راه رفتن بیماران ام اس به دلیل آسیب دیدن سلول های عصبی مخچه در بسیاری از این بیماران با اختلال روبرو می شود. گرچه علائم ام اس در هیچ دو بیماری مانند هم و یکسان نخواهد بود، اما ما شاهد اختلال در راه رفتن در بسیاری از بیماران هستیم. اما چگونه ام اس می تواند بر توانایی راه رفتن تاثیر بگذارد و بهترین درمان مشکل راه رفتن بیماران MS چیست؟ آیا کاردرمانی و تمرینات آن در بهبود بیماران تاثیر گذار است؟ در این مطلب به این سوالات پاسخ می دهیم. شاید رفع ابهام در این زمینه بتواند به نحوه کنار آمدن، تشخیص و تغییر بدن در بیمار مبتلا به MS کمک کند تا او زندگی قوی تر، سالم تر و رضایت بخش تری را تجربه کند. پس تا انتها با ما همراه باشید.
MS یا مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام اس، یک بیماری مرتبط با سیستم عصبی مرکزی است. این بیماری به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی به بافت های بدن (غلاف میلین) رخ می دهد و بیماری خود ایمنی به شمار می آید. با توجه به این که کدام اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته اند و شدت میزان آسیب عصبی، علائم و نشانه های متفاوتی را شاهد خواهیم بود. گاهی برخی از علائم ایجاد شده قابل رویت هستند اما در بسیاری موارد، نشانه ها آشکار نیستند. در این موارد فقط بیمار است که می تواند آن ها را حس کند.
همان طور که می دانید مخچه کنترل کننده حرکات و توان عضلانی بوده که اگر آسیب ببیند، توانایی راه رفتن تحت الشعاع آن قرار می گیرد. بنابراین،اختلال در راه رفتن یکی از علائمی است که در بسیاری از بیماران گزارش شده و شاهد آن هستیم. تاثیر MS بر توانایی راه رفتن و علائم این بیماری در ادامه آمده است.
علائم بیماری ام اس
تاکنون علت بیماری ام اس ناشناخته مانده است. یعنی دلیل این واکنش ایمنی هنوز مشخص نشده است. گفته می شود حساسیت ژنتیکی، علل محیطی و انواع خاصی از عفونت های ویروسی می توانند عوامل بروز این بیماری باشند. همچنین چاقی، کمبود ویتامین D و داشتن بیماری خودایمنی می توانند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهند. فراموش نکنید این بیماری گاهی اوقات بسیار ناتوان کننده است و در نحوه راه رفتن بیماران ام اس تاثیر می گذارد. اما بسیاری از افراد مبتلا به MS، این ناتوانی با شدت زیاد را تجربه نمی کنند. از علائم این بیماری می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- خستگی زیاد
- خواب رفتن پا به صورت مداوم
- اختلال در بلع و صحبت کردن
- نوسانات خلقی
- افتادگی پا
- از دست دادن تعادل
- اسپاستیسیته عضلانی
- افسردگی و اضطراب
- سفتی و خشکی عضلات
- مشکلات بینایی مانند دوبینی، تاری دید شدید و درد چشم. همان طور که پیش از این هم گفته شد، اختلال در راه رفتن بیمار ام اس، یکی از شایع ترین نشانه های این بیماری است.
تاثیر ام اس بر توانایی راه رفتن
ترس از فعالیت در بیماران ام اس همیشه به چشم می خورد. سرگیجه، عدم تعادل در حین راه رفتن، ناپایداری در راه رفتن، حرکات ناگهانی اندام ها، عدم هماهنگی بدن و ضعف از مواردی هستند که مانع حضور مبتلایان به بیماری ام اس در عرصه های اجتماعی می شوند. امروزه تحقیقات نشان داده است که راه رفتن در مسافت های بیشتر و تمرین می تواند قدرت بیماران ام اس را افزایش دهد.
در نتایج تحقیقات که بر روی بیماران مبتلا به ام اس انجام شده است، این مورد ذکر شده که مبتلایان به ام اس می توانند دچار یک مشکل حسی ساده تا فلج هر چهار اندام شوند. همچنین افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، حساس و زود رنج شدن از دیگر مشکلات این بیماران ذکر شده است. در این تحقیقات آمده است که به دلیل مشکلاتی مانند اختلال کنترل اسفنکتری و یا ناتوانی در راه رفتن، بیماران ام اس تمایل کمتری برای حضور در جامعه دارند. همچنین، خستگی یکی از معمول ترین علائم MS است که بر روی دو سوم این بیماران تاثیر می گذارد. علاوه بر آن خستگی به عنوان بیشترین خصیصه ناتوان کننده این بیماری ذکر شده است.
لازم به ذکر است که یکی از موضوعاتی که ذهن مبتلایان و خانواده آن ها را درگیر می کند این است که بیمار چقدر احتمال دارد که فلج شود؟ یا این که پس از ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس، آیا فرد حتماً فلج می شود؟ در پاسخ باید بگوییم که حدود دو سوم افرادی که با ام اس درگیر هستند، می توانند توانایی راه رفتن خود را حفظ کنند. البته ممکن است راه رفتن آن ها منوط به استفاده از عصا یا واکر باشد. بسیاری از این بیماران به فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و مشاوره های روانپزشکی نیازمند هستند. این درمان ها به عنوان درمان های مکمل ام اس که باعث تکمیل یا تقویت درمان های دارویی می شوند، بسیار تاثیرگذار و پرکاربرد هستند.
نقش کاردرمانی در راه رفتن بیماران MS
یکی از روش های بسیار موثر در درمان بیماری ام اس، کاردرمانی است. این درمان با هدف افزایش استقلال و بهبود زندگی فرد صورت می گیرد. در مراکز توانبخشی مانند مرکز توانبخشی طراوت در غرب تهران، متخصص کاردرمانی وضعیت بیمار را به دقت بررسی می کند و پس از آن با مشخص کردن مشکلات بیمار از جنبه های مختلف، برنامه ای آموزشی برای غلبه بر این مشکلات تدوین و ارائه می دهد. آموزش هایی که توسط کاردرمانگر ارائه می شود، شامل موارد زیر هستند:
- کمک به مدیریت استرس
- کمک به حفظ انرژی
- بازگشت به فعالیت های روزمره
- پیشگیری از رمین خوردن
- آموزش بالاتنه و کشش
- توانبخشی رانندگی
- تمرین های حرکتی
- آموزش مهارت های سازماندهی
- مدیریت داروئی
علاوه بر این ها، کاردرمانگر به بیمار مبتلا به ام اس کمک می کند تا فعالیت هایی مانند لباس پوسیدن، غذا خوردن، حمام رفتن، باز و بسته کردن دکمه ها را که برای بیمار دشوار است، به راحتی انجام دهد. در کلیه این تمرین ها به چگونگی راه رفتن بیماران ام اس توجه می شود. همچنین از دیگر تمرینات می توان به ورزش های آبی، آب درمانی، تای چی و یوگا که می تواند به راه رفتن بیماران MS کمک کند، هم اشاره می کنیم. در ادامه به طور مختصر به معرفی آن ها می پردازیم:
- آب درمانی و ورزش های آبی: رانش آب و خاصیت شناوری در ورزش های آبی و آب درمانی به بیمارانی که قادر به راه رفتن بر روی زمین سفت نیستند کمک می کند. آن ها می توانند در آب راه رفته و قدرت کلی بدن خود را حفظ کنند.
- تای چی: یکی دیگر از برنامه های بسیار مفید برای بیماران ام است. در تای چی شدت حرکات کم بوده و آن را در حالت های خوابیده و ایستاده می توان انجام داد.
- حرکات یوگا: در یوگا هم به تکنیک های آرام سازی و مدیتیشن توجه می شود و هم تقویت و انعطاف پذیری بدن مورد توجه است.
تمریناتی که در اینجا به آن ها اشاره کردیم، متناسب با نیازها و اهداف بیماری و توسط تیم پزشکی و توانبخشی بیمار طرح ریزی می شوند. فراموش نکنید، کلیه برنامه های درمانی به صورت هدفمند و برای تسریع در بهبودی بیمار طراحی می شوند. این برنامه های درمانی می توانند بیمار را در انجام فعالیت های زوزانه و بازگشت به زندگی عادی یاری دهند. کاردرمانی برای راه رفتن بر افزایش قدرت و توانایی حرکات تکیه داشته و در کنار دیگر روش های توانبخشی معمول، نقش بسیار تعیین کننده ای در بهبود بیمار دارد.
تکنیک ها و تمرینات بهبود راه رفتن در بیماران ام اس
در این قسمت به ۷ تمرین از تمرینات کاردرمانی برای راه رفتن بیماران ام اس را معرفی می کنیم. توجه داشته باشید برای انجام تمرینات باید هر فرد با کاردرمانگر خود مشورت کند. تمرینات بایستی متناسب با نیاز و توانایی فرد بیمار انجام شوند. حتما ًدقت کنید در انجام تمرینات، تعداد قدم ها و نوع سطوح، متناسب با نظر کاردرمانگر انتخاب شوند. تاکید می کنیم که خودسرانه برنامه تمرینات خود را تغییر ندهید.
۱.حرکت سر رو به بالا و پایین
سعی کنید روی سطح سفت راه بروید. چشم و سرتان مستقیم باشد و سپس سر و چشمتان را چند قدم به سمت سقف برگردانید. دوباره به حالت شروع برگشته و بعد سر و چشم را به سمت زمین برگردانید و چند قدم بردارید. لازم است یادآوری کنیم که تعداد انجام این تمرین در روز و هفته توسط کاردرمانگر با توجه به نیاز و توانایی شما تعیین می شود. توصیه شده است که این تمرین را در فروشگاه، بازار یا محیط های مختلف انجام دهید.
۲.تمرین حرکت سر به طور مورب در راه رفتن بیماران ام اس
در حالی که چشم و سرتان مستقیم است، سر و چشمتان را برای چند قدم به سمت بالا و راست بگردانید. به حالت شروع برگشته و سپس سر و چشم را به سمت پایین و چپ بگردانید و چند قدم بردارید. روی سطح سفت این کار را انجام دهید.
۳.راه رفتن با کمک دیوار، راه رفتن بیماران ام اس
نزدیک دیوار ایستاده و دست خود را به دیوار بگیرید. تلاش کنید به آرامی دست خود را از دیوار دور کنید. روی سطح سفت و مستقیم جلو بروید. این تمرین را می توانید با چشمان بسته و یا در اطاقی با نور کم هم انجام دهید.
۴.راه رفتن پهلو به پهلو – حرکت سر
سر و چشم مستقیم و در طول راه رفتن سر و چشم را به سمت راست بگردانید. حالا به شروع برگرید و سپس چشم و سر را به سمت چپ ببرید. روی سطح سفت راه بروید.
۵.خیره شدن، راه رفتن بیماران ام اس
در حین راه رفتن چشم خود را به هدفی خیره نگه دارید. می توانید در هنگام راه رفتن ،چشمان خود را به یک هدف ساکن روی دیوار پهلویی ثابت نگه دارید.
۶.راه رفتن بیماران ام اس روی پاشنه
روی سطح ناهموار و چشم بسته، یک مسیر مستقیم را روی پاشنه راه بروید. این کار را تکرار کنید.
۷.راه رفتن بیماران ام اس به صورت دایره ای
روی سطحی ناهموار و چشم بسته، دایره بزرگ بسازید و سپس دایره را کوچک کنید. این کار را تکرار کنید.
مرکز کاردرمانی بیماران ام اس در تهران
فراموش نکنید، در طول دوره بیماری، ام اس با علائم مختلف و تغییرات غیرقابل پیش بینی می تواند محدودیت ها و ناتوانی هایی را در بیمار ایجاد کند. کاردرمانی به بیمار کمک می کند که بتواند هر علامت جدیدی را به صورتی مدیریت کند که برای بدن و موقعیت او کاملاً منطقی باشد. در مرکز توانبخشی و کاردرمانی بیماران ام اس در غرب تهران (مرکز توانبخشی طراوت)، کاردرمانگر با ارزیابی فرد می تواند به مدیریت علائم به او کمک کند.
همان طور که قبلاً ذکر کرده ایم، حفظ استقلال و بهبود کیفیت زندگی بیمار، عملکرد او در محل کار، تقویت عضلات و افزایش سطح انرژی برای راه رفتن بیماران ام اس اهمیت حیاتی دارد. کاردرمانی و گفتار درمانی غرب تهران، همچنین مدیریت مشکلات حافظه و تفکر این بیماران را با به روزترین متدها بهبود می بخشد. برای دریافت اطلاعات تکمیلی و استفاده از خدمات این مرکز، از طریق وب سایت یا تماس تلفنی اقدام نمایید.
سخن آخر
در بیماری ms، سیگنال های الکتریکی توسط اعصاب به درستی انتقال داده نشده و این مسئله اختلال در راه رفتن این بیماران را موجب می شود. در میان روش های متعددی که برای درمان این بیماری وجود دارد، می توانیم استفاده از وسایل کمک حرکتی، دستگاه های توانبخشی، فیزیوتراپی، ورزش و کاردرمانی را نام ببریم. مشاوران و کاردرمانگران کلینیک توانبخشی طراوت با ارائه خدمات در غرب و جنوب تهران با بهره مندی از جدیدترین و به روزترین متدها و وسایل کمک حرکتی مانند انواع آفو، در جهت کمک به راه رفتن این بیماران و ارتقای سطح کیفیت زندگی این عزیزان همراهشان خواهند بود.
بدون دیدگاه