به این بیماران ارائه می کند.
سخن آخر
در این مطلب به سکته مغزی و تاثیر آن در تمام ابعاد زندگی و بخصوص در راه رفتن این بیماران صحبت کردیم. سکته های مغزی بزرگ با ایجاد ناتوانی های بسیار در افراد، تبعات زیادی برای این بیماران دارند. در چنین شرایطی است که فیزیوتراپی و کاردرمانی می تواند بسیار کمک کننده باشند و توانایی های حسی و حرکتی آسیب دیده را ترمیم می کنند. در این مطلب همچنین به ورزش های تاثیرگذار برای راه رفتن بیماران پس از سکته مغزی هم پرداختیم. فراموش نکنید با ورزش از بروز سکته مغزی و دیگر بیماری ها می توانید پیشگیری کنید.
بدون دیدگاه