کاردرمانی جسمی حرکتی چیست؟

کاردرمانی جسمی حرکتی یکی دیگر از شاخه های توانبخشی است که امروزه این شیوه نوین درمانی سه بخش جسم، ذهن و روان  افراد بیمار را مورد هدف قرار می دهد و بسیار تاثیرگذار است. به طور کلی، کاردرمانی جسمی یک تخصص بهداشتی و درمانی است که هدف آن، ارزیابی و بهبود افرادی است که در انجام امور حرکتی و عملکردی دچار اختلال هایی هستند. ر این مقاله قصد داریم کاردرمانی جسمی و حرکتی را به طور کامل برای شما عزیزان شرح دهیم. با ما همراه بمانید.

کاردرمانی جسمی حرکتی چیست؟

کاردرمانی جسمی حرکتی به افراد ناتوان در امور جسمی و حرکتی می آموزد که چگونه با این ناتوانی ها سازگار شوند. فراموش نکنید اولین اقدام جهت بهبودی کامل فرد بیمار سازگاری است و این سازگاری به افراد کمک می کند تا بهتر بتوانند امور و یا وظایف خود را در خانه، محل کار، سرکار، مدرسه و… انجام دهند. درواقع کاردرمانی جسمی زیر مجموعه ای از کاردرمانی محسوب می شود.

از دیگر هدف های اصلی کاردرمانی جسمی حرکتی می توان به بازیابی مجدد توانایی های بیماران جهت انجام فعالیت های روزمره اشاره نمود. از جمله آموزش های اصلی روش کاردرمانی جسمی حرکتی، نحوه کار کارکردن با ابزارهای کمک کننده ای همانند ویلچر و واکر است.

زمانی که به یک کاردرمانی جسمی حرکتی مراجعه می کنید، کاردرمانگر در ابتدا به بررسی و ارزیابی نحوه انجام دادن فعالیت های شما می پردازد. سپس با توجه به شرایط هر بیمار، یک برنامه درمانی و یک روش جایگزین جهت راحت تر انجام دادن کارهایتان و همچنین کم دردتر شدن آن به فرد بیمار ارائه می دهد.

هدف از کاردرمانی جسمی حرکتی

هدف اصلی کار درمانی، بهبود و ارتقاء سلامت روانی و جسمی فرد است. این روش درمانی به وسیله متخصصان کار درمانی انجام می‌شود و برای رفع مشکلات روانی و رفتاری شخص، تقویت مهارت‌ها، بهبود روابط اجتماعی و ارتقاء کیفیت زندگی فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. اهداف اصلی کار درمانی شامل موارد زیر می‌شود:

۱. کاهش علایم و نشانه‌های بیماری: این روش معمولاً برای کاهش علائم و نشانه‌های مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، وسواس و … استفاده می‌شود. متخصصان کاردرمانی با بهره‌گیری از تمرینات و روش‌های مختلف، به فرد کمک می‌کنند تا با مشکلات خود ارتباط سازگاری برقرار کند و بهبود یابد.

۲. ارتقاء کیفیت زندگی: این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا مهارت‌های روانی و عاطفی مورد نیاز برای مواجهه با چالش‌ها و رفع مشکلات را تقویت کند. با ارتقاء این مهارت‌ها، فرد قادر به مدیریت بهتر استرس، بهبود روابط اجتماعی، بهبود در انتخاب های زندگی و رسیدن به اهداف شخصی خواهد بود.

۳. تعامل اجتماعی بهتر: برخی افراد دچار مشکلات در تعاملات اجتماعی می‌شوند و به کمک کار درمانی می‌توانند مهارت‌ها و رفتارهای اجتماعی خود را بهبود بخشند. این روش می‌تواند به فرد کمک کند تا در روابط میان فردی، خانوادگی و اجتماعی خود، موفق تر و سازنده تر عمل کند.

۴. تغییر الگوهای ناکارآمد: در کار درمانی جسمی حرکتی، تلاش می‌شود تا الگوهای ناکارآمد و مشکل‌ساز فرد شناسایی و بهبود یابند. این به معنی تغییر رفتارها، افکار و اعتقادات غلط است که ممکن است عواقب منفی بر دنیای روانی و رفتاری فرد داشته باشد. پس با کمک کار درمانی، فرد می‌تواند الگوهای جدیدی را در کار و زندگی خود ایجاد کند که بهتر و کارآمدتر باشد. به طور خلاصه، هدف اصلی کاردرمانی جسمی حرکتی بهبود روانی و جسمی فرد و ارتقاء کیفیت زندگی اوست.

چه کسانی به کاردرمانی جسمی نیاز دارند؟

افراد و بیماران زیادی هستند که ملزم به استفاده از روش تاثیرگذار و مفید کاردرمانی جسمی حرکتی هستند که این افراد عبارتند از:

• افراد مبتلا به سندروم داون.
• آن دسته از کودکانی که مبتلا به اختلالات تاخیر در رشد همانند تاخیر در گردن گرفتن، راه رفتن، نشستن، چهار دست و پا رفتن و… هستند.
• افرادی که مبتلا به اختلال شل بودن عضلات هستند.
• کودکان مبتلا به بیماری هایی از قبیل فلج اطفال و فلج مغزی
• کودکان مبتلا به دیستروفی عضلانی.
• کودکانی که مبتلا به تورتیکولی هستند.
• کودکان مبتلا به صافی کف پا
• کودکان مبتلا به فلج های زایمانی
• کودکان مبتلا به اختلال هیپوتونی یا ضعف عضلانی
• آن دسته از بیمارانی که مبتلا به مشکلات حرکتی در اثر بیماری‌ های متابولیک هستند.
• بیماران مبتلا به ام اس و پارکینسون
• افرادی که پس از سکته مغزی دچار مشکلات جسمی شده اند.
• افرادی که پس از تصادف دچار آسیب های جدی شده اند.
• افراد مبتلا به ضایعه نخاعی
• افراد مبتلا به اختلال مشکلات مخچه ای

توانبخشی و کاردرمانی جسمی

توانبخشی و کاردرمانی جسمی به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و روش‌هایی گفته می‌شود که به افراد کمک می‌کنند تا بعد از امراض روانی، صدمات بدنی یا مشکلات روانشناختی و اجتماعی، زندگی خود را به حالت عادی بازگردانند و توانمندی های خود را بازیابی کنند. توانبخشی و کاردرمانی می‌تواند در برابرنده دو شیوه اصلی است:

توانبخشی جسمانی

توانبخشی جسمانی، شامل فعالیت‌های فیزیکی است که به افزایش قدرت عضلات، بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی و افزایش تحمل به شدت فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.

توانبخشی روانی

توانبخشی روانی، شامل فعالیت‌های روانشناختی و روان‌درمانی است که به افراد کمک می‌کند تا با مشکلات روانی، افکار منفی، اضطراب و افسردگی مقابله کنند و روان آرام و سالمی داشته باشند.

در موارد زیر، کاردرمانی و توانبخشی بسیار مفید و کارساز است:

• مدیریت استرس و خشم
• تقویت مهارت‌های ارتباطی
• تقویت خودکارآمدی و اعتماد به نفس
• بهبود مهارت‌های حل مسئله
• تمرینات مربوط به بهبود حافظه و تمرکز
• تغذیه بهینه و تمرینات صحیح برای بهبود عملکرد بدنی
• مهارت‌های بهداشتی
• بهبود کیفیت خواب

موارد کاربرد کاردرمانی جسمی حرکتی

امروزه این روش درمانی فواید و موارد کاربرد  زیادی را به خود جای داده است. از این رو کاردرمانی جسمی حرکتی توانسته توجه افراد زیادی را به خود جلب نماید. از مهم ترین مزایای کاردرمانی جسمی حرکتی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بهبود توان عضلانی
• کمک به کودکان در مراحل رشد
• کمک به افراد برای رسیدن به استقلال فردی و کاهش وابستگی به کمک اطرافیان
• کمک به بهبود وضعیت تعادل در بیماران
• پیشگیری و جلوگیری از رفلکس های غیر طبیعی
• اصلاح دفورمیتی های مفصلی و اسکلتی
• کاهش و یا از بین بردن اختلالات جسمی مانند مشکلات راه رفتن، نشستن و ایستادن بطور صحیح
• تقویت عضلات ضعیف شده
• کاهش و یا از بین بردن اختلالات حسی
• بهبود و یا ترمیم مواردی که پس از سانحه بروز پیدا کرده است
• بهبود هماهنگی سیستم‌عصبی

کاردرمانی جسمی کودکان

در مواقعی که کودکان در تسلط بر مهارت های شناخت محیط مشکل دارند، برای شناخت درست از محیط و البته استفاده صحیح از مهارت ها، کاردرمانی جسمی می تواند بسیار کمک کننده باشد. پرورش مهارت های روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و بسیاری دیگر، زمینه کار یک متخصص کاردرمانگر جسمی کودک است که می تواند به روند رشد و بهبود این مهارت ها کمک شایانی کند.

کاردرمانگر جسمی حرکتی کیست؟

لازم است بدانید که تمامی کاردرمانگر ها در تمامی زیرمجموعه های کاردرمانی دارای تحصیلات عالی دانشگاهی هستند. همچنین این کاردرمانگر ها دارای مجوز و موظف به پشت سر گذاشتن یک آزمون سراسری جهت ارائه خدمات هستند. لازم به ذکر است، در مواردی این دسته از کاردرمانگرها دوره های تخصصی بیشتری را پشت سر می گذارند تا بتوانند جهت درمان تمامی ابعاد همانند دست درمانی، آموزش افراد کم بینا، کاردرمانی کودکان یا سالمندان اقدام کنند. کاردرمانگرها در اغلب موارد جهت دریافت نتیجه بهتر بیمار از این روش درمانی با سایر پزشکان و متخصصان همانند فیزیوتراپیست ها و روانشناسان همکاری می کنند.

از دیگر وظایف کاردرمانگرها در روش کاردرمانی جسمی حرکتی، ارائه یک برنامه تمرینی هدفمند و همچنین متناسب با نیازها ، ناتوانی یا محدودیت های فرد تعیین می شود. همچنین از دیگر وظایف کاردرمانگرهای روش کاردرمانی جسمی حرکتی نحوه آموزش تطبیق حرکات، مهارت های حرکتی یا هماهنگی چشم و دست به فرد بیمار است.

کاردرمانی جسمی و انواع آن

کاردرمانی جسمی یا فیزیوتراپی، یک روش درمانی است که با استفاده از تمرینات، ماساژ، الکتروتراپی و سایر تکنیک‌ها، بهبود قوام و حرکت بدن را تسهیل می‌کند. این روش درمانی معمولاً توسط فیزیوتراپیست‌ها، کارشناسان توانبخشی و تیم‌های بهداشتی تحت نظر یک پزشک متخصص انجام می‌شود. کاردرمانی جسمی شامل انواع درمان‌هایی است که برای بهبود انعطاف پذیری و عملکرد عضلات، استقامت، تعادل و کنترل درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی به صورت منظم و هدفمند اجراء می‌شود و به هدف‌های فیزیکی هر فرد متناسب با شرایط و بیماری خاصی که دارد، تنظیم می‌شود.

کاردرمانی جسمی حرکتی در کودکان

لازم به ذکر است والدین بدانند که این نوع از کاردرمانی برای آن دسته از کودکانی که مبتلا به بیماری هایی نظیر فلج مغزی، اوتیسم، سندروم داون، بیش‌فعال و کم‌توان ذهنی هستند بسیار مفید است. زیرا در روش کاردرمانی جسمی حرکتی، هدف اصلی کاردرمانگر به این دسته از بیماران، آموزش نحوه راه رفتن است.

کاردرمانی جسمی حرکتی بزرگسالان

کاردرمانی جسمی بزرگسالان یک روش درمانی است که از تمرینات فیزیکی، تمرینات تنفسی، رفع تنش‌های عضلانی و اندامی و توانبخشی برای بهبود و تحسین قدرت جسمانی و تحرک بدنی استفاده می‌کند. این روش درمانی در کمک به کاهش درد عضلانی و مفصلی، بهبود قوام و انعطاف پذیری عضلات، بهبود تعادل و حرکت، تقویت عضلات ضعیف و توانبخشی بعد از صدمات و جراحی، بسیار مؤثر است.

برخی از تمرینات و روش‌های استفاده شده در کاردرمانی جسمی بزرگسالان شامل:

• ماساژ
• استرچینگ عضلات
• تمرینات تقویت عضلات (مانند تمرینات وزنه برداری و تمرینات تنش)
• تمرینات کارایی و تعادل
• تمرینات آب درمانی
• تمرینات تنفسی
• تمرینات کوتاه مدت و فعالیت‌های تناسب اندام می شوند.

مشاوره و همکاری با یک کاردرمانیست متخصص جسمی می‌تواند به شما کمک کند تا برنامه‌ای مناسب و شخصی‌سازی شده برای اهداف و نیازهای خاص خود تعیین کنید. همچنین، پروفسورها و مراکز درمانی ورزشی نیز ارائه دهنده خدمات کاردرمانی جسمی حرکتی مورد نیاز شما هستند.

تمرینات کاردرمانی جسمی حرکتی

روش درمانی در تمرینات کاردرمانی جسمی حرکتی برای بهبود و تقویت عملکرد جسمانی و حرکتی فرد و معمولاً توسط کاردرمان ها انجام می‌شود. تمرینات، ماساژ، درمان‌های حرارتی و سردی، درمان‌های الکتروتراپی و استفاده از وسایل کمکی مختلف در این روش درمانی کاربرد استفاده می‌شود. روش کاردرمانی جسمی به صورت مستقیم تمامی اعضاء و سیستم‌های بدن را از جمله اعصاب، عضلات، استخوان‌ها، مفاصل و بافت‌های نرم را درمان می‌کند.

هدف از این روش درمانی بهبود عملکرد حرکتی، کاهش درد و التهاب، افزایش محدودیت‌های حرکتی و نهایتاً بهبود کیفیت زندگی افراد است. روش‌های مختلفی در کاردرمانی جسمی حرکتی استفاده می‌شود، از جمله:

۱. تمرینات اصلاحی و تقویتی: این تمرینات شامل تمرینات استقامتی، تمرینات قدرتی، تمرینات استاتیک و تعادلی می‌شود، که هدف آن تقویت عضلات، افزایش استقامت و بهبود کنترل حرکتی است.

۲. ماساژ و درمان‌های دستی: این روش‌ها شامل ماساژ ترکیبی، ماساژ عمیق بافت، ماساژ و رفع اسپاسم عضلات است که هدف آن کاهش درد و التهاب، افزایش رساندن خون به عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری است.

۳. درمان‌های حرارتی و سردی: استفاده از حرارت و سردی بر روی مناطق مورد نیاز جهت کاهش التهاب، درد و تشنج عضلات است.

۴. درمان‌های الکتروتراپی: استفاده از جریان‌های الکتریکی برای ارتقاء جریان خون، کاهش درد و موثر شدن تمرینات است.

۵. استفاده از وسایل کمکی و وسایل حرکتی: از جمله استفاده از آسانسورهای بلندکننده، پروتزها و انواع وسایل کمکی جهت بهبود و تسهیل حرکت و راحتی فرد در زندگی روزمره. مزایا و موارد کاربرد روش کاردرمانی جسمی حرکتی شامل بهبود حرکت و قدرت، کاهش درد و التهاب، بهبود رشد و توسعه عضلات، و بهبود کیفیت زندگی است.

در نتیجه این روش درمانی برای افرادی که به علت عوارض جسمانی از قدرت و عملکرد حرکتی آن ها کاسته شده‌ است، کاربرد دارد و می‌تواند نقش مهمی در بهبود آن‌ها ایفا کند.

مرکز کاردرمانی در غرب تهران

لازم است این نکته را ذکر نماییم، همان طور که می دانید زندگی افرادی که پس از بروز یک سانحه رانندگی و یا بروز اتفاقات ناگهانی ناخوش، دچار آسیب های جدی در عملکرد و همچنین راه رفتن می شوند، بسیار دشوار و طاقت فرسا می شود. اما این دسته از افراد این امکان را دارند تا با انتخاب و استفاده از روش کاردرمانی جسمی حرکتی بتوانند استقلال فردی از دست رفته خود را دوباره بازگردانند. همچنین به انجام اموری که در گذشته و قبل از این آسیب ها انجام می دادند به راحتی و سادگی بپردازند.

در مرکز کاردرمانی طراوت در غرب تهران این امکان برای کلیه افراد فراهم است تا بتوانند با روش های نوین و کاربردی کاردرمانی جسمی حرکتی به زندگی طبیعی خود برگردند. لازم به ذکر است که یکی از هدف های اصلی روش کاردرمانی جسمی حرکتی،،توسعه مهارت های حرکتی عضلات کوچکتر بیماران است که این موارد می تواند شامل مهارت هایی همانند نوشتن یا راه رفتن باشد.

جمع بندی

در این مطلب اشاره کردیم که کاردرمانی جسمی علاوه بر این که تخصص بهداشتی و درمانی است بر روی ارزیابی و بهبودی افرادی که در انجام امور حرکتی اختلالاتی دارند تمرکز دارد. کاردرمانی بر توسعه توانایی فرد در انجام فعالیت های روزمره تاکید داشته و  می تواند در کنار فیزیوتراپی نتیجه بهتری را ایجاد کند. در صورت نیاز به مشاوره و خدمات کاردرمانی توانبخشی طراوت در تهرانسر کافی است از طریق وب سایت و یا شماره تماس اقدام نمایید.