دیزآرتری اختلال حرکتی در تکلم است که به علت آسیب به سلول های عصبی ایجاد می شود و انواع مختلفى دارد. درمان دیزآرتری در تهرانسر از جمله حیطه های گفتار درمانی می باشد. گفتاردرمانی در دیزآرتری به این افراد کمک شایانی می کند. این اختلال انواع مختلفی دارد و روند درمان آنها باهم متفاوت است. در ادامه بیشتر در این زمینه خواهیم خواند.
دیزآرتری چیست؟
دیزآرتری اختلال حرکتی در تکلم است که به علت آسیب به سلول های عصبی ایجاد می شود و انواع مختلفى دارد. شل(flaccid) ،سفت(spastic) آتاکسیک (ataxic) کم تحرک(hypokinetic) پرتحرک(hyperkinetic) مختلط(mixed) . افراد مبتلا به این اختلال باید برای ارزیابی و درمان به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنند. افراد مبتلا به دیزآرتری در تنطیم تنفس مطلوب، تلفظ صداها، آهنگ گفتار اختلال دارند و در فعالیت حرکتی اندام گفتاری برای بیان کردن آواها مشکل دارند در زمینه های مانند دستور زبان، خزانه واژگان مشکلی ندارند.
دیزآرتری از نوع شل
میزان وضوح گفتار این بیماران به طور همه جانبه و به شدت کاهش مییابد. صدای این بیماران بصورت گرفته، توام با تقلا و فشار، همراه با تو دماغی صحبت کردن (از نوع متوسط تا شدید)، اشکال در تلفظ صداها و آهنگ یکنواخت گفتار است.هدف برنامه درمانی این بیماران کاهش و یا حذف هر یک از این ابعاد معیوب گفتار میباشد. در انواع خفیفتر بیماری درمان عینی و مفهومسازی گفتار (آزمایش کارایی عملکردی گفتار) میسر گشته است. طبیعی است که روند بهبود بیماران با اختلال شدید کندتر از سایرین بوده و نتیجه کمتری از درمان عاید آنها خواهد شد و ممکن است در این بیماران دورههای تکراری وجود داشته باشد. در مواردی که گفتار بیمار غیر قابل درک است و یا کلاً بیمار فاقد گفتار میباشد لازم است ار روشهای جایگزین (شیوههای غیرکلامی) استفاده شود.
دیزآرتری از نوع آتاکسیک
اشکالات ارتباطی بیماران آناکسیک، ناشی از تنوع نا منظم حرکات لازم جهت تولید آواهای مورد نظر در یک واحد زمانی میباشد. لذا خصوصیات صوت و گفتار این اشخاص معمولاً بصورت زیر است: عدم دقت در تولید همخوانها، تکیه نامناسب، شکست نامنظم، اشکال در تولید آواها، اشکال در انجام حرکات تند و سریع ، لرزش و شلی عضلات. از آنجاایکه مخچه بیمار آسیب دیده است. توانایی وی در هماهنگ نمودن زمان، دامنه و حرکات دقیق مستلزم تولید کاهش یافته است. اگر چه دستگاههای مناسبی برای آغاز حرکات مربوط به گفتار وجود دارند ولی باز هم درجه موفقیت در ایجاد حرکات بسیار متغیر است.
هدف اصلی در درمان بیماران مبتلا به دیزآرتری در تهرانسر از نوع آتاکسیک بهبود عملی وضوح گفتار میباشد.درمان اختصاصی باید برروی بهبود کیفیت صوت و دستگاههای فرعی حنجرهای، افزایش تولید صحیح آواها و تئبیت عوامل زمانی همراه با سرعت و اعمال تکیه مناسب در گفتار متمرکز شود. با توجه به چند بعدی بودن مشکلات این بیماران، انتخاب نقطه آغازین درمان و سپس هماهنگ نمودن تقویم درمان برای رسیدن به حداکثر بهبودی کاری بس مشکل میباشد. گرفتن نتایج بلندمدت به توانایی درمانگر در ارزیابیها و توانایی تغییر دادن روشهای درمانی بستگی دارد. درمان دیزآرتری در تهرانسر همیشه شامل بعضی از انواع ارزیابیهای اولیه برای تشخیص وجود علائم، شدت اختلال و درک و آگاهی بیمار از مشکل خویش می باشد.
نوع کم تحرک
دیزارتری نوع کم تحرک نسبتاً رایج است. این بیماری معمولاً ناشی از عارضه پارکینسون میباشد. هر چند که علت آن بیماری ویلسون هم ذکر شده است. همینطور جزو علل این بیماری از فلج پیشرونده فوق هستهای و بیمار رانیکه برای مدت طولانی از داروهای مخصوص روان درمانی استفاده میکنند نیز نام میبرند. در این شرایط، اختلال عصب شناختی اولیه با تمهیدات پزشکی از جمله درمان دارویی برطرف میگردد. در صورت وجود دیزارتری از نوع کم تحرک، گفتار درمانگر میتواند خدمات زیر از جمله ارزیابی، درمان و آموزش انجام دهد.
- افزایش تنفس لازم برای گفتار
- افزایش دامنه حرکت اندامهای تولید کننده.
- تغییرپذیری نوای گفتار بشکل اغراقآمیز
- رفع کاهش سرعت گفتار
دیزآرتری از نوع پر تحرک
مبتلایان به اختلالات گفتاری که دارای فعالیتهای حرکتی بیش از حد از جمله پرشهای عضلانی، انواع تیک، کره و دیستونی میباشند تحت عنوان دیزارتری پر تحرک طبقهبندی میشوند. این پر تحرکی معمولاً ناشی از اثرات سمی داروها، عوارض عصبی، شیمیایی یا ضایعات عصبی است.
شدت دیزآرتری پر تحرک طیف وسیعی را بوجود میآورد . بطوریکه برخی از بیماران تنها علائمی از اختلال در هماهنگی را نشان میدهند، حال آنکه دیگران ممکن است از برقراری ارتباط علائمی از اختلال در هماهنگی را نشان میدهند. حال آنکه دیگران ممکن است از برقراری ارتباط کلامی، به کلی ناتوان گردند. برای مثال ، بیماران مبتلا به کره میتوانند گفتاری قابل فهم ارائه دهند، این گفتار تنها هنگام بروز عارضه پر تحرکی دچار گسستگی و اختلال میگردد. در دیستونی، کنترل حرکتی مکانیسم گفتار ممکن است بتدریج دچار اختلال گردد. این اختلال ناشی از نقصان حرکتی تدریجی است.در این بیماران بجای ایجاد رفتار مناسب، از شیمی درمانی و اعمال جراحی بعنوان روشهای اولیه درمانی استفاده میشود. اهداف شیمی درمانی بهسازی عملکرد، کاهش الگوهای حرکتی معیوب و بهبود وضع ظاهری است.
نوع مختلط
این اختلال آنچنان طیف وسیعی از عضله را در بر میگیرد که نمیتوان آن را به روشنی تحت عنوان دیزارتری شل اسپاستیک، آتاکسیک، کم تحرک یا پر تحرک تقسیمبندی نمود. روشهای درمانی برای یک بیمار مبتلا به دیزارتری مختلط بستگی به تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از ارزیابی دارد. روشهای کلی برای درمان این بیماران وجود دارد. این روشها هم بیمارانی را که در حال بهبودی هستند و هم آن دسته که بیماری پیشرونده و سندرم دارند را شامل میشود.
درمان دیزآرتری مختلط در بیمار رو به بهبودی
درمانگر در اولین مرحله درمان دیزارتری رو به بهبودی که ناشی از ضربه مغزی، فقدان اکسیژن یا آنسفالت است سعی میکند. از روش ارتباطی افزاینده استفاده کند تا نیازهای ارتباط را برآورده سازد بدین ترتیب گفتار مجدداً پیریزی میگردد. روش افزاینده – ارتباطی شامل روشهای تخصصی و غیر تخصصی است مانند زمزمه کردن کلمات فهرست و حروف از یک سو و تجهیزات الکترونیکی از سوی دیگر، با در نظر گرفتن اینکه توانائیهای زبانی و شناختی در افراد دیزارتریک شدیداً آسیب دیده است، انتخاب یک روش ارتباطی افزاینده اسیب در درجه اول بستگی به نیازهای ارتباط دارند. که البته با توجه به توانائیهای حسی – حرکتی بیمار نیز تعیین میگردد. گفتاردرمانی اختلالات تلفظ در درمان دیزآرتری موثر است.
درمان دیزآرتری مختلط از نوع پیشرونده
روند درمانی در مورد دیسآتری پیشرونده با دیزارتری در حال بهبود کاملاً متفاوت است.
با اینجال بسیاری از اهداف و خطمشیها مشابهند بطور کلی نویسنده شیوه درمان دیسآرتیری پیشرونده را به ۴ زمینه تقسیم میکند.
- افزایش کارایی گفتار تا حد ممکن.
- مفهوم ساختن گفتار تا حد ممکن.
- آموزش شنونده.
- افزایش ارتباط.
منابع:
برای اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال بلع در کودکان، لینک زیر را مطالعه فرمایید.
اختلال بلع در کودکان ؛ گفتاردرمانی در تهرانسر
بدون دیدگاه