تغذیه و لکنت موضوعی است که خیلی بحث برانگیز بوده و است. در حالی که هیچ ماده غذایی خاصی که بتواند لکنت را درمان کند وجود ندارد. اما بعضی مواد غذایی برای دستگاه گفتاری مفید است و طبق نتایج حاصل از تحقیقات مختلف می تواند شدت این اختلال با تغذیه مناسب برای لکنت تا حدودی کاهش یابد. لکنت زمانی پدید می آید که در جریان طبیعی گفتار وقفه ای ناگهانی و غیرطبیعی به واسطه تکرار صداها، هجاها، کلمات و حتی عبارات، کشیده گویی صداها و هجاها و کلمات و نیز به میان اندازی صداها و هجاها و کلمات دیگر و قفل شدن دهان، ایجاد شده و بعضا با رفتارهای وابسته همراه است. گفتار درمانی موثرین شیوه در درمان لکنت است.
نقش تغذیه در لکنت
بعضی از مواد غذایی موثر در درمان لکنت عبارت اند از:
- جویدن انگور فرنگی
- بادام هندی
- فلفل سیاه
- دارچین
- خرما خشک.
استفاده از مواد غذایی نشاط آور و مواد مغذی برای افزایش کیفیت زندگی در همه افراد موثر است. استفاده زیاد از شکر باعث افزایش استرس خواهد شد و استفاده از کافئین باعث ایجاد خشم و عصبانیت خواهد شد. استفاده کمتر از این مواد غذایی به همه افراد توصیه میشود. به عنوان یک فرضیه غذاهای پر پروتئین ممکن است لکنت را زیاد کند.
تغذیه مناسب برای لکنت؛ موارد مراقبتی
- اسید چرب امگا ۳ از سلامت رشد رفتاری و زبانی حمایت می کند.
- از رنگ ها، چاشنی ها و نگهدارنده های مصنوعی پرهیز کنید زیرا در بدن توکسین(مواد سمی) می سازند که مهارتهای زبانی و یادگیری را تحت تأثیر قرار می دهد.
- یک رژیم غذایی برای افراد دارای لکنت باید دارای سطح کافی از ویتامین B6 باشد. زیرا برای سنتز مواد شیمیایی حیاتی مغز (دوپامین، سروتونین، توراپی نفرین) لازم است.
- ایکوزاپنتاتونیک اسید (EPA) اگر چه در مغز به میزان کمی وجود دارد. اما هر تغییر اندکی در مقدار آن ناهنجاری مغزی را به عهده دارد همچنین این اسید چرب قابلیت تبدیل به DHA را نیز دارد.
ویتامین B1 (تیامین):
ویتامین B1 یا تیامین در تغذیه و لکنت اثر همه یا هیچ دارد، اثرات مطلوبی در برخی تحقیقات دیده شده اما این اطلاعات کم است (بلوداستاین و راتنر، ۲۰۰۸). در بعضی دیگر هیچ اثری ندارد؛ اما تیامین فاقد عوارض جانبی است و زود اثر و بسیار ارزان است. هیچ دلیلی برای عدم تجویز آن برای افراد دارای لکنت وجود ندارد(دیوید کهو، ۲۰۱۳). دکتر بروکلی هارنز در مورد تیامین مینویسد: تیامین نقش مهمی در عملکرد و ساختار مخچه دارد کمبود آن باعث کاهش سایز و تعداد سلول ها در مخچه می شود.
همچنین تیامین در تغذیه در لکنت نقش مهمی در ساختار آنزیم پیروات دیهیدروزناز دارد که این آنزیم برای ساخت میلین مورد نیاز است. در کمبود میلین و نقص در مخچه وجود دارد بنابراین کمبود تیامین زمینه ساز ایجاد لکنت است که این حالت به ویژه در مسمومیت با الکل دیده می شود (دیوید کهو، ۲۰۱۳). تیامین همچنین یک مولکول کمکی مورد نیاز در ساخت سه آنزیم است که در دو مسیر از متابولیسم کربوهیدرات نقش دارد.
تولیدات این مسیر متابولیسم برای ساخت سلول های دیگر مانند مواد شیمیایی مغز و DNA نقش دارند و کمبود آن در عملکرد تعداد زیادی از سلول ها نقش دارد به همین علت می تواند منجر به اختلالات مغزی شود. سیستم عصبی نسبت به کمبود تیامین بسیار حساس است زیرا در سوخت و ساز متابولیسمی نقش دارد. کمبود تیامین باعث می شود مغز توانایی استفاده از گلوکز برای ایجاد انرژی را نداشته باشد (فولادی، ۱۳۸۹). دانه غلات و حبوبات کامل، انواع گوشت ها و انواع آردها، حاوی تیامین است.
ویتامین H (بیوتین) و تغذیه در لکنت
از ویتامین های گروه ب و از ویتامینهای محلول در آب است. از عفونت جلوگیری میکند. کمبود آن باعث ریزش مو و بروز شوره سر و باعث ایجاد لکنت می شود. مواد غذایی حاوی این ویتامین شامل برنج پوست نشده، مرغ، شیر، نخود، قارچ، مخمر آبجو، گوجه فرنگی، هلو، پیاز،اسفناج است.
ویتامین B12
این ویتامین در واکنشهای مختلف بدن است و در ساخت و پیشبرد رشد و بلوغ گلبول های قرمز خون نقش دارد. یکی از اثرات کاهش آن از بین رفتن میلین در فیبرهای بزرگ عصبی در نخاع است (حسن قمی، ۱۳۸۳). کمبود این ویتامین باعث استرس، خستگی، گیجی، عدم تعادل در راه رفتن، کاهش وزن، التهاب دستگاه گوارش، لکنت، توهم و تغییرات شخصیتی می شود. از مواد غذایی حاوی این ویتامین می توان کباب برگ و تخم مرغ را نام برد.
منیزیم (Magnesium) و تغذیه در لکنت
منیزیم یکی از مواد معدنی موجود در بدن است که در بسیاری از فرآیند های بدن شرکت می کند. یک درصد از منیزیم در مایعات خارج سلولی وجود دارد که در انتقال امواج عصبی و انبساط عضلات نقش دارد (حسن قمی، ۱۳۸۳). این ماده معدنی به تنظیم فشارخون و ضربان قلب کمک می کند. همچنین باعث ایجاد آرامش در بدن می شود که به کاهش لکنت کمک می کند. منیزیم باعث شلسازی در بسیاری از ماهیچه های بدن می شود که همین در امر بهبود شرایط بسیار موثر است. مواد غذایی حاوی منیزیم شامل،کشمش، عدس، نان سبوسدار، جو، اسفناج، لوبیا قرمز، لوبیا سیاه و . . . است.
تغذیه مناسب برای لکنت ؛ شیر مادر
بررسی های جدید در زمینه تأثیر شیر مادر بر رشد گفتاری کودکان نشان می دهد اگر کودکان در دوران نوزادی از شیر مادر به طور کامل استفاده کنند مشکل لکنت کمتری خواهند داشت. همچنین روند بهبود خود به خودی در کودکی و درمان آنها در بزرگسالی بهتر صورت می گیرد. در یک مطالعه ۴۷ کودک که در سنین خردسالی به لکنت دچار بودند مورد آزمایش قرار گرفتند و مشخص شد در کودکانی که مدت طولانی تری از شیر مادر تغذیه کرده اند احتمال درمان لکنت در سنین بالاتر به مراتب بیشتر است (ماهورین اسمیت و امبورس، ۲۰۱۳).
تاثیر مواد غذایی با مزاج سرد و گرم در مسئله تغذیه و لکنت
این موضوع که مواد غذایی دارای مزاج گرم باعث کاهش و از بین رفتن لکنت می شود و یا مواد غذایی دارای مزاج سرد باعث لکنت یا شدید تر شدن لکنت می شود، اثبات نشده است و مستند و علمی نمی باشد اما محض اطمینان پیشنهاد می شود که افراد دارای لکنت اعتدال مزاج خود را حفظ نمایند.
| تغذیه مناسب برای لکنت | خوراکی های سازگار | خوراکی های ناسازگار |
| گوشتها | گوسفند، بزغاله، مرغ محلی، پرندگان کوچک ، شتر و شترمرغ | گاو، گوساله، ماهی، مرغهای پرورشی، سوسیس، کالباس، همبرگر،سفیده تخم مرغ |
| سبزیها | بادرنجبوبه، ترب، تربچه، نعناع، سیر، پیاز، شاهی، تره، ترخون، شنبلیله، مرزه | خیار، کدو، چغندر، کاهو، اسفناج، گشنیز، قارچ، خرفه |
| اجیل و میوه ها | انگور، خرما، نارگیل، گردو، فندق، موز، سیب شیرین، خربزه | هندوانه، توت فرنگی، کیوی، مرکبات، هلو، انواع آلو |
| غلات، حبوبات، دانه ها | رازیانه، بالنگ، نخود، کنجد | تخم کدو، تخم کاهو، تخم کاسنی، نشاسته، تخم خرفه، دانه کدوتنبل، تخم خیار، تخم هندوانه، جو، ماءالشعیر |
| لبنیات و روغن ها در تغذیه در لکنت | پنیر (نمک سود با گردو)، روغن کنجد، روغن حیوانی | کشک، شیر، ماست، پنیر تازه، روغن دانه آنگور، روغن نباتی، روغن تخم کدو، کره گیاهی |
| چاشنی ها | هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، زیره، آویشن | لیمو ، سماق، غوره، سس گوجه فرنگی |
| نوشیدنیها و طعم دهنده ها | شیره انگور، شکر سرخ، عسل | شربت آلبالو، شربت عناب، شربت لیمو، شربت زرشک، شربت آلو دوغ، چای بنفشه، ماءالشعیر طبی، انواع نوشابهها و سس های صنعتی در تغذیه و لکنت |
| غذاها و تغذیه مناسب برای لکنت | آبگوشت، سوپ با سبزی های گرم مزاج | بورانی ماست و اسفناج، خورش آلواسفناج، آشهای سردمزاج (رشته، جو، آلو، ماست، دوغ، گوجه و . . . )، آبدوغ خیار،برنج و . . . |
در حال حاضر تنها روش علمی و موثر بر روی درمان لکنت گفتاردرمانی است و سایر روش های درمانی فقط درمان های کمکی هستند که در کنار گفتاردرمانی می توانند کمک کننده باشند.
تغذیه و لکنت زبان
تغذیه مناسب برای کودکان بسیار مهم است و می‌تواند در کاهش مشکلات لکنت زبانی به آنها کمک کند. برخی از رژیم های غذایی که می‌تواند به کودکان کمک کند تا مشکلات لکنت زبانی شان را کاهش دهند، عبارتند از:
- مصرف مواد غذایی سالم: مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی مانند میوه، سبزیجات، ماهی، گوشت، تخم مرغ و ماست، برای رشد و توسعه سالم بدن کودکان لازم است.
- مصرف مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳: اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در ماهی، بادام و کره بادام زمینی می‌تواند به کودکان کمک کند تا مشکلات لکنت زبانی خود را کاهش دهند.
- مصرف مواد غذایی غنی از مواد معدنی مانند روی و آهن: مواد معدنی مانند روی و آهن برای رشد و توسعه سالم مغز و عصب کودکان بسیار مهم هستند. مصرف مواد غذایی غنی از این مواد می‌تواند به کودکان کمک کند تا مشکلات لکنت زبانی خود را کاهش دهند.
لکنت زبان را چگونه درمان کنیم؟
درمان لکنت زبان بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله سن کودک، شدت لکنت زبان و علت آن. به طور کلی، درمان لکنت زبان شامل یک یا ترکیبی از روش‌های زیر می‌باشد:
- مشاوره گفتار درمانی لکنت : این روش به کودکان کمک میکند تا مهارتهای گفتاری و زبانی خود را تقویت کنند و بهبود کیفیت موجودیت صوتی خود را داشته باشند. این روش با استفاده از تمرینات گفتاری و برنامه های تمرینی و بازخورد، به کودکان کمک میکند تا مهارتهای گفتاری و زبانی خود را بهبود بخشند.
- درمان دارویی: در برخی موارد، مصرف داروهایی مانند ضد اضطراب و ضد افسردگی می‌تواند برای کودکان با لکنت زبان مفید باشد. با این حال، مصرف داروها باید تنها توسط پزشک یا متخصص گفتار درمانی تجویز شود.
- مداخلات فنی: برای کودکان با لکنت زبان شدید، استفاده از دستگاه‌های تمرینی برای تقویت عضلات دهان و گلو و تمرین مهارتهای تنفسی مانند تنفس عمیق و صحیح، ممکن است مفید باشد.
- مداخلات مدرسه: برخی از مدارس دارای برنامه های ویژه برای دانش‌آموزان با لکنت زبان هستند که با استفاده از تمرینات گفتاری و زبانی و بازخورد، به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا مهارتهای گفتاری و زبانی خود را بهبود بخشند.
با سلام
آیا گرمی جات باعث میشه لکنت خوب بشه؟
سلام
اثبات شده نیست و تا کنون هیچ مطالعه علمی این مورد را ثابت نکرده است.