بهترین سن برای شروع گفتاردرمانی

برای اینکه از نظر اجتماعی، عاطفی و تحصیلی پیشرفت کنیم باید گفتار و زبان مناسبی داشته باشیم. از کودکی باید ارتباط موثر برقرار کرد و بتوان نیازها و احساسات خود را بیان نمود. همچنین قابلیت ارتباط با دیگران از طریق گفتار و زبان انجام می گیرد و کودک می تواند در اجتماع موفق باشد. گفتاردرمانی به بهبود مهارت های گفتاری، زبانی و ارتباطی می پردازد و برای کودکانی که دچار این اختلالات شده اند توصیه می شود. البته باید والدین اول بدانند که بهترین سن برای گفتاردرمانی چه زمانی می باشد ما در ادامه مطلب بهترین سن برای گفتار درمانی خواهیم پرداخت.

سن مناسب برای شروع گفتار درمانی: چه زمانی باید اقدام کنید؟

بهترین سن برای گفتاردرمانی به نوع و شدت مشکل گفتاری یا زبانی کودک بستگی دارد، اما باید توجه داشته باشید که درمان به موقع و مراجعه به متخصص گفتار درمانی کودکان بهترین کار می باشد. کودکان در ماه های اول بعد از تولد صدا تولید می کنند و کم کم حرف ها و کلمات بی معنی و نامفهومی می گویند و در ادامه توانایی کلمه سازی و جمله سازی خواهند داشت. اگر کودک در سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی هنوز هیچ کلمه ‌ای نگوید یا در سن ۲ سالگی توانایی ساخت جملات ساده را نداشته باشد کودک دچار تاخیر گفتاری شده است.

 مشکلات دیگر مانند اختلالات تلفظ، لکنت زبان یا مشکلات درک زبان نیز در سنین بالاتر یعنی سنین پیش ‌دبستانی (۳ تا ۵ سالگی) نمایان می شوند. وقتی مشکلات گفتاری در سنین رشد مشخص گردد از تاثیرات منفی بر مهارت های ارتباطی و اجتماعی جلوگیری می کند.

طبق تحقیقات که در کودکان انجام شده است مغز کودکان در سنین پایین‌ انعطاف ‌پذیری بیشتری دارد و سریع‌ تر می توان مشکلات گفتاری را برطرف نمود. پس والدین و مراقبین کودک اگر متوجه اختلالات گفتاری و زبانی در کودک شدند بهتر است سریع به مرکز گفتاردرمانی برای معاینه و ارزیابی کودک مراجعه نمایند. در این مرکز گفتاردرمانگران با ارزیابی دقیق کودک بهترین زمان و روش درمان را تعیین می کنند.

لازم به ذکر است که شروع سریع گفتاردرمانی به تقویت اعتماد به نفس کودک، بهبود روابط اجتماعی و موفقیت‌های تحصیلی آینده در کودک منجر می شود. با مداخله درمانی به موقع و در زمان مناسب از افزایش مشکل و تاثیرات منفی آن می توان جلوگیری نمود.

چرا تعیین سن مناسب برای گفتار درمانی اهمیت دارد؟

تعیین بهترین سن برای گفتاردرمانی اهمیت زیادی دارد، زیرا رشد زبان و گفتار در مراحل مختلف زندگی تحت تأثیر عوامل زیستی، روانی و محیطی قرار دارد. شروع به‌ موقع درمان می‌تواند نتایج بهتری داشته باشد و با توجه به اینکه هر چه سن کودک کمتر باشد بهتر می توان مشکل به وجود آمده را برطرف کرد می توان گفت که تعیین سن مناسب به گفتاردرمان در ارزیابی و درمان مشکل کمک می کند.

بررسی تأثیر زمان شروع درمان بر پیشرفت گفتار

زمان شروع گفتاردرمانی تأثیر چشمگیری بر سرعت و کیفیت پیشرفت مهارت ‌های گفتاری دارد. مغز کودکان در سال های ابتدایی زندگی انعطاف ‌پذیری بالایی دارد و در نتیجه یادگیری بهتری خواهد داشت و می تواند مشکلات گفتاری او را اصلاح کرد. سنین پایین بهترین زمان برای تقویت مهارت های زبانی و گفتاری است و کودک در سن حساس رشد قرار دارد و یک زمان طلایی است که یادگیری او بهتر است.

همچنین می توان گفت درمان کودکان در بهترین سن برای گفتاردرمانی انجام نشود، کودک به عادات گفتاری نامناسب خو می گیرد و نمی تواند به صورت درست از زبان استفاده کند و در نتیجه موانعی در برقراری ارتباط و یادگیری او ایجاد می شود. هر چه درمان زودتر آغاز گردد روابط اجتماعی بهتری خواهد داشت و مشکلات گفتاری بر روی اعتماد به نفس کودک تاثیری نخواهد داشت. گفتاردرمانی به ‌موقع می ‌تواند تأثیرات بلند مدت مثبتی داشته باشد و از بروز مشکلات بزرگتر در آینده جلوگیری کند. پس والدین به رفتارها و گفتار کودک خود توجه ویژه داشته باشند و در صورت اختلالات گفتار و … به گفتاردرمان مراجعه نمایند.

اهمیت مداخله زودهنگام در گفتار درمانی

هر چه مداخله گفتار درمانی تاخیر زبانی زودتر اتفاق بیفتد کودک بهتر می تواند اختلالات به وجود آمده را با کمک گفتاردرمان برطرف نماید. مغز کودک در سال‌ های اولیه زندگی توانایی بیشتری برای یادگیری زبان و تطبیق با تغییرات را دارد. اگر کودک در این بازه حساس با مشکلات گفتاری مواجه شود، مداخله زودهنگام می ‌تواند از ثابت ماندن این مشکلات جلوگیری کند و مسیر طبیعی رشد او را تسهیل کند.

شروع درمان در سنین پایین که بهترین سن برای گفتاردرمانی است همچنین به کودک این فرصت را می ‌دهد که مهارت ‌های لازم برای برقراری ارتباط مناسب را پیش از ورود به محیط‌ های اجتماعی مانند مهد کودک یا مدرسه بیاموزد. با آموزش درست کودک دچار کاهش اعتماد به نفس نخواهد شد و همچنین از یک کودک منزوی به یک کودک شاد و پر انرژی تبدیل می شود. مداخله زودهنگام باعث صرفه ‌جویی در زمان و هزینه ‌های درمانی خواهد شود، زیرا مشکلات در مراحل اولیه ساده‌ هستند و سریع ‌تر برطرف می ‌شوند.

چگونه تأخیر در درمان می‌تواند مشکلات گفتاری را پیچیده ‌تر کند؟

تأخیر در شروع در بهترین سن برای گفتاردرمانی منجر به بروز مشکلات بیشتری خواهد بود و کودک در صحبت کردن و همچنین ارتباط برقرار کردن با دیگران ناتوان خواهد بود. از مشکلات مهمی که تاخیر در درمان دارد  می‌توان به تثبیت الگوهای نادرست گفتاری اشاره نمود و در صورتی که کودک همیشه نادرست صحبت کند و به آن عادت نماید بهبودی توسط گفتاردرمانی سخت تر خواهد بود و زمان زیادی برای بهبودی لازم است.

کودکی که گفتار درستی نداشته باشد و دچار لکنت زبان و … باشد عزت نفس او با مشکل مواجه می شود و روابط اجتماعی درستی برقرار نخواهد کرد. همچنین کودک از احساسات و. نیازهای خود نمی تواند صحبت کند و به یک فرد گوشه گیر و منزوی تبدیل خواهد شد و حس اضطراب و سرخوردگی در او پدیدار می شود. اگر این مشکلات درمان نشود آینده کودک تحت تاثیر قرار می گیرد و بر پیشرفت تحصیلی و ارتباطات آینده کودک اختلال ایجاد می کند.

درمان گفتاردرمانی اگر به تاخیر بیفتد مشکل پیچیده تر و در نتیجه درمان هزینه بر خواهد بود و همچنین زمان بیشتری نیز برای درمان صرف خواهد شد.

بهترین سن مناسب برای شروع گفتار درمانی برای کودکان

کودکان باید در ۱۸ ماهگی قادر به گفتن ۲۰ کلمه باشند و تا دو سالگی باید کلمات بیشتری (بالغ بر ۵۰ کلمه) را بیاموزد. اگر در این روند اختلالی مشاهده شود والدین باید برای مراجعه به گفتاردرمانی اقدام کنند.  به طورکلی روند گفتار کودک و بهترین سن برای گفتاردرمانی باید اینگونه باشد:

تا ۱۸ ماهگی والدین باید ۲۵ درصد از صحبت های کودک را درک کنند.

تا ۲۴ ماهگی باید ۵۰ تا ۷۰ درصد گفتار کودک قابل درک باشد.

تا ۳۶ ماهگی ۷۵ تا ۱۰۰ درصد گفتار کودک باید برای والدین قابل درک باشد و تا ۴ سالگی روان باید صحبت کند.

اگر کودکی تا این سنین به این درجه روانی گفتار نرسیده باشد و در درک زبان یا تولید صداهای واضح دچار مشکل باشد، مراجعه به گفتاردرمانگر ضروری است.

چه زمانی باید به گفتار درمانگر برای بهترین سن برای گفتاردرمانی مراجعه کنیم ؟

تأخیر در شروع صحبت کردن نیاز به مراجعه به گفتاردرمانگر دارد به این صورت که تا ۱۲ ماهگی به صداها واکنش نشان ندهد و صداهای غیرکلامی (مانند غان و غون) ایجاد کند. همچنین نتواند تا ۱۸ ماهگی کلمات معنادار مانند “مامان” و “بابا” را ادا کند و حتی تا ۲ سالگی در ساخت جمله های کوتاه ناتوان باشد.

مشکلات تلفظ و واضح نبودن گفتار نیز نیاز به گفتاردرمانی دارد و وقتی کودک نمی‌تواند برخی صداها (مثل “س”، “ش”، “ر” یا “ل”) را به درستی تلفظ کند و دیگران به سختی متوجه حرف ‌های او می ‌شوند باید از روش های و تکنیک های گفتاردرمانی بهره برد.

عدم درک یا استفاده مناسب از زبان نیز از مشکلاتی است که احتیاج به گفتاردرمانی آن هم در بهترین سن برای گفتاردرمانی دارد. در این موارد کودک دستورات ساده (مثل “توپ رو بده”) را نمی تواند درک کند و از کلمات و جملات بی معنی در هنگام صحبت کردن استفاده می کنند.

همچنین به اختلالاتی که در ارتباطات اجتماعی رخ می دهد هم باید توجه کرد و کودک در اجتماع قادر به پاسخ دادن به سوالات نیست و درکی از مکالمه ندارد. همچنین از ارتباطات چشمی با دیگران خودداری می کند و نمی تواند تعامل برقرار کند.

تکرار یا گیر کردن در کلمات نیز نشانه دیگری است که کودک دچار لکنت یا تکرار بیش از حد کلمات می شود و همچنین در هنگام صحبت کردن و گفتن کلمه ها و جمله ها توقف ناگهانی دارد.

مشکلات شنیداری یا درک زبان نیز بسیار مهم می باشد و کودک  صداها را نمی‌ شنود یا در تشخیص آنها مشکل دارد و حتی صداهای مشابه را نمی تواند از هم تشخیص دهد.

مشکلات بلع یا تغذیه نیز احتیاج به گفتاردرمانی اختلالات بلع دارد و وقتی کودک نمی تواند به درستی غذا را ببلعد و به دلیل ضعف عضلات دهان نمی تواند غذا را بجود احتیاج به گفتاردرمان دارد.

سن مناسب برای شروع گفتار درمانی در سنین بالاتر

بسیاری از مشکلات گفتاری و زبانی در سنین اولیه شناسایی و درمان می ‌شوند، اما کودکانی که در سنین بالاتر با مشکلاتی مانند لکنت زبان، اختلالات تلفظ یا تأخیر در درک زبان مواجه هستند نیز می ‌توانند از گفتاردرمانی بهره‌ ببرند. کودکانی که در سنین ۵ تا ۷ سالگی قرار دارند باید بتوانند مهارت های زبانی خود را تقویت کنند و این سن برای آن ها بهترین سن برای گفتاردرمانی است و می تواند در محیط پیش دبستانی و مدرسه با دیگران ارتباط برقرار کنند. در صورتی که مشکلات گفتاری در این سن برطرف نشوند تأثیرات منفی بر عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و حتی اعتماد به نفس کودک وارد می کنند.

همچنین، اگر در سنین بالاتر کودک مشکلاتی مانند لکنت زبان یا اختلالات تلفظی جدی داشته باشد که کودک از ارتباط با دیگران اجتناب کند مراجعه به گفتار درمانگر ضروری است. پس می توان گفت گفتاردرمانی در سنین بالا که کودک نتوانسته مشکلات خود را حل کند نیز قابل انجام است ولی پروسه درمان کمی پیچیده است و با کمک والدین و حمایت آنها گفتاردرمانگر می تواند به کودک کمک کند.

همچنین سنین نوجوانی (۱۲ تا ۱۸ سال) بهترین سن برای گفتاردرمانی برای مشکلات تلفظ، لکنت یا اختلالات روانی گفتار بهبود مکالمات، ارائه سخنرانی ‌ها یا تعاملات روزمره و اختلالات زبانی خاص است.

در بزرگسالان که بالای ۱۸ سال هستند نیز گفتاردرمانی بی فایده نیست و می توان برای رفع اضطراب گفتاری، مشکلات گفتاری ناشی از سکته و آسیب مغزی، گرفتگی صدا، خشونت صدا، ضعف در حنجره و ارتقاء مهارت‌ های گفتاری حرفه‌ ای اشاره کرد.

مرکز گفتار درمانی کودکان در تهران 

مرکز گفتار درمانی کودکان در تهران یکی از مراکز تخصصی در ارائه خدمات گفتاردرمانی است که هدف این مرکز بهبود مهارت‌ های زبانی و گفتاری کودکان در تمامی سنین است. این مرکز با بهره‌گیری از تیمی مجرب از گفتاردرمانگران و استفاده از روش‌ های نوین و به روز خدمات درمانی را برای کودکانی که در زمینه گفتار، زبان، لکنت زبان، مشکلات تلفظ یا تأخیر در رشد زبان دچار مشکل هستند ارائه می ‌دهد.

در مرکز توانبخشی کودکان و بزرگسالان طراوت، ابتدا ارزیابی دقیقی از وضعیت گفتاری و زبانی کودک انجام می ‌شود و با توجه به اینکه بهترین سن برای گفتاردرمانی چه موقع است برنامه درمانی متناسب با نیازهای کودک تدوین می‌ گردد. این مرکز علاوه بر درمان مشکلات گفتاری در مورد تقویت مهارت ‌های زبانی کودک در خانه به والدین مشاوره می ‌دهد. در مرکز طراوت کودکان می ‌توانند در محیطی آرام و امن پیشرفت ‌های قابل‌ توجهی در مهارت ‌های گفتاری خود داشته باشند.